Στην περίοδοτηςΤουρκοκρατίας ήταν η πιο γνωστή και προηγμένη από τις πόλεις της Θράκηςλόγωτης ανάπτυξης του εμπορίου και της ναυτιλίας, που επεκτεινόταν καιμέχρι ταμεγάλα λιμάνια της Μεσογείου και της δυτικής Ευρώπης. Αξιοποιήθηκε κατάτηνεπανάσταση του 1821.
Πολλοί Αινίτεςείχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία. Το 1821 ταυτόχρονα με τη νότια Ελλάδαεξεγέρθησαν και οι Αινίτες. Οι Οθωμανοί κατέστηλαν την επανάσταση καικατέλαβαντην Αίνο. Όμως τέσσερα ψαριανά πλοία υπό τον Δαννίτση, με τη βοήθειατωνντόπιων ανακατέλαβαν την πόλη. Ανάμεσα στους Αινίτες πολιορκητές ήτανκαι οΧατζη-Αντώνης Βισβίζης με τη σύζυγό του Δόμνα.
Η Δόμνα Βισβίζηγεννήθηκε στην Αίνο της Ανατολικής Θράκης το 1783 και ήταν κόρηπλούσιουγαιοκτήμονα. Το 1808 παντρεύτηκε τον πλούσιο συμπατριώτη τηςΧατζη-ΑντώνηΒισβίζη με τον οποίο και απέκτησε πέντε παιδιά.
Ο Χατζη-ΑντώνηςΒισβίζης ένθερμος πατριώτης, έλαβε μέρος στον ναυτικό αγώνα με τοΜπρίκι του«Καλομοίρα’, το οποίο είχε 16 κανόνια και πλήρωμα 140 ναυτών. Πολεμούσεμε τηγυναίκα του και τα πέντε παιδιά του. Δύσκολο για μια μητέρα να υποβάλειταπαιδιά της στον κίνδυνο του πολέμου. Όμως η απελευθέρωση της πατρίδαςαποτέλεσεοικογενειακή υπόθεση.
Η Δόμνα ήτανγνωστήγια τον δυναμισμό και τη θαρραλέα ψυχή της. Το «Καλομοίρα», τα πλοίατουΨαριανού Γιαννίτση και άλλα ψαριανά έλαβαν μέρος στις μάχες του ΑγίουΌρους,της Λέσβου και της Σάμου. Τον Δεκέμβριο του 1821 μετά την καταστολή τηςΕπανάστασηςστο Άγιο Όρος, ο Βισβίζης επιβίβασε στο πλοίο του τον εξαντλημένοαρχηγό τηςΕπανάστασης της Αν. Μακεδονίας Εμμ. Παπά, ο οποίος υπέκυψε από καρδιακήπροσβολή κατά τον πλου.
Υπό τις οδηγίεςτουΔημ. Υψηλάντη και Οδυσσέα Ανδρούτσου, οδηγώντας 30 ιστιοφόρα,συμμετείχε στιςναυτικές επιχειρήσεις της Αν. Ελλάδας. Στην πολιορκία του Ευρίπου έχασετη ζωήτου. Από εκείνη τη στιγμή ανέλαβε η Δόμνα. Αποδείχθηκε αντάξια τουσυζύγου τηςδείχνοντας απίστευτο θάρρος και ηρωισμό. Διέταξε και μετέφεραν στοαμπάρι τονεκρό σώμα του άντρα της, το οποίο θρήνησε μαζί με τα παιδιά της.
Η δυναμικήκαπετάνισσα συνέχισε επί μία σχεδόν τριετία ξοδεύοντας όλη της τηνπεριουσία.Συμμετείχε στις πολεμικές επιχειρήσεις σε Εύβοια και Στερεάεμποδίζοντας ταστρατεύματα του Ομέρ Πασά να μεταφερθούν στη Στερεά για την ενίσχυσητωντουρκικών στρατευμάτων. Η Δόμνα Βισβίζη, χάρη στην τόλμη και τηνγενναιότητάτης, στη σύνεση και τον δυναμισμό της, ανεδείχθη σε μία από τιςσημαντικότερεςγυναικείες μορφές του αγώνα.
Το «Καλομοίρα»χρησίμευεως Κυβερνείο και ανώτατο στρατηγείο του Αρείου Πάγου της Ανατολ. ΧέρσουΕλλάδας. Με δικά της έξοδα η καπετάνισσα ξόδευε για τη συντήρηση τουπλοίου τηςκαι του πληρώματος. Όταν οι οικονομικοί της πόροι εξανεμίστηκαν και τοπλοίοείχε υποστεί μεγάλη ζημιά, το 1824 το παρεχώρησε στην τοπική διοίκησητης Ύδραςπου το μετέτρεψε σε πυρπολικό.
Έκτοτε η ένδοξηαυτή γυναίκα έζησε πάμφτωχη, έχοντας προσφέρει όλη της την περιουσίαστον αγώναχωρίς να εισπράξει απολύτως τίποτα. Αρχικά εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο,μετά στηΣύρο. Αργότερα έζησε στον Πειραιά όπου και πέθανε το 1850.
Ωστόσο αυτό πουκατάφερε να λάβει από την πατρίδα ήταν να σταλεί ο γιος της Δημήτρηςστη Γαλλίαμαζί με άλλα παιδιά αγωνιστών. Από τους Γάλλους φιλέλληνες έλαβε τοόνομαΘεμιστοκλής. Η Φιλελληνική επιτροπή του Παρισιού συγκέντρωνεΕλληνόπουλα που ταυπέδειξε η κυβέρνηση για να σπουδάσουν. Στόχος ήταν να μη χάσουν τηνεθνικήτους ταυτότητα και να επιστρέψουν για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τουςστηνπατρίδα.
Η καπετάνισσαΔόμναόταν αποχαιρέτισε το γιο της του είπε: «Γεια σου και μην ξεχνάς ότιανατρέφεσαιαπό τη γενναιοδωρία των Γάλλων. Σαν μεγαλώσεις ίσως εγώ δεν ζω, αλλά ναεκδικηθείς το θάνατο του πατέρα σου.».
ΟΔημήτριος-Θεμιστοκλής Βισβίζης επέστρεψε στην πατρίδα του λίγοαργότερα, το1832. Αρχικά εγκαταστάθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών και αργότερα έγινεΔιοικητής Νάξου, δικαιώνοντας τις προσδοκίες και τις προβλέψεις τωνΦιλελλήνωντου Παρισιού, αλλά και των αγώνων των γονιών του.
Σήμερα υπάρχειστηνΑλεξανδρούπολη μνημείο προς τιμήν της Δόμνας και του Χατζη-ΑντώνηΒισβίζη, στηνπαραλιακή λεωφόρο. Όπως και το 3ο ΓυμνάσιοΑλεξανδρούπολης φέρει τοόνομά της.
ΚατερίναΓκουμανίδου
