elenidfn@yahoo.com
Ένα κορυφαίο ρόλο ενσαρκώνει φέτος ο Αιμίλιος Χειλάκης, πουυποδύεται τον Άμλετ, περιοδεύοντας όλη την Ελλάδα με την 5ηΕποχή. Ησυζήτησή μας μαζί του, λίγο πριν φτάσει στην Ξάνθη για την παράστασηδενπεριλαμβάνει ούτε την τηλεόραση, ούτε τη δική του καλλιτεχνική πορεία,ούτε καντο «Νησί», την τηλεοπτική σειρά που αποτέλεσε την όαση της προηγούμενητηλεοπτικής περιόδου. Είναι καθαρά πολιτική, όπως αρμόζει στην ανάγνωσηπου το2011 επιβάλλει στο μεγαλειώδες σαιξπηρικό έργο. Ο Αιμίλιος Χειλάκηςμπορεί ναδιατηρεί χαμηλό προφίλ, ωστόσο ο λόγος του προσιδιάζει σε ένα άνθρωπομεπολιτική γνώση και ιστορική συνείδηση. Στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης,δίνειστον καλλιτέχνη ουσιαστικό ρόλο και ευθύνη, που εστιάζεται στο ερέθισμαπου οτελευταίος θα δώσει στον πολίτη να διαμορφώσει τις δικές του ερωτήσειςγια τηστάση που θα κρατήσει, τις αποφάσεις που θα πάρει και το δρόμο που θατραβήξει.Για τον Αιμίλιο Χειλάκη, όποιος επιχειρεί να δώσει απαντήσεις είναιαποπροσανατολιστικός και κάνει τόσο κακό που τον αποκαλεί ένα και«φασιστικό».Μικρή απόδειξη, η συνέντευξη με το «Ε» που εκτυλίχθηκε σε μορφήσυζήτησης μεβαθιά πολιτικό περιεχόμενο και πάει εκεί που οδηγεί η τρέχουσαεπικαιρότητα καιοι σύγχρονοι προβληματισμοί.
Γιατί ΑΜΛΕΤ σήμερα;
Ο Άμλετ είναι ένα βαθιά πολιτικό έργο, ποιητικό που διαβάζεται μεπολλούς τρόπους. Ένας από τους τρόπους που μπορεί να διαβαστεί είναι ηπολιτικήυπόσταση, δηλαδή η ίντριγκα, η ύβρις της εξουσίας, οι δολοπλοκίες, τοπώς ηεξουσία συντρίβει ακόμα και τα ίδια τα γρανάζια της. Ένας από αυτούςτουςτρόπους είναι που μας έκανε να θέλουμε να τον ανεβάσουμε φέτος. Η παράσταση λοιπόν, έχειυπόσταση πολιτικήγιατί ανεβαίνει το 2011. Αν ανέβαινε για το 2005 ή 2004, αυτό τοκαλοκαίρι της…χαράς του Έλληνα, θα ανέβαινε με την υπαρξιακή αναζήτηση «τι είναι οάνθρωπος,τι είναι το ζουμί του».
Επίκαιρο μήνυμα πού εστιάζεται περισσότερο;
Το έχω πει πολλές φορές, το σύστημα που ζούμε, ο καπιταλισμός,γενικά η εξουσία είναι τέρατα που συντρίβονται από μόνα τους, «σαν τηνουρά τουφιδιού».
Και αυτό θυμίζει κάτι από Μπακούνιν, ότι δηλαδή ο καπιταλισμόςθακαταρρεύσει μόνος του
Ακριβώς. Πρέπει να κοιτάξουμε ξανά τους μεγάλους θεωρητικούς,πολιτικούς και οικονομικούς φιλοσόφους και να ξανακοιτάξουμε άλλεςθεωρίες, οιοποίες ειπώθηκαν. Ακόμα και τους σημερινούς οικονομικούς θεωρητές τηςκατάστασης. Ένας από αυτούς για παράδειγμα είναι ο Γιάννης Βαρουφάκης,ο οποίοςπαρουσιάζει απλοϊκές αναλύσεις για να καταλάβουμε ποιο ακριβώς είναι τοπρόβλημά μας σήμερα. Δε τον διαφημίζω τον άνθρωπο, δεν τον ξέρω, αλλάδιαβάζοντάς τον κατάλαβα κάποια πράγματα παραπάνω.
