marianaxan@yahoo.gr
Άρχισε χθες η μεγάλη γιορτή τουΚουρμπάν Μπαϊράμ ή γιορτή της Θυσίας της Πίστης και της Φιλανθρωπίαςγια τουςμουσουλμάνους συμπολίτες μας και κορυφώνεται αύριο. Η κινητή γιορτήΚουρμπάν –Μπαϊράμ που γιορτάζεται μια φορά το χρόνο, φέτος ξεκίνησε στις 6Νοεμβρίου,δέκα ημέρες νωρίτερα απ’ την περσινή ημερομηνία, ως είθισται.
Κουρμπάν Μπαϊράμ: Η γιορτή τηςθυσίας
Η παράδοση της θυσίας υπήρχε σταπολύ παλιά χρόνια και μάλιστα πολύ πριν από τη γέννηση της ισλαμικήςθρησκείας.Οι πολύ παλιές θρησκείες της φύσης και εκείνες στη Μεσοποταμία, τηνΑνατολία,την Αίγυπτο, το Ιράν αλλά και οι Ιουδαίοι, συνήθιζαν να τελούνθρησκευτικέςτελετουργίες σε συγκεκριμένες εποχές του χρόνου, να θυσιάζουν ζώα καιναγιορτάζουν. Ήταν απαράλλαχτη θρησκευτική παράδοση η προσφορά θυσίαςπρος τουςθεούς και τους βασιλιάδες θεούς.
Τα ζώα για θυσία είναι το πρόβατο,το κατσίκι, το μοσχάρι, η αγελάδα και η καμήλα. Δεν θυσιάζονται ζώαόπως κότα,χήνα και γαλοπούλα.
«Συνάντηση» του Κορανίου μετην Παλαιά Διαθήκη
Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές γιορτές τωνμουσουλμάνων, που έχει τις ρίζες της στη θυσία του Αβραάμ και στην Παλαιά Διαθήκη
Όπως η έννοια της προσφοράς καιτης φιλανθρωπίας αντικατοπτρίζει την υπακοή ενός μουσουλμάνου στο Θεόέτσι όπωςο Ιμπραήμ (Αβραάμ κατά τη Παλαιά Διαθήκη) ήταν έτοιμος να θυσιάσει τογιο τουστο Θεό. Μια νύχτα ο Ιμπραήμ είδε στο όνειρό του ότι ο Θεός του μίλησεότιπρέπει να θυσιάσει τον αγαπημένο του γιο Ισμαήλ(Ισαάκ). Ο Ιμπραήμ ήτανευσεβήςκαι γι αυτό κάλεσε τον γιο του Ισμαήλ για να του πει τα σπαρακτικό έργο που είχε αναλάβει. Ο Ισμαήλείπε στον πατέρατου να μη θρηνεί: Αν ήταν θέλημα Θεού, έπρεπε να πραγματοποιηθεί καιπερπάτησεμε τον πατέρα στου στο χώρο της θυσίας. Εκεί τη στιγμή που ο Ισμαήλείχελυγίσει στα γόνατά του και ο πατέρας κρατούσε το μαχαίρι αποδείχτηκεότι ο Θεόςήθελε να δοκιμάσει την πίστη του Ιμπραήμ. Ο Θεός έστειλε στον Ιμπραήμ ένα κριάρι που θυσίασεαντί για τον Ισμαήλ.Για τους πιστούς, η ιστορία του Ιμπραήμ και του Ισμαήλ αποτελεί τηναπόδειξητης απόλυτης δύναμης του Θεού πάνω σ’ όλες τις δημιουργίες του και ότιη υπακοήστο Θεό (όσο δύσκολες και αν είναι οι συνθήκες) τελικά οδηγεί στηνειρήνη καιτη λύτρωση.
Το Κοράνι λέει: «Προσευχήσου καιθυσίασε για τον Θεό σου» και η θυσία του ζώου χρησιμοποιείται ως μέσοπροσέγγισης με το Θεό αλλά και ως ένα μέσο κοινωνικής αλληλεγγύης.Είναι μιαυποχρέωση που οφείλουν να εκπληρώσουν οι ευκατάστατοι μουσουλμάνοι αλλάδεν είναι ρητός κανόνας (farz).
