«Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Που θα’ θελα να σε υιοθετήσω
Να σε στείλω στο σχολείο στην Ιωνία
Να μάθεις μανταρίνι και άψινθο…»
Οδ. Ελύτη
Σε μια εποχή όπου βασιλεύει η μετριότητα και ενίοτε η ευτέλεια, όπου η σκέψη μονοπωλεί στην άλωση χρήματος, όπου οι λέξεις και οι έννοιες κατακερματίζονται, ο ποιητικός λόγος του Ελύτη μοιάζει όαση σ’ ένα κόσμο ισοπέδωσης και το εντρύφημα σ’ αυτόν ουτοπία…
Αυτή την όαση «αποκάλυψε», ο φιλόλογος – τραγουδοποιός, Γιώργος Φραντζολάς στους φίλους του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης τη Δευτέρα 10 Ιανουαρίου.
Η μουσικότητα των στίχων: «Να μάθεις μανταρίνι και άψινθο», η αρμονία τους, που προκύπτει από μια αλληλοδιαδοχή τάξης και αταξίας: «Να μου αντιγράψεις τις αντιφεγγιές στην οροφή», ο συμβολισμός και η μαγική τέχνη του Ελύτη που ξεκινά από τη βασιλική οδό των αισθήσεων, από τη στοιχειακή έννοια των πραγμάτων και οδεύει τη μεταφυσική τους προέκταση και το φως, το άπλετο φως του ελληνικού πνεύματος: «Να γυρίσεις τον ήλιο και ν’ ακούσεις», τα χρώματα του Αιγαίου…άνοιξαν το παράθυρο της ψυχής μας, ανέσυραν συναισθήματα έγιναν εικόνες , χρώματα, μουσική, χαρίζοντας μια πληρότητα που συμμετέχουν οι αισθήσεις και το πνεύμα.
Οδηγός στο ταξίδι στην ποιητική του Ελύτη ο κ. Φραντζολάς, χρησιμοποιώντας πολυμέσα άφησε το ποίημα «Μικρή πράσινη θάλασσα», αντιπροσωπευτικό της ποίησής του, να αναδύεται μέσα από πίνακες Ελλήνων και Ευρωπαίων ζωγράφων, καθώς και από εικαστικά έργα του ίδιου του ποιητή, αποκάλυψε τον τρόπο που ο Ελύτης χτίζει τα ποιήματά του.
«Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Με τον άσπρο γιακά και την κορδέλα
Να μπεις απ’ το παράθυρο στη Σμύρνη
Να μου αντιγράψεις τις αντιφεγγιές στην οροφή
Από τα Κυριελέησον και τα Δόξα σοι»
«…κάθε λέξη μπορεί να παραπέμπει σε μια συγκεκριμένη μνήμη για μας. Είναι αδύνατο να καταλάβουμε την ποίηση αν δεν έχουμε ορατές παραστάσεις για να μπορούμε ν’ αντιστοιχήσουμε λέξεις και στίχους σε δικά μας βιώματα», εξηγεί ο κ. Φραντζολάς, υποδεικνύοντας τον τρόπο που πρέπει να εμβαθύνουμε σ’ ένα ποίημα που είναι να το βλέπουμε με τον προσωπικό μας τρόπο να το παραπέμπουμε σε δικά μας βιώματα: «όχι κυρίως στις έννοιες, όχι στις διδαχές ή στις ηθικές εντολές, αυτά είναι μάλλον μάταια και σκορπίζουν πολύ γρήγορα…πολύ πιο σαφή αίσθηση μπορεί να αποκομίσει κάποιος ξεκινώντας από τις αισθήσεις…».
Οδυσσέα Ελύτη…λόγος
«Τις αρετές μιας τέτοιας διάρκειας αναζητώ σ’ ένα ποιητή. Μεταπηδώντας από το πρώτο στάδιο που είναι η παρατηρητικότητα στο δεύτερο, εκεί που εξακολουθούν να παλιώνουν τα πράγματα, παραμένει όμως καινούργιος ο Θεός και φυσικά οι λέξεις που τον εκφράζουν. Οπόταν άξαφνα βλέπεις την πραγματικότητα ν’ αναστρέφεται. Οι πέτρες του βυθού μετεωρίζονται ανάλαφρα στο στερέωμα ενώ οι αστροναύτες κατευθύνονται στα ύφαλα με αργές κινήσεις. Ο ήλιος και η σελήνη συμπλέουν. Στην πλάστιγγα των ανθρωπίνων ένα χαμόγελο κοριτσιού αντισταθμίζει το χρυσάφι όλου του κόσμου. Μια μιικρούτσικη ελπίδα ετοιμάζεται να αποσπαστεί από την οργή των λαών όπως από τον μεταξοσκώληκα η πεταλούδα».
Μαριάννα Ξανθοπούλου
