«Πάντα εμείς το φως κι η σκιά
Πάντα εσύ τ’ αστεράκι και πάντα εγώ το σκοτεινό πλεούμενο…
Πάντα εσύ το πέτρινο άγαλμα και πάντα εγώ η σκιά που μεγαλώνει»
Οδυσσέας Ελύτης
Μάρτης γδάρτης… Ο Μάρτιος προελαύνει κατά τα σοφά λόγια της λαϊκής παροιμίας. Χιόνια που εναλλάσσονται με ήλιο, θάνατοι στις ΜΕΘ που εναλλάσσονται με επετειακούς εορτασμούς, σκιές που εναλλάσσονται με φως.
Ανάμεσα όμως στις σκιές που μας περιβάλλουν και κάποιες φορές μας πνίγουν, ο άνθρωπος, ίσως για να ειρωνευτεί τον φόβο του και να τον υποτάξει, επινόησε ένα μοναδικό εργαλείο που το μετέτρεψε σε μια καταπληκτική τέχνη, το θέατρο σκιών.
Με ρίζες σε θρησκευτικές τελετουργίες, με παραπομπές μέσα απ’ τις σκιές στις ψυχές των ανθρώπων που δεν είναι πια μαζί μας στον πάνω κόσμο, με όπλο τη σάτιρα και την αιώνια σχέση φωτός και σκιάς, το θέατρο σκιών και σ’ αυτήν τη γωνιά της γης συνεχίζει να φωτίζει.
Ίσως διαφορετικά σήμερα λόγω της πανδημίας. Το θέατρο σκιών, όχι πια στον φυσικό του χώρο, σε μια μάντρα, σε μια αυλή, σε ένα θέατρο, αλλά σε ψηφιακές πλατφόρμες, προσφέρει μια κάποια έστω επαφή με την παραδοσιακή αυτή τέχνη που έρχεται από τα παλιά και προχωράει.
Προ-χωράει για να μας αφήσει χώρο να γελάσουμε, χώρο να σκεφτούμε δημιουργικά, χώρο να χαρούν τα μάτια μας και η ψυχή μας.
Σε μια εποχή που ο χώρος ανάμεσά μας ολοένα μεγαλώνει, είτε γιατί επιβάλλεται ως μέτρο προστασίας, είτε γιατί απαγορεύονται οι τελευταίοι ασπασμοί, είτε γιατί προωθείται η μη συγ-κίνηση, ο δημόσιος χώρος, για να τιμήσει το όνομά του και τις αρχαίες καταβολές του, οφείλει να μας θυμίζει, να οπτικοποιεί και να δίνει μορφή σε κοινές μνήμες, εικόνες, βιώματα.
Τελικά ο ελεύθερος δημόσιος χώρος οφείλει να μας θυμίζει πώς είναι να είσαι… ελεύθερος. Ελεύθερος να δημιουργείς, ελεύθερος να χαίρεσαι τη ζωή, ελεύθερος να ονειρεύεσαι.
Ο καμπούρης του νεοελληνικού θεάτρου σκιών, ο Καραγκιόζης και η παρέα του ως γλυπτά σε έναν ελεύθερο δημόσιο χώρο θα αισθάνονταν σαν στο σπίτι τους, σαν… στον μπερντέ τους.
Θα μας προκαλούσαν να χαμογελάσουμε, να ζεστάνουμε την καρδιά μας με αναμνήσεις, να ονειρευτούμε νέες ατάκες που να σατιρίζουν και να ξορκίζουν τα βάσανά μας, τα αιώνια βάσανα του ανθρώπου.
Αν σε αυτόν τον δημόσιο χώρο υπήρχε κοντά και πηγή νερού, τότε το θαύμα δεν θα αργούσε να ολοκληρωθεί. Νεράιδες και ξωθιά θα έδιναν ζωή στις άψυχες γλυπτές φιγούρες, οι σκιές τους θα ταξίδευαν παντού και θα άνοιγαν νέους δρόμους, όπως το νερό ενός ποταμού.
Χρόνια πολλά για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου Σκιών!
Όνειρα και σχέδια πολλά εξαιτίας και για χάρη του Νεοελληνικού Θεάτρου Σκιών!
Νατάσα Μιχαηλίδου
Αρχαιολόγος-μουσειολόγος-ξεναγός
