Το θέμα της σεξουαλικότητας των παιδιών προκαλεί σύγχυση και αμηχανία στους γονείς. Η παιδική ηλικία άλλωστε είναι η ηλικία της αθωότητας! Πως θα μπορούσε να συμβαδίζει με ανάγκες σεξουαλικής φύσης; Κι όμως η συμπεριφορά των παιδιών από μικρή ηλικία δείχνει ότι το ενδιαφέρον τους για αυτά τα θέματα αφυπνίζεται νωρίς. Ήδη από την ηλικία των 2.5-3 ρωτάνε πως γεννιούνται τα μωρά. Παρατηρούν με έντονη περιέργεια το σώμα των γονιών και συνειδητοποιούν τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα. Εξερευνούν το σώμα τους και διαπιστώνουν ότι όταν αγγίζουν συγκεκριμένες περιοχές τους δίνει απόλαυση. Μεγαλώνοντας παίζουν με άλλα παιδιά παιχνίδια, όπως ‘τον γιατρό’, που τους επιτρέπουν να κοιτάξουν και να αγγίξουν το σώμα του άλλου κάτω από τα ρούχα. Με γελάκια και χαδάκια και φιλάκια, συχνά κρυφά, με την έξαψη που προκαλεί η αίσθηση ότι απολαμβάνουν κάτι που ενήλικες δεν θα επέτρεπαν, πειραματίζονται, ανακαλύπτουν αισθήσεις, γνωρίζονται με το σώμα τους.
Οι γονείς συχνά δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν αυτές τις εκδηλώσεις σεξουαλικής φύσης των παιδιών τους. Στις ερωτήσεις για το πώς γεννιούνται τα παιδιά κάποιοι αλλάζουν θέμα βιαστικά, άλλοι απαντούν αόριστα ή με ανακρίβειες (π.χ. ο πελαργός φέρνει τα μωρά). Όταν τα ‘πιάνουν’ να παίζουν σεξουαλικά παιχνίδια με άλλα παιδιά, κάποιοι θυμώνουν και τα μαλώνουν έντονα και άλλοι παγώνουν και μένουν άναυδοι. Αυτές οι αντιδράσεις όμως δίνουν το εσφαλμένο μήνυμα στα παιδιά ότι η ενασχόληση με το σώμα τους, το ενδιαφέρον και η απόλαυση που αυτό δίνει, είναι ‘κακό’, απαγορευμένο. Αυτή η απαγόρευση δεν μειώνει το ενδιαφέρον τους, αλλά μπορεί να προκαλέσει αισθήματα ντροπής και ενοχές όταν αγγίζονται κρυφά και γενικά να οδηγήσει σε εσφαλμένες αντιλήψεις και νοοτροπίες για το σεξ που θα δημιουργήσουν σεξουαλικά προβλήματα αργότερα στην ενήλικη ζωή.
Η περιέργεια και ενασχόληση με το σώμα τους είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό στάδιο στην ανάπτυξη των παιδιών. Οι γονείς μπορούν να παίξουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο σ’ αυτήν την διαδικασία, αν καταρχήν την αποδεχτούν και μετά την στηρίξουν με απλή ενημέρωση αλλά και με διακριτική επίβλεψη. Όταν το παιδί ρωτάει «Μαμά, από πού έρχονται τα μωρά;», η μαμά μπορεί να απαντήσει με απλότητα και ειλικρίνεια, λαμβάνοντας υπόψη κάθε φορά το επίπεδο ανάπτυξης του παιδιού. Οι γονείς εξηγούν στο παιδί ότι μπορεί να αγγίζεται και να τρίβεται ελεύθερα όταν είναι μόνο του αλλά δεν είναι ωραίο να το κάνει μπροστά σε άλλους. Από απόσταση επιβλέπουν παιχνίδια με άλλα παιδάκια και επεμβαίνουν με ευαισθησία όταν χρειαστεί, ώστε να μην εξελιχθούν σε μια κατάσταση που το παιδί δεν θα μπορεί να διαχειριστεί. Ο γονέας κρατάει μια ισορροπία ανάμεσα στην ήρεμη αποδοχή της σεξουαλικότητας των παιδιών αλλά και την παρέμβαση όπου χρειάζεται για να διδάξει με αγάπη και ευαισθησία όρια που προστατεύουν πρωτίστως το παιδί.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη. Τηλ.: 25411 00434.
