Για την σωστή έκφραση και την συμμετοχή μας σε έναν διάλογο πρέπει να μπορούμε να χρησιμοποιούμε πολλές λέξεις, να φτιάχνουμε ολοκληρωμένες προτάσεις και να είμαστε σημασιολογικά επαρκείς. Αρκετά παιδιά με γλωσσικές δυσκολίες παρουσιάζουν προβλήματα στα παραπάνω με αποτέλεσμα να μην μπορούν να συμμετέχουν σε συζητήσεις, να μην μπορούν να εκφράζονται κλπ.
Τι είναι όμως η σημασιολογία και σε τι μας βοηθάει ; Πάμε να δούμε παρακάτω :
1.Μας βοηθάει να κατανοούμε την σημασία μιας έννοιας.
2.Μας βοηθάει να χωρίζουμε τις λέξεις σε κατηγορίες (π.χ. αγελάδα = ζώο, μήλο = φρούτο κλπ.)
3.Μας βοηθάει να περιγράφουμε αντικείμενα, πρόσωπα κλπ. Να χρησιμοποιούμε δηλαδή τα κατάλληλα επίθετα, ουσιαστικά και άλλα στοιχεία.
4.Μας βοηθάει να κατανοούμε την χρήση ενός αντικειμένου (π.χ. χτένα = χτενίζουμε τα μαλλιά μας)
5.Μας βοηθάει να κατονομάζουμε ότι βλέπουμε.
6.Μας βοηθάει να αναγνωρίζουμε μια έννοια από τον ορισμό της.
7.Μας βοηθάει στην κατανόηση και στην σωστή χρήση των λέξεων.
8.Μας βοηθάει να δημιουργούμε σημασιολογικούς συνδέσμους-δίκτυα (π.χ. τα χαρακτηριστικά που έχει ένα αντικείμενο)
Τα παιδιά με προβλήματα στον σημασιολογικό τομέα μπορούν να παρουσιάζουν φτωχό λεξιλόγιο ή να έχουν αναπτύξει ένα ικανοποιητικό λεξιλόγιο αλλά να δυσκολεύονται κατά την συζήτηση και τον διάλογο στην ανάκληση των κατάλληλων και σωστών λέξεων με αποτέλεσμα να μιλούν μονολεκτικά, να χρησιμοποιούν συγκεκριμένες λέξεις, να επαναλαμβάνονται και να μιλούν περιφραστικά. Έχει αποδειχθεί ότι τα παιδιά που δυσκολεύονται στην εύρεση των σωστών λέξεων, στο νοητικό τους λεξικό οι σημασιολογικές αναπαραστάσεις των λέξεων είναι λιγότερο αναπτυγμένες. Επιπλέον τα παιδιά με σημασιολογικά προβλήματα δυσκολεύονται να ακολουθήσουν εντολές, να κατανοήσουν φράσεις και προτάσεις.
Πως μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά στην σημασιολογική τους ανάπτυξη ;
Στόχος μας είναι τρία πράγματα η κατάκτηση των λέξεων, η κατανόηση της σημασίας των λέξεων και η σύνδεση μεταξύ των λέξεων. Για να πραγματοποιηθεί η σημασιολογική ανάπτυξη οι γονείς μπορούν :
1.Να ονομάζουν τα πάντα, όσες περισσότερες λέξεις τόσο καλύτερα.
2.Να παρουσιάζουν στο παιδί καινούριες λέξεις.
3.Να εξηγούν την σημασία της κάθε έννοιας.
4.Να παίζουν με τα συνώνυμα και τα αντώνυμα ώστε να καταλάβει το παιδί πως μια λέξη μπορεί να εμφανίζεται και με άλλους τρόπους.
5.Να παίξουν με τα σημασιολογικά δίκτυα, δηλαδή να βρουν διάφορα χαρακτηριστικά μιας λέξης (π.χ. αγελάδα = έχει ουρά, είναι μαύρη και άσπρη, μας δίνει γάλα, ζει στην φάρμα αλλά και στα λιβάδια, μας δίνει κρέας κλπ.)
Κόντε -Χασάν Μπουσρά
Λογοθεραπεύτρια (Πτυχιούχος Α ΤΕΙ Πατρών)