Το τελετουργικό της σφαγής
Το Κουρμπάν έχει ορισμένουςκανόνες και θεμελιώδεις αρχές όπως επίσης και παραδόσεις. Το άτομο πουκάνει τηθυσία οφείλει να είναι εκεί ο ίδιος, εκτός αν αφήσει κάποιον να τονεκπροσωπήσει αλλά μόνο σε ειδικές περιστάσεις. Το ζώο πρέπει να είναιυγιές καιπάνω από ενός έτους. Η σφαγή μπορεί να πραγματοποιηθεί οπουδήποτε, αλλάκυρίωςοι μουσουλμάνοι προτιμούν να σφαγιάζεται σε σφαγεία, λόγω των ασθενειώνπουενδέχεται να επιφέρει και προτιμούν να το αναλαμβάνει επαγγελματίαςσφαγέας,μιας και κατά τις ημέρες αυτές παρατηρείται συρροή ατυχημάτων, απόανθρώπουςπου κοβόταν κατά τη σφαγή. Την πρώτη ημέρα της εορτής όλα τα μέλη τηςοικογένειας ξυπνούν νωρίς για να κάνουν τις τελευταίες προετοιμασίες.Οι άνδρεςπηγαίνουν στο τζαμί για την ειδική εορταστική προσευχή της θυσίας(ΜπαϊράμΝαμαζι). Η διαδικασία της σφαγής ξεκινά όταν επιστρέψουν σπίτι. Από τηνπροηγούμενη μέρα η ράχη του ζώου καλύπτεται με ‘κνα’ που κοκκινίζειμέχρι τηνώρα της σφαγής. Στο ζώο δίνεται νερό και αλάτι, τα μάτια του είναιτυλιγμένα μ’ένα καθαρό μαντήλι και το πρόσωπό του είναι στραμμένο προς τη Μέκκα.Απαγγέλλονται εδάφια του Κορανίου και μετά κόβεται ο λαιμός.
Αλλά το σημαντικότερο είναι ημοιρασιά. Το ζώο της θυσίας χωρίζεται στα τρία. Το ένα προορίζεται γιατουςφτωχούς, το άλλο για τους συγγενείς και φίλους που δεν θυσίασαν ζώο. Τοτρίτομένει οπωσδήποτε στο σπίτι. Το δέρμα πωλείται και τα χρήματα δίνονταιγιαφιλανθρωπικό σκοπό. Αν μια οικογένεια τάξει το σφάγιο στη μνήμη κάποιουνεκρού,η σφαγή γίνεται την παραμονή, σε άλλη περίπτωση ακολουθείται το τυπικόπουπροβλέπει ότι πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία μέχρι τις 5.00΄ τοαπόγευμα,όποιας από τις τέσσερις μέρες διαλέξουν οι πιστοί. Αυτές τις τέσσεριςμέρες συντην παραμονή, είναι αργία για τους εορτάζοντες.
Το Κουρμπάν μπαϊράμ δενπεριλαμβάνει μόνο τη θυσία των ζώων. Είναι και η επίσκεψη στην Κάαμπαγια ναμπορέσεις να γίνεις προσκυνητής (hac),να θυσιάζεις ζώα σεθρησκευτικές τελετές και άλλες αξίες. Η γιορτή αυτή έχει ιδιαίτερησημασία αφούτο ιερό καθήκον του hac πραγματοποιείται τον ίδιο καιρό.
Η ημέρα του Μπαϊραμιού
Ο τρόπος εορτασμού, καθώς και οιδιάφορες εκδηλώσεις που το ακολουθούν ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή,αλλά οιμουσουλμάνοι μένουν πιστοί στο χαρακτήρα της οικογενειακής γιορτής.
Το μεσημέρι συνεστιάζονται όλοιμαζί, σε τραπέζια με άφθονες λιχουδιές και παραδοσιακά σκευάσματα, ενώτο βράδυγλεντούν με φίλους. Ένα έθιμο είναι να επισκέπτονται τους τάφους τωναποθανόντων μελών της οικογένειας, αλλά αυτό, συνήθως, γίνεται τηνπαραμονή καιγι’ αυτό την ημέρα αυτή τα κοιμητήρια γεμίζουν κόσμο.
Επίσης, κατά τη διάρκεια τουΜπαϊραμιού, φίλοι, γείτονες και συγγενείς επισκέπτονται ο ένας τονάλλο, για ναγιορτάσουν μαζί. Σύμφωνα με την παράδοση, οι μουσουλμάνοι προσφέρουνκολόνια,καραμέλες και καφέ στους μουσαφίρηδες. Οι σφαγές και τα γεύματασυνεχίζουν καθ’όλη τη διάρκεια του Μπαϊραμιού.
Τα παιδιά τριγυρνάνε σε συγγενικάκαι φιλικά σπίτια και όπως επιτάσσει το έθιμο φιλάν το χέρι τουοικοδεσπότη καιγεμίζουν την τσέπη με το ανάλογο χρηματικό ‘έπαθλο’.
Κοινά έθιμα
Έθιμα που μοιάζουν με αυτά τουΧριστιανικού Πάσχα και αποδεικνύουν ότι οι δυο μονοθεϊστικές θρησκείεςέχουνομοιότητες στη βάση τους και κοινούς συμβολισμούς. Σε περιοχές όπως ηπολυπολιτισμική Θράκη που αρμονικά συμβιώνουν Χριστιανοί καιΜουσουλμάνοι, αυτάτα κοινά σημεία είναι πυλώνες οικοδόμησης αγαστών και ειρηνικώνανθρώπινωνσχέσεων.
Τις θερμές ευχές του εκφράζει οΜουφτής Ξάνθης, ευχόμενος : «Υγεία, Αγάπη, Ευτυχία».
Καλό Μπαϊράμι και χρόνια πολλάστους μουσουλμάνους συμπολίτες μας!
