Η γιορτή της μητέρας πριν από λίγες μέρες μας έδωσε πάλι την ευκαιρία να υμνήσουμε το μεγαλείο της προσφοράς της μάνας. Πολλά, δικαιολογημένα, έχουν ειπωθεί και γραφεί για την ομορφιά και αξία της προσφοράς αλλά λίγα για το τίμημα, το ψυχικό κόστος που αυτό συνεπάγεται για την ίδια την μητέρα.
Υψηλές είναι οι προσδοκίες στην κοινωνία για τον έμφυτο χαρακτήρα και την χαρά της μητρότητας. Η πίεση που αυτές οι προσδοκίες δημιουργούν σε συνδυασμό με τις δυσκολίες της πραγματικότητας της μητρότητας διαφαίνονται ήδη από την αρχή με την γέννηση του παιδιού. Πολλοί είναι οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν μια γυναίκα στην κατάθλιψη μετά την γέννα. Ένας απ’ αυτούς είναι η δύσκολη μετάβαση σε μια νέα φάση ζωής, όπου ξαφνικά έχεις ένα μικρό και αδύναμο πλάσμα, το παιδί σου, απόλυτα εξαρτημένο, να απομυζά όλη σου την ενέργεια σωματική και ψυχική. Οι προσδοκίες ότι η νέα μητέρα είναι τρισευτυχισμένη επιβαρύνει περισσότερο τις μητέρες, ιδιαίτερα εκείνες που τρομάζουν αντί να χαίρονται με τον νέο τους ρόλο. Τα πρώτα χρόνια ανατροφής των παιδιών είναι μια άλλη ιδιαίτερα επιβαρυμένη περίοδος για την ψυχική ισορροπία της μητέρας. Διεθνείς έρευνες έχουν δείξει επανειλημμένα ότι οι μητέρες μικρών παιδιών έχουν αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης σε σχέση με μητέρες μεγαλύτερων παιδιών ή άλλες γυναίκες. Μάλιστα αυτός ο κίνδυνος αυξάνεται όσο αυξάνεται και ο αριθμός των μικρών παιδιών στην οικογένεια. Από την στιγμή της γέννησης των παιδιών μέχρι την ενηλικίωσή τους και συχνά και μετά απ’ αυτήν, η μάνα δίνεται στο ρόλο της φροντίδας με αυταπάρνηση, συχνά χωρίς όρια. Η παραμέληση των προσωπικών της αναγκών για την κάλυψη των αναγκών της οικογένειας, η σωματική κούραση μέχρι τα όρια της εξουθένωσης και η αδιάκοπη επαγρύπνηση, το άγρυπνο “βλέμμα” της στραμμένο στα παιδιά, ακόμη κι όταν δεν είναι μαζί τους, είναι μια καθημερινή πραγματικότητα για την μάνα. Οι αναμφισβήτητες χαρές αυτού του ρόλου δεν μειώνουν το βάρος των υποχρεώσεων του, την πίεση που ασκεί στο σώμα και την ψυχή της μητέρας. Και σαν να μην έφθανε αυτό, έχει να “παλέψει” και με το φάντασμα της “τέλειας μάνας” και το αίσθημα ενοχής όταν παίρνει χρόνο για να φροντίσει τον εαυτό της…
Οι δυσκολίες και πίεση των υποχρεώσεων της μάνας είναι αναπόσπαστο μέρος του ρόλου, όμως αυτό δεν χρειάζεται να ισοδυναμεί με παντελή παραμέληση των προσωπικών της αναγκών. Αντίθετα φροντίζοντας και τον εαυτό της, τις ανάγκες της σχέσης της με σύντροφο, τις φιλικές επαφές, την καριέρα ή επιδίωξη άλλων ενδιαφερόντων η μάνα δημιουργεί ισορροπίες στην ζωή της που θα της προσφέρουν ικανοποίηση και θα την προστατεύσουν από την ψυχική εξουθένωση. Και άλλωστε πόσο χρήσιμο να διδάξουμε στα παιδιά μας μέσα από το ζωντανό μας παράδειγμα ότι μπορούμε να φροντίζουμε και τον εαυτό μας ακόμη κι όταν δινόμαστε “ολοκληρωτικά” στους άλλους.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη
Τηλ. 6957085624