Ο Μπακούνιν είναι ένας από αυτούς που είπε κάποια πράγματα εντελώςδιαφορετικά από το Μαρξ. Εμείς έχουμε καταλήξει να είμαστε πολέμιοι τουΜαρξ,είτε υπέρ του Μαρξ. Εκεί έχει στηριχτεί τα τελευταία 200 χρόνια ηοικονομικήθεώρηση του κόσμου. Λες και ο Μαρξ ήταν ο απόλυτος θεός. Ο Μαρξ είχεπειπράγματα που δεν στέκουνπια.
Πολύ ωραία όλα αυτά, θα σας έλεγε κάποιος απλός εργάτης ήαγρότης, αλλά εγώ πώς να τα καταλάβω όλα αυτά;
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την ερώτηση. Εδώ έρχεται ο ρόλος τουκαλλιτέχνη. Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να λέει ιστορίες ως παροιμίεςήπαρομοιώσεις για την κατάσταση που ζούμε, ως αλληγορίες και άλλες φορέςανοίγοντάς σου τα μάτια στα ίσια. Αυτό είναι σχεδόν η στρατευμένητέχνη. Εμείςδεν κάνουμε στρατευμένη τέχνη. Θα γράφαμε δηλαδή θέατρο ένα καινούργιοέργο γιατη σημερινή κατάσταση. Εμείς παίρνουμε τον Άμλετ και μέσα απ’ αυτό σαςλέμε τισυμβαίνει σήμερα. Απλά. Δε σας απαντάμε στις ερωτήσεις. Αυτός πουαπαντάει στιςερωτήσεις είναι μέγας φασίστας. Αν απαντήσει κάποιος σε μια ερώτηση γιατο πώςεγώ θα επιζήσω σήμερα είναι μέγας φασίστας. Δεν υπάρχει απάντηση.Υπάρχει έναςκαινούργιος τρόπος θεώρησης των πραγμάτων. Καινούργιες ερωτήσεις πρέπειναγεννηθούν. Ξέρετε, η ερώτηση και ο έρωτας έχουν κοινή ετυμολογία. Έτσιπρέπεινα ζούμε, όχι ως συζευγμένοι, αλλά ως ερωτευμένοι. πρέπει να μάθουμε ναρωτάμε,όχι να βολευόμαστε.
Δηλαδή, να παρουσιάζουμε την κατάσταση και αφήνουμε τον άλλονακρίνει;
Ακριβώς, γιατί ο επόμενος αγρότης που θα σας ρωτήσει τι έχω να κάνω,εσείς πρέπει να τον ρωτήσετε τι σκέφτηκες να κάνεις.
Άρα και ο Άμλετ που λέγεται ότι είναι ένα θέατρο απαιτήσεων ήποιοτικό, είναι προσεγγίσιμο απ’ όλους;
Απελθέτω απ’ εμού το ποτήριον του ποιοτικού ηθοποιού και τουποιοτικού καλλιτέχνη. Εμείς κάνουμε λαϊκή τέχνη, καθαρά, φέρνουμε τονΆμλετ,ένα μεγάλο ποίημα μεταφρασμένο σε ένα άλλο μεγάλο ποίημα, σε ένα κοινό.Εμείςπηγαίνουμε σπίτι του να το δει, Δεν το καλούμε σπίτι μας.
Η επαρχία που δεν έχει πολλές ευκαιρίες, κατά πόσο έχει«παιδευτεί» με τέτοια έργα;
Αυτή την ερώτηση πρέπει να κάνετε στους υπεύθυνους του πολιτισμούστον τόπο σας, τους δημάρχους και τον περιφερειάρχη. Αλλά, ξέρετε, οισημερινέςκυβερνήσεις δεν επιτρέπουν να ονειρευόμαστε. Δεν πρέπει.
