Λίγοι γνωρίζουν ότι στην Ξάνθη υπάρχει Θίασος Σκιών “Τα παραμύθια του Καραγκιόζη”. Ε, λοιπόν θα σας πω (χωρίς ίχνος υπερβολής) ότι αυτός είναι απ’ τους καλύτερους που υπάρχουν στην Ελλάδα. Κι έχω προσωπική εμπειρία και άποψη γι’ αυτό. Καταφέρνει να διατηρήσει το παραδοσιακό χρώμα του Θεάτρου Σκιών. Να προβάλει το μοναδικό χιούμορ και την εικόνα του Καραγκιόζη. Και μάλιστα να το παντρεύει με το σήμερα, εντάσσοντας το στην επικαιρότητα. Για να γίνουν αυτά δεν είναι εύκολο. Χρειάζονται έμπνευση, φαντασία, γνώση, ευελιξία και φυσικά προσωπική ικανότητα. Είναι εύκολο να διακρίνει κανείς ότι αυτά υπάρχουν. Και περισσεύουν. Και θα τολμήσω να πω ότι απέχει από αντίστοιχες προσπάθειες με μεγάλη διαφορά σε ποιότητα, παρουσίαση, σκηνικά κι ότι άλλο συγκροτεί το “πακέτο” του Θεάτρου Σκιών. Σε μια εποχή που πρέπει να διαφυλαχτεί η παράδοση και κάθε τι που την θυμίζει. Που την προβάλλει και μας διαφοροποιεί εικαστικά, καλλιτεχνικά, μουσικά κι ότι άλλο. Αυτό που λέμε τα ήθη και έθιμα του τόπου.
Και όχι, δεν είναι ένα θέαμα μόνο για παιδιά. Εάν τύχει και παρακολουθήστε παράσταση απ’ τον εκπληκτικό Καραγκιοζοπαίχτη Απόστολο Δομτζίδη, θα συμφωνήσετε. Κι αν δεν το έχετε κάνει ως τώρα μην τα βάζετε με τον εαυτό σας. Ο θίασος δέχεται και παρευρίσκεται σε προσκλήσεις που έρχονται από παντού. Κι αυτό αποτελεί –αν μη τι άλλο- επιβράβευση. Αξίζει να αναφερθεί η πολιτιστική συνεργασία με Λύκειο των Ελληνίδων Ξάνθης, που φιλοξενεί κάθε χρόνο εκδηλώσεις-παραστάσεις Καραγκιόζη (βλ. φώτο) στην παραμυθένια αυλή του συλλόγου (αρχοντικό Χασιρτζόγλου, Αγ. Γεωργίου 1). Ειδικά στις Γιορτές Παλιάς Ξάνθης, οι παραστάσεις του «Ξανθιώτη» Καραγκιόζη έχουν καθιερωθεί ως θεσμός.
Τα παιδιά (βλ. με Νατάσα Μιχαηλίδου ) έχουν καταφέρει ήδη πολλά. Και δεν εφησυχάζουν. Πρωτοτυπούν, έχουν πολιτιστικές ανησυχίες, εξερευνούν την παράδοση, δένουν στοιχεία, προβάλλουν τέχνη, ήθη και έθιμα που δεν αφήνουν να σβηστούν. Έχουν και ιδέες. Μια απ’ αυτή είναι η δημιουργία θεματικού “Πάρκου για το Θέατρο Σκιών” στην Ξάνθη μας. Μια ιδέα που έχει βρει ήδη ανταπόκριση στο εξωτερικό. Πως γίνεται αυτό ; Με ανθρωπόμορφες γνωστές Καραγκιοζο – φιγούρες απ’ τον θίασο, σε μεγάλες κατασκευές (σαν γλυπτά) που διακοσμούν κάποιον υπαίθριο χώρο. Φανταστείτε λοιπόν ένα τμήμα στο Πάρκο Λιμνίου να αποτελεί “θεματικό πάρκο Καραγκιόζη” με θεατρική σκηνή, φιγούρες, ενημερωτικές πινακίδες της ιστορίας του Καραγκιόζη, διαδραστικά παιχνίδια, κι ότι άλλο. Δεν χρειάζεται δεύτερη σκέψη για να καταλάβει κανείς την «αποκλειστικότητα» που θα έχει αποκτήσει η Ξάνθη, εάν ευδοκιμήσει η όλη προσπάθεια. Ανεξάντλητες οι προοπτικές, ο εμπλουτισμός με πολιτιστικές δράσεις, η προσέλκυση επισκεπτών και τουριστών, η διοργάνωση «Φεστιβάλ Καραγκιόζη», η διεύρυνση μελετών, ερευνών και γνώσης και εν τέλει η καλοπροαίρετη εκμετάλλευση και αξιοποίηση του ταλέντου των Ξανθιωτών. Για να μην μιλήσουμε για διαφύλαξη της παράδοσης, για ιστορική γνώση, για κληρονομιά κι ότι άλλο θετικό απορρέει από ανάλογες πολιτιστικές κινήσεις. Κι όλα αυτά διότι έχουμε την ευτυχή συγκυρία να έχουμε αυτό το «έμψυχο δυναμικό».
Θα τελειώσω με μια «τετριμμένη» επισήμανση. Απ’ αυτές που συνηθίζουμε εμείς στην επαρχία. Μάλλον από αγάπη για τον τόπο μας, αναμεμειγμένη με «υπερβάλλον ζήλο» και υποκειμενικότητα. Θα διαπιστώσω και θα επαινέσω το έργο, την μοναδικότητα και τις προσπάθειες Ξανθιωτών. Ατομικά και συλλογικά. Είμαι σίγουρος λοιπόν, ότι εάν κάποιοι Ξανθιώτες της τέχνης και του πολιτισμού βρισκόταν σε μεγαλουπόλεις εντός ή εκτός Ελλάδας, θα είχαν μεγάλη καριέρα και αναγνωρισιμότητα. Θα μιλούσε πολύς κόσμος γι’ αυτούς. Δεν θα υπεκφύγω να κατονομάσω μερικούς : ο Τριαντάφυλλος Βαΐτσης με το «Μουσείο Σκιάς», ο θίασος Σκιών «Τα παραμύθια του Καραγκιόζη», οι δράσεις πολιτισμού του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης, οι συγγραφικές και φιλοσοφικές απόψεις του Θανάση Μουσόπουλου, το έργο του Λυκείου Ελληνίδων και της Φιλοπρόοδης Ένωσης Ξάνθης, αλλά και τόσων ξεχωριστών προσωπικοτήτων που «λάμπουν» δυστυχώς στα στενά περιθώρια της επαρχίας. Κάνοντας ακόμη πιο μεγάλη, ανιδιοτελή, διακριτική και σπουδαία την προσωπική τους προσπάθεια. Πληρώνοντας το τίμημα της απομάκρυνσης και της περιορισμένης απήχησης. Ίσως για αυτό θα πρέπει οι σημερινοί νεοέλληνες του τόπου να φωνάζουν ακόμη πιο δυνατά τα «μπράβο» στα σχόλια τους. Μην σωπάτε λοιπόν. Μπράβο σε αυτούς τους Ξανθιώτες που συνεχίζουν!
Δημήτρης Γκαγκαλίδης
Καθηγητής
