Η στάση των δυτικών κοινωνιών προς την ομοφυλοφιλία, την σεξουαλική έλξη και σύναψη ερωτικών σχέσεων ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου, εξελίχθηκε ραγδαία κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα. Στην ελληνική κοινωνία όμως συναντάμε ακόμη έντονη προκατάληψη και αρνητισμό. Πολλοί είναι οι λόγοι που οδηγούν σε αυτή την αρνητική στάση. Ο πιο συχνός είναι η άγνοια και ο φόβος του διαφορετικού. ‘Το άλλο’, το διαφορετικό φαντάζει απειλητικό. Ταυτόχρονα η έλλειψη γνωριμίας και στενής επαφής με ομοφυλόφιλους ενισχύουν τυχόν λανθασμένες αντιλήψεις για αυτούς, αφού το άτομο δεν έχει την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά το άτομο και να διαπιστώσει ότι αυτό που φοβόταν δεν ισχύει . Άλλοι βλέπουν ότι οι γύρω τους εκφράζονται αρνητικά για τους ομοφυλόφιλους, οπότε κάνουν και αυτοί το ίδιο για να λάβουν επιδοκιμασία. Κάποιοι εκφράζονται αρνητικά γιατί η προσωπική τους ταυτότητα είναι στενά συνδεδεμένη με μια ιδεολογία, όπως ο φασισμός, που καταφέρεται ενάντια στην ομοφυλοφιλία. Σε ένα μικρό ποσοστό ατόμων ο έντονος αρνητισμός προς τους ομοφυλόφιλους είναι μια άμυνα που κρύβει δικές τους ομοφυλοφιλικές τάσεις που απεχθάνονται ή ίσως μια ανασφάλεια ότι δεν είναι ‘πραγματικοί άντρες’. Αυτές οι ασυνείδητες εσωτερικές συγκρούσεις προκαλούν έντονο άγχος. Μια διέξοδος είναι η στροφή ενάντια σε άλλους με τάσεις σαν αυτές που το άτομο φοβάται και απεχθάνεται στον εαυτό του.
Οι συνέπειες της κοινωνικής προκατάληψης είναι ολέθριες για την ψυχική ευημερία των ατόμων με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό. Από νωρίς συνειδητοποιούν ότι ένα σημαντικό κομμάτι της προσωπικής τους ταυτότητας δεν είναι αποδεκτό από τους γύρω τους. Έτσι κρύβονται.. Αυτό δυσκολεύει την ανοιχτή επικοινωνία και αυθεντική συναισθηματική επαφή με οικογένεια και φίλους. Πόσο κοντά μπορείς να νιώσεις σε κάποιον που δεν σε ξέρει πραγματικά; Επιπλέον δημιουργεί εμπόδια στην επιδίωξη και δημιουργία σταθερών και μακροχρόνιων ερωτικών σχέσεων. Κάποιοι δεν αποδέχονται αυτό το κομμάτι του εαυτού τους και προσπαθούν να σπρώξουν τον εαυτό τους να κάνει σχέσεις με το άλλο φύλο. Παντρεύονται και κάνουν οικογένεια, όμως το αίσθημα του κενού δεν τους αφήνει.. Κάτω από τις πιεστικές συνθήκες της κοινωνικής κατακραυγής, το άτομο ασφυκτιά. Το φυσιολογικό ξεδίπλωμα της σεξουαλικής του ταυτότητας μπλοκάρεται και παίρνει άλλους δρόμους, κρυφούς και αλλοιωμένους. Μπορεί αυτό να εξασφαλίζει την κοινωνική αποδοχή ή τουλάχιστον να μην την προκαλεί ανοιχτά αλλά το τίμημα είναι μεγάλο. Η αίσθηση αυτοεκτίμησης, η ικανοποίηση και απόλαυση της ζωής, η πληρότητα και ζωντάνια της υπονομεύονται. Το άτομο ζει μισή ζωή, πίσω από μια μάσκα..
Δείγμα ωριμότητας μια κοινωνίας είναι η στάση που κρατάει προς την διαφορετικότητα, προς εκείνα δηλαδή τα μέλη της που διαφέρουν από αυτό που θεωρείται κανονικό ή συνηθισμένο. Η διάθεση και ικανότητα να γνωρίσουμε και να αγκαλιάσουμε το διαφορετικό είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρωπιάς μας και το καλύτερο αντίδοτο στις τάσεις βίας και αποκλεισμού που απειλούν την συνοχή κάθε πολιτισμένης κοινωνίας.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη. Τηλ.: 25411 00434.