Και άρα μέσα στην περίοδο της κρίση, είτε ως δικαιολογία είτεωςπραγματικότητα, παρουσιάζεται η έλλειψη χώρου και χρόνου για την τέχνη
Ακριβώς. Ακόμα και στην Ενωμένη Ευρώπη το budget του πολιτισμού μειώθηκεπάρα πολύτα τελευταία 10 χρόνια. μειώθηκε σχεδόν στο 1/3. Να διευκρινίσω κάτι,ΕνωμένηΕυρώπη προσπάθησε να κάνει και ο Χίτλερ και ο Ναπολέοντας και ο ΜέγαςΑλέξανδρος και η Pax Romana… Αυτές οι«ΕνωμένεςΕυρώπες» δεν είναι και πολύ δημοκρατικές. Δεν είμαι πατριώτης, είμαιΈλληναςκαι η ελληνική σκέψη έλεγε πάντα ένα πράγμα: Για να μάθεις και νακάνεις τονάλλο δικό σου, πρέπει να του μάθεις τον τρόπο σκέψης σου, αλλά εμείςδεν πρέπεινα ανήκουμε σε μία Ευρώπη που είναι σύστημα αξιών Ναπολέοντα καιΚαίσαρα, γιατίπρος τα εκεί πηγαίνουμε, είναι πια καθεστώς η ΕΕ.
Μάλλον άρα δεν πιστεύετε ότι η Ενωμένη Ευρώπη ξεκίνησε μεαγνέςπροθέσεις για ειρήνη και πολυπολιτισμικότητα;
Όχι, ο τρόπος που ξεκίνησε η Ενωμένη Ευρώπη ξεκίνησε ήταν ναπροστατευτεί η Ένωση άνθρακα και χάλυβα, για να μην πάει στη Γερμανίακαι γίνεικι άλλος παγκόσμιος πόλεμος. Μην μπερδευόμαστε. Η ΕΕ είναι ένα όνειροτωνΓερμανών πολιτικών για να δημιουργήσουνε χωρίς πόλεμο, αυτό που ήθελαννακάνουν τόσα χρόνια.
Ωστόσο, με τη Γερμανία έχετε μία ιδιαίτερη σχέση.
Αγαπώ πάρα πολύ τη γερμανική σκέψη και τη γερμανική γλώσσα. Θαμπορούσα να μείνω στο Βερολίνο. Δεν αγαπώ το φεουδαρχισμό των Γερμανών.Δεναγαπώ τους «μερκελισμούς» και τον τρόπο που ακόμα και η ίδια ηγερμανικήκυβέρνηση φέρεται στα θέατρά της.
Όμως η Γερμανοί έδειξαν υπευθυνότητα απέναντι στην ιστορίατους.Ένα παράδειγμα είναι η αναγνώριση της γενοκτονίας των Εβραίων
Άλλο να μιλάμε για εξουσία κι άλλο γενικά για το λαό. Όταν ησυλλογική συνείδηση των Γερμανών είπε ότι πρέπει να αναγνωρίσουμε ότικάποιαστιγμή κάναμε κάποια άσχημα πράγματα στην ιστορία μας, δε σημαίνει ότισυμφωνούσεκαι η εξουσία τους. Γιατί πολλά χρόνια ο Γερμανός είχε αυτό το αίτημα,αλλά στοτέλος ήρθε η εξουσία του να το αναγνωρίσει. Ξέρετε, οι κοινωνικέςομάδες είναιπάρα πολύ πιο σοφές από την εξουσία τους, από τον ηγέτη τους.Φαινόμαστε βλάκεςστον κόσμο από τους ηγέτες που έχουμε.
Γενικά σήμερα παρατηρούμε μία απουσία ηγετικών προσωπικοτήτων
Γιατί δεν έχουν καταλάβει ότι οι ηγέτες μας σήμερα είναι η ΕυρωπαϊκήΚεντρική Τράπεζα. Πολύ ωραία το λέει ο Θέμης Μουμουλίδης ότι έχουμεφτάσει σεένα σημείο πια να υπάρχουν κράτη- εταιρίες.
Πολύ απαισιόδοξο ακούγεται όλο αυτό.
Βλέπετε τίποτα αισιόδοξο εσείς πουθενά; Γι’ αυτό εμείς κάνουμε αυτήτη δουλειά, για να σας δείξουμε ότι τα πράγματα είναι πολύ πιο σκληράαπ’ ότιπιστεύετε.
Και η επερχόμενη κάθαρση του θεάτρου;
Αν το θέατρο είχε τη δυνατότητα να «καθαρίσει» την ψυχή του ανθρώπουδε θα είχαμε πόλεμο εδώ και 2.000 χρόνια. Εμείς είμαστε απλά άνθρωποιπου σαςανοίγουμε νέες ερωτήσεις, δε δίνουμε απαντήσεις.
