elenidfn@yahoo.com
Το χωριό της Κοττάνης, χτισμένο στο τέλος της ξανθιώτικηςοριογραμμής, για να το προσεγγίσει κανείς πρέπει να διασχίσει 5χιλιόμετραχωματόδρομο, αφού πρώτα περάσει και το χωριό των Θερμών διασχίζονταςολόκληροτο δήμο της Μύκης. Οι εικόνες όμως, το τοπίο, οι ομορφιές της φύσης καιηαλλαγή της ατμόσφαιρας επιβραβεύουν τον επισκέπτη. Η διαδρομή γίνεταιπαράλληλαμε τον ποταμό Κομψάτο, διατηρώντας ωστόσο μια υψομετρική διαφορά πουτοποθετείτον παρατηρητή ακριβώς στη μέση της σύνδεσης του βουνού με το νερό.Ακόμη, τοτοπίο, θυμίζοντας κάτι από Arizona Dreamτου Εμίρ Κουστουρίτσα, μεταλλάσσεται και γίνεται πιο πετρώδες, ενώ στοβλέμμαδίνεται απλόχερα η δυνατότητα να ταξιδέψει, λόγω της κοιλάδας πουδημιουργεί οποταμός. Η ομορφιά της διαδρομής δεν έχει εποχή. Άλλοτε γοητεύει με τακαφεκίτρινα φύλλα των δέντρων του φθινοπώρου, άλλοτε προσφέρει ανάσεςοξυγόνουμε το καταπράσινο χαλί που «απλώνεται την άνοιξη» και το χειμώναμαγεύειντυμένο στα λευκά.
Η παράδοση παραμένει ολοζώντανη στην Κοττάνη
Τη μοναδική αυτή διαδρομή επιβραβεύει ο προορισμός. Η ταβέρνα τουΤζεμήλ Χαλήλογλου βρίσκεται στην είσοδο του χωριού, στην άκρη τηςπλαγιάςχαρίζοντας μια υπέροχη θέα πανοραμική. Πέρα από τις γαστρονομικέςνοστιμιές πουπροετοιμάζει ο ίδιος με τη γυναίκα του Μουζγκέν, χρησιμοποιώνταςλαχανικά καιαρωματικά που παράγει η ορεινή περιοχή, η ταβέρνα της Κοττάνης κρατάφυλαγμένα,όλα τα μυστικά της καθημερινής ζωής των κατοίκων της περιοχής τωνΠομακοχωρίων.Χάρη στο μεράκι, τον προσωπικό κόπο και τη μεγάλη του αγάπη για τηνπαράδοση οκ. Χαλήλογλου έχει διατηρήσει με κάθε λεπτομέρεια το χώρο, όπως ήταντότε που οίδιος γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του μέχρι νατελειώσει τοσχολείο. Ο δεύτερος όροφος μάλιστα, είναι διαμορφωμένος αποκλειστικάγια τηνπεριήγηση των επισκεπτών στην παράδοση της ορεινής Ξάνθης. Αυτό πουπροκαλείιδιαίτερη εντύπωση είναι ότι τίποτα δεν είναι επιτηδευμένο ήπαραταγμένο μετρόπο μουσειακό. Αντιθέτως δίνει την αίσθηση ότι ο παππούς και η γιαγιάείναιακόμη εκεί. Ο παππούς με τα μεγάλα του γυαλιά διαβάζει στο ντιβάνιαπέναντι απότο τζάκι και η γιαγιά πλάι σ’ αυτό, καθισμένη στο μάλλινο χαλί φτιάχνειτο ψωμίή το κρέας στο θολωτό ξυλόφουρνο πίσω από το τζάκι (το οτζιάκ),ακουμπώντας τονκαφέ ή το πλεκτό της στο διπλανό σοφρά. Μπαχάρια, κιλίμια, μεταξωτά,πλεκτά,χάλκινα σκεύη βρίσκονται όλα στη θέση τους δίνοντας «μαθήματα ιστορίαςκαιπαράδοσης» για την δύσκολη μα και πολύχρωμη ζωή στα βουνά της Ξάνθης. Οχώροςτου πρώτου ορόφου, όπου σερβίρεται το φαγητό είναι διακοσμημένος μεδιάφορα είδητης ντόπιας παράδοσης, ενώ κάθε λεπτομέρεια είναι προσεγμένη. Ο τρόποςπουανοίγουν οι πόρτες, που ψήνεται ο καφές, που σερβίρονται τα πιάτα, μετοπαραδοσιακό κέρασμα ντόπιας παραδοσιακής συνταγής, πίτες και κατσαμάκι,για τοκαλωσόρισμα.
