Το διαζύγιο είναι πλέον μία ορατή πραγματικότητα στην σύγχρονη κοινωνία. Ένας σημαντικός αριθμός ζευγαριών αποφασίζουν ότι δεν θέλουν ή δεν μπορούν να συνεχίσουν την κοινή ζωή τους. Η διαδικασία του χωρισμού δημιουργεί θύελλα συναισθημάτων που ανατρέπει τις ισορροπίες των ατόμων, κάποιες φορές απειλώντας την ίδια την ψυχική τους επιβίωση. Ακόμη και σε σχέσεις που ποτέ δεν πέτυχαν μια αρμονική συνύπαρξη, ο πόνος του τέλους είναι αβάσταχτος. Για πολλά άτομα η συνειδητοποίηση ότι η σχέση δεν μπορεί να συνεχιστεί είναι αποδοχή μέγιστης αποτυχίας που συγκλονίζει συθέμελα την αυτοεκτίμησή τους. Κάποιοι ίσως ξεκίνησαν με όνειρα να μην επαναλάβουν τα λάθη στην σχέση των γονιών τους, αποφασισμένοι να χαράξουν μια διαφορετική πορεία για τον εαυτό τους. Άλλοι ίσως έψαχναν μέσα από τον γάμο να βρουν έναν σύντροφο που θα τους δώσει την αγάπη και κατανόηση που ένιωσαν ότι δεν έλαβαν νωρίτερα στην ζωή τους. Το γκρέμισμα του γάμου συμπαρασύρει όχι μόνο τις προσδοκίες τους αλλά και την αίσθηση προσωπικής τους αξίας και την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Αλλά ακόμη και σε άτομα που δεν ‘κατέφυγαν’ στον γάμο για να επανορθώσουν εμπειρίες από την παιδική τους ηλικία, το πλήγμα του διαζυγίου φθάνει βαθιά και αγγίζει την ίδια τους την ταυτότητα. Μέσα σε μια μακροχρόνια σχέση τα δύο άτομα χτίζουν μαζί με μια κοινή ζωή και μια κοινή ταυτότητα, την ταυτότητα του ζεύγους. Είναι σαν δύο ρίζες που μπλέκεται η μία με την άλλη και σχηματίζουν ένα πλέγμα ταυτοτήτων, ρόλων, δημιουργιών, επιδιώξεων. Το διαζύγιο καταστρέφει αυτό το πλέγμα και αφήνει τα άτομα χαμένα, να παλεύουν να συνδέσουν ξανά ‘κομμάτια’ τους που είχαν μια θέση στην παλιά σχέση και τώρα είναι σαν να αιωρούνται στο κενό. Ο χωρισμός είναι σαν ένας θάνατος και, όπως κάθε θάνατος, ξυπνάει μια αρχέγονη αγωνία και έντονα συναισθήματα πόνου, οργής και ενοχές για λάθη του παρελθόντος και για ευκαιρίες που έμειναν αναξιοποίητες.
Η συναισθηματική ένταση μπορεί να οδηγήσει σε λύσεις απελπισίας, σε κατάχρηση ουσιών, όπως αλκοόλ και ναρκωτικά ή σε βεβιασμένη δημιουργία νέων σχέσεων για να αναπληρώσει το κενό. Αυτές οι κινήσεις συνήθως αποτυχαίνουν να γεμίσουν το κενό και συχνά δημιουργούν επιπλέον προβλήματα όπως εξάρτηση ή νέες καταστροφικές σχέσεις. Όπως και με κάθε θάνατο το άτομο χρειάζεται χρόνο για να θρηνήσει αυτό που χάθηκε, να εκφράσει και να επεξεργαστεί τα συναισθήματα και το νόημά τους αλλά και να σκεφτεί και να κατανοήσει πως έφθασε σ’ αυτό το σημείο. Αυτή η διαδικασία είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί βάζει τις βάσεις για την δημιουργία καλύτερων σχέσεων στο μέλλον. Άλλωστε μία βασική σοφία της ψυχοθεραπείας είναι ότι η συναισθηματική επεξεργασία και κατανόηση των τραυμάτων στις σχέσεις του παρελθόντος αποτρέπει την επανάληψή τους στο μέλλον. Μήνυμα ελπίδας στο γκρίζο τοπίο του διαζυγίου…
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη
Τηλ. 6957085624
