elenidfn@yahoo.com
Στην Ξάνθη του 1925, την 23η Οκτωβρίου γεννήθηκεημεγαλύτερη μουσική ιδιοφυΐα της Ελλάδας ο Μάνος Χατζιδάκις. Σ’ έναπολυπολιτισμικό περιβάλλον, με έντονο το χαρακτήρα τηςδιαφορετικότητας, μετόσες διαφορετικές μουσικές, παραδόσεις, γεύσεις και χορούς, μεποικιλία στοαρχιτεκτονικό ύφος και την Ανατολή να «μονιάζει» με τη Δύση πουεισχώρησε μέσωτης αστικής τάξης, σε αυτή την Ξάνθη γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα τουχρόνια οΜάνος Χατζιδάκις. Στους δρόμους της πρωτοαντίκρυσε εικόνες καιερεθίσματα που,συνειδητά ή υποσυνείδητα, τον συνόδευαν σε όλη του τη ζωή, άλλοτεκοντινοί καιάλλοτε πιο μακρινοί σύντροφοι της δημιουργικότητάς του, εισχωρώνταςαπλά καιαβίαστα, με αυθορμητισμό και ειλικρίνεια στην καλλιτεχνική τουδιαδρομή. ΤηνΞάνθη την αγάπησε, αλλά, όπως έλεγε: «τη διατηρητέα κι όχι την άλλη, τηφριχτή,που χτίστηκε μεταγενέστερα από τους εσωτερικούς της ενδοχώραςμετανάστες».
Ποια είναι η Ξάνθη που γοήτευσε το Μάνο;
Η ΦΕΞ, με την επιθυμία να τιμήσει με ένα πιο ενεργητικό και ουσιαστικότρόπο, θέτοντας ως πυρήνα μιας ενδελεχούς αναζήτησης το ερώτημα: «Τιήτανεκείνο που τον γοήτευε; Ποια ήταν τα στοιχεία για τα οποία ο Μάνοςάλλοτεμιλούσε με τόσο πάθος κι άλλοτε με τόση αποστροφή;» διοργανώνει εδώ καιπέντεχρόνια το φεστιβάλ «η Ξάνθη του Μάνου», με σκοπό να εντοπιστούν εκείναταχαρακτηριστικά και οι προθέσεις που θα δώσουν συνέχεια και όχι απλά θατιμήσουντον ασύγκριτο μουσικοσυνθέτη. Με τη φετινή 5ηδιοργάνωση «κλείνει» οκύκλος αυτός με το φετινό πρόγραμμα να περιλαμβάνει συναυλίες,κινηματογραφικέςπροβολές, διαλέξεις, ποίηση και βιβλιοπαρουσιάσεις, εκθέσεις καιραδιοφωνικάαφιερώματα. Το φεστιβάλ κορυφώνεται με την παρουσίαση του ΔημήτρηΒλάχου «τοβλέμμα- μια οντολογία του βλέμματος σε τέσσερις φάσεις άλματος ειςμήκος (Παρασκευή21 Οκτωβρίου, ώρα 8 μμ στο Σπίτι Πολιτισμού), τη συναυλία της ΈλληςΠασπαλά καιτου Τάκη Φαραζή (Σάββατο 22 Οκτωβρίου και ώρα 21.00 στο Δημοτικό Αμφιθέατρο) και τη συναυλία«Μία.. Μουσική Συνωμοσία για ….. δύο φωνές) με τις αρμένισσες δασκάλεςAσμίκ Μπεγκλαριάνκαι Ριψιμέ Ντανιελιάν (Κυριακή 23 Οκτωβρίου και ώρα 21.00 στο Δημοτικό Αμφιθέατρο),μιας και η φετινήδιοργάνωση τιμά την Άννα Αλτουνιάν, τη σεμνή και απαρατήρητη δασκάλαπιάνου,που στα χρόνια του μεσοπολέμου διδάσκει μουσική στην Ξάνθη και διδάσκειμουσικήκαι στο Μάνο Χατζιδάκι.
