Συχνά μιλάμε για τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής και το στρες που δημιουργούν. Το στρες αναφέρεται στην αντίδραση του οργανισμού μας όταν αντιμετωπίζουμε απειλή ή κάτι που ταράζει την ισορροπία μας, όπως επιδίωξη σημαντικού στόχου. Όταν ενεργοποιείται το στρες το σώμα εκκρίνει αδρεναλίνη, η αναπνοή επιταχύνεται όπως και οι χτύποι της καρδιάς, η όραση οξύνεται, η προσοχή μας επικεντρώνεται, όλο μας το είναι ετοιμάζεται για δράση. Αυτή η προετοιμασία είναι πολύτιμη όταν απειλείται η ύπαρξή μας αλλά και σε πιο καθημερινές καταστάσεις όπως προετοιμασία για εξετάσεις. Το στρες μας δραστηριοποιεί, μας κρατά σε εγρήγορση, μας δίνει το κίνητρο να διαβάσουμε. Όμως οι έντονες, μακρές περίοδοι στρες έχουν αρνητικές επιπτώσεις. Η συχνή και παρατεταμένη κατάσταση εγρήγορσης εξαντλεί σώμα και ψυχή. Συχνές αρρώστιες, προβλήματα καρδιοαγγειακά, πόνοι αλλά και δυσαρέσκεια, άγχος, κατάθλιψη είναι κάποιες από τις συνέπειες. Πολλοί πιστεύουν ότι δεν μπορούν να ελέγξουν το στρες στην ζωή τους. Άλλωστε πως θα μπορούσε κανείς να ελέγξει εξαιρετικά δύσκολες εξωτερικές συνθήκες, όπως αυτές που αντιμετωπίζουμε στην σημερινή Ελλάδα της κρίσης; Παραλύουν μπροστά στις πιέσεις που τους απειλούν, αγανακτούν ή υπομένουν παθητικά ελπίζοντας ότι κάτι θα αλλάξει.
Όμως ακόμη κι αν δεν μπορούμε να αλλάξουμε κάποιες εξωτερικές συνθήκες, μπορούμε, με αίσθημα προσωπικής ευθύνης, να στραφούμε ενεργητικά στην διαχείριση του στρες. Σαν πρώτο βήμα βοηθάει να αναλύσουμε τις πηγές του στρες στην ζωή μας: είναι μόνο ο υπερβολικός φόρτος εργασίας στην δουλειά ή και η τάση μου να επιτελώ καθήκοντα την τελευταία στιγμή; Ας προβληματιστούμε για τον τρόπο με τον οποίον αντιμετωπίζουμε το στρες, όπως αλκοόλ, υπερβολικό φαγητό, ώρες μπροστά στην τηλεόραση, αναβλητικότητα, απόσυρση από κοινωνικές επαφές, εκτόνωση της έντασης με καβγάδες. Μήπως δημιουργεί επιπλέον προβλήματα αντί να τα επιλύει;
Μετά την ανάλυση αναλαμβάνουμε ενεργητικό ρόλο στην αντιμετώπιση του στρες: 1) Αλλάζουμε ότι μπορούμε από την πιεστική κατάσταση. Βάζουμε όρια, δεν αναλαμβάνουμε ότι μας προτείνουν, λέμε ‘Όχι’ όταν χρειάζεται. Όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα το συζητάμε ανοιχτά, εκφράζουμε πως νιώθουμε, διαπραγματευόμαστε, διεκδικούμε. ‘Σπάμε’ δύσκολα καθήκοντα σε μικρά βήματα, προγραμματίζουμε. 2) Αλλάζουμε την στάση μας προς την πιεστική κατάσταση. Μειώνουμε υψηλές προσδοκίες και την τάση μας για τελειομανία: στοχεύουμε για το ‘Αρκετά Καλό’, όχι το τέλειο. Αντιμετωπίζουμε καταστάσεις θετικά: τι μπορώ να μάθω από αυτήν την δυσκολία; Διατηρούμε ευελιξία και δοκιμάζουμε νέους τρόπους επίλυσης δυσκολιών. Αποδεχόμαστε αυτά που δεν μπορούμε να αλλάξουμε, αντί να αρνούμαστε να δεχτούμε την πραγματικότητα πεισματικά. 3) Φροντίζουμε τον εαυτό μας. Διατηρούμε υγιή τρόπο ζωής: καλή διατροφή, ύπνο, άσκηση. Δημιουργούμε ευκαιρίες για χαλάρωση, για κοινωνικές επαφές, βρίσκουμε καταφύγιο στο χιούμορ. Η διαχείριση του στρες δεν υποτιμάει την πραγματικότητα των δυσκολιών. Απλά αναγνωρίζει ότι στηρίζοντας τον εαυτό μας, σωματικά και ψυχικά , χτίζουμε ένα γερό σπίτι που μπορεί να αντέξει ακόμα και τις δυνατότερες θύελλες.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη. Τηλ.: 25411 00434.
