Πρόωρα σημάδια στο πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο
Σχεδόν 3 στα 100 νεαρά άτομα αντιμετωπίζουν κάποιο ψυχωσικό επεισόδιο, καθιστώντας την ψύχωση πιο συνηθισμένο φαινόμενο για τους νέους από τον διαβήτη. Με τον όρο ψύχωση αναφερόμαστε σε σοβαρή ψυχική διαταραχή που οδηγεί σε απώλεια επαφής με την πραγματικότητα. Η απώλεια επαφής μπορεί να εκφράζεται με παραισθήσεις, όταν δηλαδή το άτομο ακούει, βλέπει, μυρίζει, νιώθει ή γεύεται κάτι που δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα. Άλλοτε πάλι με ψευδείς πεποιθήσεις που το άτομο πιστεύει ακράδαντα παρόλο που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα («Με παρακολουθούν μυστικές υπηρεσίες!»). Το άτομο μπορεί να έχει συγκεχυμένη σκέψη και έκφραση (ασαφείς προτάσεις, χωρίς λογική σειρά), να εμφανίζει συναισθηματικές αλλαγές (αισθάνεται παράξενα, αποκομμένος από τον κόσμο, κατάθλιψη, υπερβολική ευφορία) και αλλαγές συμπεριφοράς (φέρεται παράξενα και με ανεξήγητο τρόπο).
Το πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο συνήθως συμβαίνει σε νεαρούς ενήλικες, σε μια φάση όπου ο νέος απομακρύνεται από την οικογένεια και μαθαίνει να λειτουργεί αυτόνομα, δημιουργεί σχέσεις, αποκτάει γνώσεις και επαγγελματικές δεξιότητες. Η εμφάνιση της ψύχωσης σ’ αυτήν την τόσο ευάλωτη περίοδο μπορεί να έχει δραματικές επιπτώσεις για την ανάπτυξη και μετέπειτα ζωή του νέου. Αυτό κάνει επιτακτική την ανάγκη για αναγνώριση του προβλήματος και έγκαιρη βοήθεια.
Δεν είναι όμως πάντα εύκολο για το ίδιο το άτομο αλλά και για την οικογένειά του να καταλάβουν τι συμβαίνει. Το ψυχωσικό επεισόδιο συνήθως δεν εμφανίζεται ξαφνικά. Υπάρχει μια περίοδος (προδρομική) που το άτομο αλλάζει. Αυτή η περίοδος μπορεί να κρατήσει από μερικές εβδομάδες ή μήνες μέχρι και 1-2 χρόνια. Τα πιο συνηθισμένα πρόωρα σημάδια αυτής της περιόδου είναι: Η απόδοση του νέου στις σπουδές ή εργασία πέφτει, το άτομο δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί ή να σκεφτεί καθαρά, δείχνει εμμονή με παράξενες ή έντονες νέες ιδέες. Έχει έντονες διακυμάνσεις στη ψυχική του διάθεση, γίνεται πιο οξύθυμο, καχύποπτο, μελαγχολικό, ανήσυχο και αγχώδες. Έχει λιγότερη ενεργητικότητα, αποσύρεται από κοινωνικές επαφές και απομονώνεται. Η συμπεριφορά του αλλάζει, αρχίζει να παραμελεί την προσωπική του υγιεινή, μπορεί να έχει διαταραχές στον ύπνο ή αλλαγές στην όρεξη.
Βέβαια τα παραπάνω σημάδια είναι ασαφή και θα μπορούσαν να είναι μια σύντομη, παροδική αντίδραση σε αγχώδη γεγονότα στη ζωή του νέου, όπως προβλήματα σε σχέσεις, σπουδές ή δουλειά. Αν όμως αυτές οι αλλαγές επιμείνουν και χειροτερεύσουν, τότε μπορεί να είναι τα πρώτα σημάδια μιας αναπτυσσόμενης ψύχωσης και το άτομο θα πρέπει να ζητήσει την βοήθεια ειδικού, ψυχολόγου ή ψυχίατρου. Η ψύχωση διαταράσσει σοβαρά αλλά δεν καταστρέφει τη ζωή ενός νέου. Με την κατάλληλη βοήθεια, ψυχοθεραπεία ή/και φαρμακοθεραπεία το άτομο μπορεί να αναρρώσει. Πολλοί νέοι, μετά την ανάρρωση, δεν ξαναεμφανίζουν ποτέ άλλο ψυχωσικό επεισόδιο. Αλλά ακόμη και αυτοί που παθαίνουν και άλλα επεισόδια, μπορούν με θεραπεία και στήριξη από το περιβάλλον τους να απολαύσουν μια δημιουργική και γεμάτη ζωή.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη. Τηλ.: 25411 00434.
www.ptks.gr