Οι φίλοι του Μάνου Χατζιδάκι, 10 ώρες συνεντεύξεων στη ΦΕΞ
Η ΦΕΞ μέσω του Λαογραφικού Μουσείου και έχοντας ως σημείο αναφοράςτο φεστιβάλ «η Ξάνθη του Μάνου» έχει οργανώσει ένα αρχείο με μαρτυρίεςτωναρχών του προηγούμενου αιώνα. Τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητεςτηςπόλης που διαμόρφωσαν την νεότερή της ιστορία. Το περιβάλλον και οισυνθήκεςπου επικρατούσαν κατά τη διάρκεια που γεννήθηκε ο Χατζιδάκις στην Ξάνθηαλλάκαι τις μετέπειτα.
Τα τελευταία αυτά χρόνια η μουσική σκηνή της ΦΕΞ σε μια πιοσυντονισμένη προσπάθεια κατέγραψε τις απόψεις φίλων και συνεργατών τουΧατζιδάκι. Άνθρωποι που τον γνώρισαν, αφηγήθηκαν και ξενάγησαν τηνΞάνθη τουσήμερα, σ’ αυτόν τον μαγικό κόσμο, σ’ αυτόν τον πραγματικό χώρο τουΜάνου…
Για το Μάνο και την Ξάνθη έχουν μιλήσει έως τώρα, ο ΠαντελήςΒούλγαρης, ο Δημήτρης Βερνίκος, ο Βασίλης Λέκκας, ο ΓιώργοςΜιχαλισλής,, οΗλίας Λιούγκος ο Γιώργος Χρονάς, ο Νίκος Κυπουργός, η Σαβίνα Γιαννάτου,η ΝέναΒενετσάνου, η Έλενα Μουζάλα…
Στα πέντε αυτά χρόνια η ΦΕΞ, προσκάλεσε τίμησε και συνομίλησε μεφίλους. Αναζήτησε την σχέση του Μάνου με την Ξάνθη και έχει καταγράψειπερισσότερες από 10 ώρες συνεντεύξεων των ανθρώπων αυτών.
Βάζοντας τα θεμέλια για το «Μάνο της Ξάνθης»
«Στη γλυκιά μελαγχολία του Μάνου είναι διακριτό το πέρασμα Ανατολήςκαι Δύσης που έζησε στην Ξάνθη. Κάναμε μια προσπάθεια να βρούμε ποιαστοιχείατης Ξάνθης έκαναν το Μάνο να δημιουργήσει μια ολόκληρη μυθολογία γι’αυτόν τοντόπο», εξηγεί ο διευθυντής του Λαογραφικού Μουσείου ΠασχάληςΞανθόπουλος, οοποίος παρουσιάζει το βασικό σκοπό της ΦΕΞ που ήταν και είναι να γίνειπιοεμφανής αυτή η καλλιτεχνική και δημιουργική συνέχεια που υπάρχει στηνπόλη.«Τότε ήταν η εξαιρετική δασκάλα του πιάνου που είχε και σήμερα έχουμεάλλες δύομοναδικές δασκάλες μουσικής να διδάσκουν στην πόλη μας», αναφέρειπαραδειγματικά για να καταλήξει: «το σημαντικό είναι η πόλη να εμπνέει.Πόσομπορεί να εμπνέει. Και αυτό γίνεται με προδιαγραφές. Βλέπουμε ανθρώπουςπουήρθαν στην πόλη και έγραψαν γι’ αυτή. Τραγούδησαν γι’ αυτή. Πήραν«κάτι» μαζίτους φεύγοντας, εμπνεύστηκαν από τον τόπο μας».
Για το επόμενο βήμα του φεστιβάλ «η Ξάνθη του Μάνου», ο ΠασχάληςΞανθόπουλος σημειώνει ότι: «ο πρώτος κύκλος έκλεισε. Σταδιακά, αθόρυβασχετικάκαι διακριτικά. Στο διάστημα αυτό θα έχουμε τη δυνατότητα νασυζητήσουμε εκνέου για όλα όσο έγιναν αλλά και να δούμε αν θα μπορούσε ή όχι ο τίτλοςμας ναήταν ‘ο Μάνος της Ξάνθης’ και όχι όπως με μεγάλη επιφύλαξη είχαμεεπιλέξει ‘ΗΞάνθη του Μάνου’».