Τζεμήλ Χαλήλογλου: «Θέλω να ξανανιώσει το χωριό»
Η ταβέρνα του κ. Τζεμήλ διανύει τον 3ο χρόνολειτουργίαςτης, αλλά πριν από αυτό χρειάστηκαν 5-6 χρόνια για να συντηρηθεί τοκτίριο καινα διαμορφωθεί ο έξω χώρος, στηριζόμενα αποκλειστικά σε υλικά τηςπεριοχής,ντόπια πέτρα και ξύλο. Τη συλλογή από παραδοσιακά είδη κάθε λογής πουεκτίθενται σε όλο το κατάστημα, ο ίδιος ο κ. Τζεμήλ μας εξηγεί ότι ταμάζεψεένα- ένα από την οικογένειά του, τις γυναίκες του χωριού, παλιάσεντούκια… Τασυγκέντρωνε χρόνια σε ένα μπαούλο και τα αξιοποίησε όταν κατάφερε ναστήσει τηνεπιχείρησή του. «Είμαι πολλά χρόνια σε αυτό το επάγγελμα. Αγαπώ τηδουλειά καιτην παράδοση. Θέλησα μέσα από αυτή την πρωτοβουλία να μη σβήσει τοχωριό»,σημειώνει ο κ. Τζεμήλ, προσθέτοντας ότι από τότε που λειτουργεί καιάρχισε ναέρχεται ο κόσμος, η Κοττάνη ξανανιώνει. Τα παιδιά των 5 περίπουοικογενειώνσυνταξιούχων που ζούνε στο χωριό φροντίζουν τις αυλές, συντηρούν τασπίτια καισυγυρίζουν το χωριό.
Η κουζίνα είναι αυστηρά παραδοσιακή και αυστηρά οικογενειακή υπόθεσηκαι ο κ. Τζεμήλ και η κ. Μουζγκέν μαγειρεύουν με ντόπια λαχανικά καιμυρωδικά,λαχταριστά κεμπάπ, λουκάνικα και μυρωδάτες σαλάτες. Άλλωστε, τις ημέρεςτιςεβδομάδας ασχολούνται με το μπαχτσεδάκι τους, όπως λένε οι ίδιοι,υλοποιώνταςμε δικές τους πρώτες ύλες τις παραδοσιακές συνταγές.
Για τον κ. Τζεμήλ αυτό το σπίτι είναι το όνειρο μιας ζωής. Θυμάταιτα χρόνια που ζούσε εκεί με τον παππού, τη γιαγιά, τους γονείς, τουςθείους, ταξαδέρφια, όπως συνηθιζόταν και τη χρονιά που αποφάσισε να μετακομίσειστηνΞάνθη, αφού τελείωσε το σχολείο. Εκεί, μετά από χρόνια που παρατηρούσετηνκίνηση που αναπτυσσόταν στην Παλιά Πόλη, όπου και έμενε, την προτίμησηπουέδειχνε ο κόσμος, ντόπιοι, επισκέπτες και φοιτητές στα παραδοσιακάκουτούκια,αποφάσισε να ξαναδώσει «ζωή» με αυτό τον τρόπο στο πατρικό του σπίτι.Είναιαξιοσημείωτο ότι προχώρησε χωρίς επιδοτήσεις, παρά με προσωπικό μόχθοκαιφαντασία.
Σήμερα, ωστόσο, άλυτο πρόβλημα παραμένει το θέμα του δρόμου, αφού οχωματόδρομος αποθαρρύνει τουριστικά, μαθητικά λεωφορεία και κάποιουςοδηγούς ναδιανύσουν τα 5 χιλιόμετρα. Παρά τη διαπλάτυνση που έγινε ο δρόμοςκλείνει απότις βροχές, ενώ όταν πέφτουν τα χιόνια το χωριό αποκλείεται για μέρες.Ώριμημελέτη ασφαλτόστρωσης για ένταξη στο ΕΣΠΑ υπάρχει, ωστόσο καθυστέρησε ηαπορρόφησητων κονδυλίων και το θέμα συνεχίζει να μένει σε εκκρεμότητα. Μάλιστα,με τηντουριστική αξιοποίηση του πλούσιου γεωθερμικού πεδίου της περιοχής, ηταβέρνατου κ. Τζεμήλ θα είναι χρήσιμη, όχι μόνο ως τουριστική υποδομή αλλά καιωςχώρος αποτύπωσης και παρουσίασης της τοπικής παράδοσης, η οποίαεντυπωσιάζειΈλληνες και ξένους.
Την ταβέρνα του κ. Χαλήλογλου επισκέπτονται άνθρωποι από όλη τηνΕλλάδα, αλλά και το εξωτερικό, τη Γερμανία, την Ελβετία, την Τουρκίακαι το ότιάπαντες φεύγουν εντυπωσιασμένοι μαρτυρούν οι σελίδες του βιβλίουεντυπώσεων.Περισσότερος κόσμος συγκεντρώνεται τα σαββατοκύριακα και τις αργίες.
