Το διαζύγιο σηματοδοτεί την διάλυση μιας οικογένειας, τουλάχιστον στην μορφή που υπήρχε μέχρι τότε. Η θύελλα που συνοδεύει αυτήν την διάλυση είναι επώδυνη σε κάθε περίπτωση αλλά ιδιαίτερα έντονη όταν υπάρχουν παιδιά. Η περίοδος λίγο πριν τον χωρισμό είναι από τις πιο δύσκολες. Υπάρχουν συνεχείς καβγάδες ή ίσως παγωμένη σιωπή και έλλειψη επικοινωνίας ανάμεσα στους γονείς. Η ατμόσφαιρα είναι φορτισμένη όπως πριν μια μεγάλη καταιγίδα που την βλέπεις να πλησιάζει και ξέρεις ότι θα σε χτυπήσει οποιαδήποτε στιγμή, συμπαρασύροντας μαζί της το πλαίσιο της ζωής σου. Αυτή η αίσθηση είναι ιδιαίτερα τρομακτική για τα παιδιά. Μπορεί να μην καταλαβαίνουν ακριβώς τι συμβαίνει, ιδιαίτερα αν είναι μικρά, αλλά νιώθουν ξεκάθαρα ότι η οικογένεια οδηγείται σε κρίση. Με την αποχώρηση του ενός γονέα από το σπίτι μπορεί να υπάρχει μια ανακούφιση παρόμοια με την ανακούφιση που φέρνει μια μπόρα όταν επιτέλους ξεσπάει… Όμως μετά έρχεται η συνειδητοποίηση του αμετάκλητου τέλους της οικογένειας όπως την ξέρανε. Ο πόνος της απώλειας συχνά συνοδεύεται από οργή που εκφράζεται στο σπίτι με ανυπακοή και εκρήξεις θυμού ή στο σχολείο με επιθετική συμπεριφορά. Τα παιδιά βιώνουν μεγάλη σύγχυση για τα αίτια αλλά και τις συνέπειες του χωρισμού των γονιών τους. Μπορεί να βασανίζονται από ενοχές ότι αυτά προκάλεσαν το διαζύγιο, γιατί δεν ήταν καλά παιδιά ή επειδή απέτυχαν να κρατήσουν τους γονείς τους μαζί. Η διάλυση της οικογενειακής εστίας τα γεμίζει με αβεβαιότητα για το δικό τους μέλλον. Θα έχουν επαφή με τον γονέα που έφυγε; Οι γονείς τους θα συνεχίσουν να ενδιαφέρονται και να τα φροντίζουν τώρα που δεν είναι μαζί;
Κάποιοι γονείς χαμένοι μέσα στην θύελλα των δικών τους συναισθημάτων “ξεχνάνε” τα παιδιά ή ακόμη χειρότερα τα εμπλέκουν, τα χρησιμοποιούν στην συνεχιζόμενη πάλη μεταξύ τους. Οι επαφές με τον γονέα που έφυγε δεν οργανώνονται αξιόπιστα ή ο ένας γονέας κατηγορεί τον άλλον στο παιδί. Το παιδί κυριολεκτικά “σχίζεται” ανάμεσα στους δύο γονείς, πιασμένο σε ένα δίλημμα που όποια πλευρά του και να διαλέξει χάνει, αφού προδίδει την μαμά ή τον μπαμπά. Αυτή η πάλη έχει ολέθριες συνέπειες για την συναισθηματική και ψυχική του ισορροπία και θα επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις που θα δημιουργήσει στην ενήλικη ζωή του στο μέλλον.
Το διαζύγιο δεν είναι ποτέ μια αναίμακτη κατάσταση. Όμως τα τραύματα θα επουλωθούν αν οι γονείς καταφέρουν να σταθούν δίπλα στο παιδί τους, αν το βοηθήσουν να κατανοήσει τι συμβαίνει και το στηρίξουν στην προσπάθειά του να εκφράσει και να επεξεργαστεί τα έντονα συναισθήματα που το τρομάζουν. Αν παραμείνουν ενωμένοι σαν γονείς ακόμη κι αν είναι χωρισμένοι σαν ζευγάρι, τότε το παιδί θα βγει από αυτήν την κρίση δυνατό και συναισθηματικά ακέραιο.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη.
Τηλ.: 25411 00434.
