Ο γάμος είναι η ένωση δύο ατόμων. Και πράγματι στην αρχή της σχέσης με τον σύντροφό μας βλέπουμε μόνο εμάς τους δύο. Όταν όμως αυτή η φάση του αρχικού ενθουσιασμού και εξιδανίκευσης περάσει, τότε αργά αλλά σταθερά αρχίζουμε να διακρίνουμε τις σκιές άλλων ανθρώπων. Συνειδητοποιούμε ότι ‘άλλοι’ άνθρωποι εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα ανάμεσά μας, διεκδικώντας την αφοσίωση μας και επηρεάζοντας τη σχέση μας δραματικά. Αναγνωρίζουμε με ταραχή αυτό που απέδωσε εύστοχα ο Augustus Napier, επιφανής αμερικανός οικογενειακός ψυχοθεραπευτής: «Ο γάμος δεν είναι σχέση δύο ατόμων»…
Αυτοί οι ‘άλλοι’ μπορεί να είναι γονείς, αδέλφια, συγγενείς, φίλοι, συνάδελφοι και βεβαίως, αν υπάρχουν, τα παιδιά μας. Οι συναισθηματικοί δεσμοί μας με αυτά τα σημαντικά πρόσωπα δημιουργούν αλληλοσυγκρουόμενες υποχρεώσεις. Προβάλλουν απαιτήσεις στον χρόνο και ενέργειά μας, μας καλούν να δείξουμε σ’ αυτούς την προσοχή και αφοσίωσή μας, μας διεκδικούν ‘τραβώντας’ μας μακριά από το σύντροφό μας. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Augustus Napier, όταν στρεφόμαστε να κοιτάξουμε τον σύντροφό μας, δεν βλέπουμε απλά ένα άτομο, αλλά κάποιον βυθισμένο σε ένα πλέγμα πολύπλοκων σχέσεων με άλλους.
Βέβαια, αυτό που περιπλέκει ακόμη περισσότερο τα πράγματα για ένα ζευγάρι είναι ότι οι δεσμοί με άλλα σημαντικά πρόσωπα και ο ανταγωνισμός αναγκών που δημιουργούν, ‘ξυπνούν’ στον κάθε σύντροφο βαθιές ανάγκες, συναισθήματα και βιώματα από το δικό του παρελθόν, από την παιδική του ηλικία. Πάρτε για παράδειγμα μια όχι τόσο ασυνήθιστη οικογένεια όπου η μητέρα και τα δύο παιδιά έχουν μια πιο στενή σχέση και ο πατέρας είναι συναισθηματικά απόμακρος. Ο πατέρας ταράζεται ιδιαίτερα όταν βλέπει καθημερινές απλές ενδείξεις της ιδιαίτερης σχέσης των παιδιών με τη γυναίκα του. Η ταραχή του τον οδηγεί σε περίεργα ξεσπάσματα θυμού και ζήλειας για σχετικά μικρές καταστάσεις (π.χ. όταν η γυναίκα του και τα παιδιά γελάνε με ένα κοινό αστείο), που και ο ίδιος δυσκολεύεται να ερμηνεύσει. Ο λόγος αυτής της υπερβολικής αντίδρασης είναι ότι το περιστατικό ‘ξυπνά’ μέσα του οδυνηρές αναμνήσεις από την θέση του στην οικογένεια στην οποία μεγάλωσε. Στην οικογένειά του ο πατέρας του ήταν απόμακρος και η μητέρα του είχε μια ιδιαίτερα στενή σχέση με τον αδελφό του, σχέση από την οποία ο ίδιος αισθανόταν αποκλεισμένος. Αυτός ο παλιός πόνος, η ζήλεια του παραγκωνισμένου από το παρελθόν είναι που τον κάνει τώρα να υποφέρει τόσο όταν παρατηρεί τις εκδηλώσεις στοργής ανάμεσα στη γυναίκα και τα παιδιά του.
Τα έντονα συναισθήματα, ειδικά όταν είναι υπερβολικές αντιδράσεις για σχετικά μικρά περιστατικά, είναι συνήθως ενδείξεις ότι η τωρινή κατάσταση συμβολίζει ένα ανεπίλυτο θέμα από το παρελθόν. Πολλές φορές στους καβγάδες με το σύντροφό μας επιφανειακά παλεύουμε με εκείνον αλλά στην πραγματικότητα παλεύουμε με σχέσεις και ‘φαντάσματα’ από το δικό μας παρελθόν, προσπαθώντας να επιλύσουμε παλιές συγκρούσεις και να καλύψουμε ανεκπλήρωτες ανάγκες που δημιουργήθηκαν πολύ πριν από τη τωρινή μας σχέση.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη. Τηλ.: 25411 00434.
www.ptks.gr
