Τις δεκαετίες 1980 – 1990 ως πρώτες αιτίες νόσησης παγκοσμίως αποτελούσαν τα καρδιαγγειακά επεισόδια και ο καρκίνος, με τα ψυχικά νοσήματα να κατέχουν την τρίτη θέση. Θυμάμαι ως φοιτητής ακόμη τότε, έγκριτες έρευνες να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, πως το 2020 τα ψυχιατρικά περιστατικά θα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Δυστυχώς, επαληθεύθηκαν.
Οι μύθοι και τα στερεότυπα γύρω από τις ψυχικές διαταραχές μέχρι και σήμερα καλά κρατούν και οδηγούν σε έναν φαύλο κύκλο κοινωνικού αποκλεισμού των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας. Το γεγονός αυτό, επιβαρύνει την κατάστασή τους και ενίοτε δυσχεραίνει την αποκατάσταση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο τις ανισότητες.
Στόχος όλων μας, θα πρέπει απαρέγκλιτα να είναι, η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σε τέτοιου είδους θέματα.
Τα άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, έρχονται καθημερινά αντιμέτωπα με το στίγμα και τις διακρίσεις, γεγονός που αποτελεί την βασική αιτία για την άνιση πρόσβασή τους σε νευραλγικούς τομείς της κοινωνικής ζωής, όπως της υγείας, της εκπαίδευσης, της εργασίας και ελλοχεύει ο κίνδυνος- ιδιαίτερα για τους νέους- να ψάχνουν την ανακούφιση του ψυχικού τους πόνου σε ναρκωτικές ουσίες.
Αντιθέτως, με την κοινωνική αποδοχή, την πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες του ψυχικού τομέα, τις ευκαιρίες για την εκπαίδευση, την επαγγελματική αποκατάσταση και τη συμμετοχή στα κοινωνικά δρώμενα, θα εξασφαλιστεί η ισότιμη αντιμετώπιση των ανθρώπων με τέτοιου είδους προβλήματα.
Επίσης, σημαντικό είναι να αναλογιστούμε και το αντίκτυπο που είχε η πανδημία στην ψυχική υγεία όλων των πολιτών. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση που δημοσίευσε η Unicef, επιδεινώθηκε κατακόρυφα ο ψυχισμός των παιδιών και των εφήβων σε όλο τον πλανήτη.
Η ενίσχυση των σχέσεων της οικογένειας αποτελεί τη βάση για την αποφυγή παντός κακού, για να ξεπεράσουμε το ταμπού της «τρέλας» πρέπει να περάσουμε το μήνυμα στην κοινωνία ότι η ψυχική ασθένεια δεν κάνει διακρίσεις και δεν αποτελεί επιλογή. Καθένας θεωρείται «υποψήφιος».
Κανείς μας όμως δεν θα πρέπει να λησμονεί τα λόγια του Ιπποκράτη, σύμφωνα με τον οποίο «κάθε ασθένεια και νόσος ξεκινά πρώτα από την ψυχή και στην συνέχεια καταλήγει στο σώμα». Αποτελεί άλλωστε συχνό φαινόμενο ένας ασθενής να καταφεύγει σε άλλες ιατρικές ειδικότητες και πληθώρα εξετάσεων μέχρι να αποδειχθεί πως η αιτία όλων ήταν η ψυχή του που έπασχε, γεγονός χρονοβόρο και κοστοβόρο και για τον ασθενή αλλά και για το κράτος.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, θα πρέπει να ενισχυθεί η προληπτική ψυχιατρική με ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και επαρκή ενημέρωση και να αυξηθούν οι μονάδες και οι κλίνες νοσηλείας για τους ψυχικά πάσχοντες, ώστε να δοθεί στην ψυχιατρική στη χώρα μας, αλλά και ευρύτερα, η σημασία που της αναλογεί με επαρκείς επενδύσεις.
Μπαράν Μπουρχάν
