Η δοκιμασία των Πανελληνίων ξεκίνησε. Και λέω ‘δοκιμασία’, γιατί η έντονη πίεση που βιώνουν οι μαθητές που συμμετέχουν δεν είναι μόνο εκπαιδευτική αλλά και ψυχολογική. Οι μαθητές φθάνουν στις μέρες των εξετάσεων εξαντλημένοι από τις πολλές ώρες μελέτης και παρακολούθησης μαθημάτων σε σχολεία και φροντιστήρια. Ο έντονος ανταγωνισμός και οι πιθανές συνέπειες για το μέλλον τους εντείνουν το άγχος και τους κάνουν πιο ευάλωτους ψυχικά. Θα ήταν ίσως χρήσιμο να δούμε αυτήν την περίοδο σαν μια φάση ‘κρίσης’, που δημιουργεί για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα αυξημένες ανάγκες και γι’ αυτό χρειάζεται αυξημένα αποθέματα ενέργειας και ευελιξίας από τον μαθητή και την οικογένεια.
Η κορύφωση του άγχους εκφράζεται διαφορετικά σε κάθε μαθητή. Κάποιοι ταράζονται εμφανώς, κλαίνε, δυσκολεύονται να φάνε ή να κοιμηθούν. Άλλοι γίνονται ευέξαπτοι και έχουν εκρήξεις θυμού. Κάποια παιδιά παλινδρομούν για λίγο σε συμπεριφορές μικρότερης ηλικίας. Για παράδειγμα δεν θέλουν να μένουν μόνα τους, αποζητούν την αγκαλιά και τη συντροφιά των γονιών, ζητούν να κοιμηθούν μαζί με την μητέρα τους για ανακούφιση. Κάποια παιδιά δεν μπορούν να συγκεντρωθούν και θέλουν να εγκαταλείψουν την προσπάθεια τελευταία στιγμή πριν τις εξετάσεις. Ακόμη όμως και εκείνοι που παραμένουν επιφανειακά ήρεμοι και συγκροτημένοι, εσωτερικά ισορροπούν σε ένα τεντωμένο σκοινί αυτήν την περίοδο. Θυμάμαι ενδεικτικά την περίπτωση μιας μαθήτριας που ήταν εκπληκτικά ήρεμη κατά την περίοδο των εξετάσεων και, αφού εκείνες ολοκληρώθηκαν με θετικά αποτελέσματα, την πλημμύρισε άγχος και πέρασε ένα μικρό επεισόδιο με βασανιστικές ιδεοληψίες. Το κορίτσι ξεπέρασε τις ιδεοληψίες από μόνο του μέσα σε δύο βδομάδες αλλά η περίπτωσή της έμεινε καρφωμένη στο μυαλό μου σαν μια υπενθύμιση της ευάλωτης ψυχικής ισορροπίας των παιδιών την περίοδο των Πανελληνίων.
Μέσα από το πρίσμα των Πανελληνίων σαν μια φάση κρίσης, οι παραπάνω εκδηλώσεις άγχους, ακόμη κι αν φαίνονται υπερβολικές ή ασυνήθιστες για το συγκεκριμένο παιδί, είναι γενικά φυσιολογικές και υποχωρούν όταν ολοκληρωθεί η δοκιμασία. Βέβαια υπάρχουν περιπτώσεις – πολύ λίγες- που τα συμπτώματα άγχους και συναισθηματικής ταραχής είναι τόσο έντονα ή παρατεταμένα που οι γονείς χρειάζεται να ζητήσουν την συμβουλή ειδικού. Συνήθως όμως αυτό δεν χρειάζεται. Αυτό που πρωτίστως χρειάζονται τα παιδιά αυτή τη περίοδο είναι ένα πλαίσιο σταθερότητας, ηρεμίας και στήριξης από την οικογένειά τους. Χρειάζονται τους γονείς να είναι εκεί για αυτούς, να τους θυμίσουν ότι πρέπει να τρώνε και να κοιμούνται αρκετά, να τους ενθαρρύνουν να κάνουν διαλείμματα, να συζητάνε μαζί τους ή απλά να ακούνε τις ανησυχίες τους και να τους καθησυχάζουν. Να τους δώσουν μια αγκαλιά ή να μείνουν μαζί τους, αν αυτό χρειάζονται. Να μην τρομάζουν ούτε να απελπίζονται όταν το παιδί τρομάζει. Να τους θυμίζουν ότι οι ίδιοι θα είναι εκεί για να τους αποδεχτούν και να τους στηρίξουν όποια κι αν είναι τα αποτελέσματα.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη. Τηλ.: 25411 00434.
www.ptks.gr
