elenidfn@yahoo.com
Το Πάσχα είναι μια χριστιανικήγιορτή πλημμυρισμένη από έθιμα και συμβολισμούς που αντανακλούν τόσο τοπένθοςτης Μεγάλης Εβδομάδας, όσο και τη χαρά, την ευφορία και την ελπίδα πουφέρει ηΑνάσταση.
Δεκάδες έθιμα απαντώνται σε όλατα μέρη της Ελλάδας, που άλλοτε παρουσιάζουν ομοιότητες ή στηρίζονταισε κοινέςερμηνείες και άλλοτε αποτελούν πρωτότυπες παραδόσεις που προέρχονταιαπό τιςιδιομορφίες της περιοχής. Ωστόσο, δε γίνεται Πάσχα χωρίς κόκκινα αυγάκαιλαμπάδα, που μπορεί μεν σήμερα να έχει μεταβληθεί η σημασία τους γιατιςγιορτές, με τη νονά να αποφασίζει τι λαμπάδα θα προσφέρει συνοδεύονταςτην μεένα γενναιόδωρο δώρο για το βαφτιστήρι της, ωστόσο οι καταβολές τωνσυμβόλωναυτών περικλείονται από μία μυσταγωγία και αποτυπώνουν τη λαογραφία τηςελληνικής γης.
Tα Πασχαλινά αυγά
Aυτά έχουν πάντοτε κόκκινο χρώμα, το οποίοσυμβολίζει το αίμα του Iησού Xριστούπου βγήκε από το άγιοΣώμα Του όταν ελογχίσθη από τον Pωμαίοστρατιώτη, ενώβρισκόταν πάνω στον σταυρό.
Σύμφωνα με μια βορειοελλαδικήπαράδοση, όταν διαδόθηκε ότι ο Χριστός αναστήθηκε, πολλοί δεν τοπίστευαν. Μιαγυναίκα, που κρατούσε αβγά σε ένα καλάθι, αμφισβήτησε ότι θα μπορούσενα συμβείκάτι τέτοιο, λέγοντας: “Θα ήταν σαν να μου λέτε ότι τα άσπρα αβγά πουκρατώ θαγίνουν κόκκινα”. Τότε, ως εκ θαύματος, τα αβγά της νοικοκυράς άλλαξανχρώμα.
Στην Θράκη, αν υπάρχει αβγό απόμαύρη κότα, το βάφουν πρώτο και το βάζουν στο εικονοστάσι. Όποτε πιάνειμπόρατο χρησιμοποιούν μαζί με την πυροστιά, όπου τα βάζουν ανάποδα στην αυλήγια ναδιώξουν το χαλάζι. Όταν δεν υπήρχε μαύρη κότα στο εικονοστάσι έβαζαν τοπρώτοαυγό, με το οποίο σταύρωναν τα παιδιά για να τα προστατέψουν από το«κακόμάτι».
Μαζί τους ετοιμάζονται και τατσουρέκια. Παλιότερα, όταν η πίστη διατηρούσε ακόμη κάποια στοιχείαδεισιδαιμονίας, μία από τις κουλούρες της Μεγάλης Πέμπτης φυλαγόταν στοεικονοστάσι για να καταναλωθεί την Πρωτομαγιά, για να προστατεύονται ταμέλητης οικογένειας από τα μάγια.
Tο τσούγκρισμα των αυγών
Tο τσούγκρισμα των πασχαλινών αυγών συμβολίζει την Aνάστασητου Xριστού. Tοαυγό συμβολίζει τη ζωή καιτη δημιουργία. Tο αυγό κλείνει μέσα του τη ζωή και όταν σπάσει μετο τσούγκρισμα το κέλυφός του, γεννάται μια ζωή. Έτσι και το πασχαλινόαυγόόταν με το τσούγκρισμα σπάσει το κέλυφος συμβολίζει το σπάσιμο τουτάφου του Xριστού και την AνάστασήTου. Tοέθιμο τούτο χρονολογείται από το 1250 μ.X
Η πασχαλινή λαμπάδα
Το έθιμο της Πασχαλινής λαμπάδαςσυμβολίζει τον ήλιο της Άνοιξης. Η φωτιά αυτή είναι σαν την δύναμη τηςΑγάπηςκαι της Γνώσης που δίνοντάς την δυναμώνει κι εξαπλώνεται κάνοντας καλόστονκόσμο, ζεσταίνοντας τις καρδιές με αγάπη και διευρύνοντας τα παράθυρατου νουμε την γνώση.
Το έθιμο της λαμπάδας του Πάσχαξεκινάει από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους όπου οι νεοφώτιστοιχριστιανοίβαφτίζονταν πάντα Μεγάλο Σάββατο και Κυριακή του Πάσχα, μετά από έναδιάστημαπροετοιμασίας. Η λαμπάδα που κρατούσαν στο χέρι συμβόλιζε το νέο φωςτουΧριστού που θα φώτιζε πλέον την ψυχή του νεοφώτιστου.
Ο στολισμός της Πασχαλιάτικηςλαμπάδας είναι ένα παλιό και καθιερωμένο έθιμο στον Ελληνικό χώρο.Διαβάζουμεστην «Παιδική Πασχαλιά” του Παπαδιαμάντη:
“Τήν εσπέραν έφερεν οίκαδε οπατήρ τάς πασχαλινάς λαμπάδας, ωραίας, λεπτάς, περιτέχνους. Τί χαρά! Τίθρίαμβος! Φαντασθήτε ωραίας μικράς λαμπάδας, μέ άνθη τεχνητά, μέχρυσόχαρτα”
