Αρχαιολόγος-μουσειολόγος-ξεναγός
Οι αρχαιογνωστικές επιστήμες, όπως η ιστορία και η αρχαιολογία, έχουν ως στόχο την έρευνα του παρελθόντος, την ερμηνεία του και εν τέλει την κατανόησή του, όσο κάτι τέτοιο είναι δυνατό. Μεταξύ των διάφορων μέσων που αξιοποιούνται στην έρευνα, πολύτιμο βοήθημα αποτελούν οι εικόνες. Αυτές, είτε είναι φωτογραφίες, σχέδια, χάρτες, πιθανές σχεδιαστικές αποκαταστάσεις ενός χώρου, αντικειμένου ακόμα και ενός ανθρώπου, βοηθούν την όραση αλλά και το μυαλό μας να κάνει ένα άλμα στον χρόνο και να «κρυφοκοιτάξει» στο παρελθόν.
Θα μπορούσαν όμως σε όλο αυτό το πραγματικά συναρπαστικό ταξίδι να συνδράμουν κι άλλες αισθήσεις μας, πέρα από την όραση; Για παράδειγμα, στην περιήγησή μας σε έναν παραδοσιακό οικισμό θα μπορούσε να συμβάλει και η ακοή μας, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα την ιστορία του και να βιώσουμε μια πιο έντονη και ολιστική εμπειρία επίσκεψης;
Στο καίριο αυτό ερώτημα προσπαθούν να απαντήσουν ποικίλες ακαδημαϊκές κατευθύνσεις όπως η αρχαιοακουστική, η ακουστική οικολογία, η εθνομουσικολογία και άλλες. Μπορούν όμως όλες αυτές οι προσπάθειες να φτάσουν στα χέρια ή καλύτερα στα αυτιά ενός απλού επισκέπτη, παραδείγματος χάριν της παλιάς Ξάνθης; Σε αυτόν τον διάσημο διατηρητέο οικισμό, τι ήχοι περιβάλλοντος θα ακούγονταν στην κεντρική πλατεία στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα; Πώς θα ήταν οι διάλογοι των διαφορετικών κοινοτήτων που ζούσαν και εν μέρει ζουν ακόμα εκεί; Ποιες μουσικές θα άκουγαν; Τι διάλεκτοι και γλώσσες θα χρησιμοποιούνταν στις καθημερινές και πιο επίσημες συνομιλίες τους;
Το έργο «Απόηχοι» (https://echoesproject.gr/), που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης μέσω της Δράσης «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» (ID 16971) και υλοποιείται από το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» και το Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου στην Ξάνθη και τις εταιρείες Μέντωρ και Rabbeats, βουτάει σε αυτόν τον ωκεανό παρόμοιων ερωτημάτων και διερευνά πιθανές απαντήσεις.
Η μελέτη επιστημονικών δημοσιεύσεων ιστορίας, αρχιτεκτονικής, μουσικής, λαογραφίας, αλλά και αρχείων παλιών φωτογραφιών, αποδίδει καρπούς που μεταφράζονται όχι μόνο σε νέες δημοσιεύσεις της ομάδας των ερευνητών του έργου αλλά και σε νέες διαδρομές, που θα είναι διαθέσιμες για όλους το φθινόπωρο του 2024 σε εφαρμογή για φορητές συσκευές (app).
Συγκεκριμένα, ο επισκέπτης της παλιάς Ξάνθης (αλλά και του ιστορικού κέντρου της Αθήνας) θα έχει τη δυνατότητα να περιδιαβεί τα στενά της, να σταματήσει σε συγκεκριμένα μνημεία και να ακούσει μία σειρά από Ηχοτοπία. Καθένα από αυτά επιχειρεί να ανασυνθέσει ήχους μιας άλλης εποχής, σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Επιλέγοντας χρονολογία, ο επισκέπτης θα επιλέγει και μια διαφορετική ηχητική εμπειρία.
Το έργο έχει ήδη παρουσιάσει την πορεία και τις μέχρι τώρα εργασίες του σε διεθνή συνέδρια, έχει ζητήσει τη συνδρομή του κοινού για την κατανόηση των δικών του αναγκών από μια τέτοια εφαρμογή και ετοιμάζει την ολοκλήρωση των σεναρίων που θα συνοδεύουν τους επισκέπτες στους ιστορικούς οικισμούς και τα ηχοτοπία τους.
Τι ρόλο παίζουν λοιπόν οι ήχοι στη διαμόρφωση των καθημερινών εμπειριών μας; Τι πληροφορίες παίρνουμε από αυτούς; Κατά πόσο τους δίνουμε σημασία ή κατά πόσο θα μας βοηθούσαν να κρυφακούσουμε το παρελθόν; Αυτές και άλλες παρόμοιες ερωτήσεις διερευνά το έργο που παρουσιάζεται σε αυτό το κείμενο. Και αν θέλετε οι Απόηχοί του να φτάσουν και σε σας, μπορείτε να ακολουθήσετε τη σελίδα του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (https://www.facebook.com/echoesproject.gr), ακόμα και να συμμετέχετε στις μελλοντικές δράσεις του. Ιδίοις όμμασι και ωσί, με τα ίδια σας τα μάτια αλλά κυρίως με τα αυτιά!
