Καλύτερα να σ’ έλεγαν Μαρία
και να ‘σουν ράφτρα μες στην Κοκκινιά
κι όχι να ζεις μ’ αυτή τη συμμορία
και να μην ξέρεις τ’ άστρο του φονιά.
Μάνος Ελευθερίου
Ο πολιτισμός είναι θρόνος και όχι θρήνος. Θρόνος της ψυχής! Εκεί μετριέσαι καθημερινά, με μόνο στόχο να εντοπίσεις τα λάθη σου, να τα ελέγξεις, για να θεραπεύσεις την ψυχή σου.
Για να φωτίσεις ό,τι σκοτεινιάζει, εσένα και το περιβάλλον που ζεις και αναπνέεις.
Αυτός ο αγώνας είναι καθημερινός, ισόβιος και σε υποχρεώνει νυχθημερόν να βρίσκεσαι στις επάλξεις. Πολλοί προσπαθούν και το καταφέρνουν, ο καθένας ανάλογα με τις συγκυρίες και τις δυνάμεις του.
Το προσόν του ανθρώπου που θέλει να είναι πολιτισμένος είναι να σιωπά, να ακούει και να βγαίνει από τη σιωπή του μόνο όταν είναι ανάγκη. Να ακούει τα παιδιά, τους σοφούς δασκάλους και να τιμά τα ιερά του προφορικού και γραπτού λόγου και όσους τα εκφέρουν.
Κάποιοι, φτάνουν στο θρόνο του πολιτισμού και εκεί, αρχίζει ο μεγάλος αγώνας να τον λαμπρύνουν και να τον φροντίζουν καθημερινά ώστε να τον αγγίξουν κι άλλοι.
Οτιδήποτε λιγότερο από αυτό οδηγεί στην πρότερη ζωώδη κατάσταση (homo sapiens).
Αυτόν όμως τον λαμπρό θρόνο κάποιο τον ορέγονται και τον ζηλεύουν, χωρίς να ξέρουν ότι το στεφάνι του είναι ακάνθινο.
Έτσι, με κάθε τρόπο ιδιοτελή διεκδικούν τη θέση του θρόνου, παρακοιμώμενοι, παρατρεχάμενοι με την πολιτική εξουσία όποιας απόχρωσης.
Στόχος τους είναι να πάρουν από τη λάμψη του πολιτισμού, την αίγλη και τα οικονομικά προνόμια που τους εξασφαλίζει.
Ιδέα από πολιτισμό δεν έχουν, διότι για να έχεις ιδέες, πρέπει να είσαι ισόβιος εργάτης του, δίχως καμιά ιδιοτέλεια, με όραμα και αγάπη για τον άνθρωπο και τον τόπο.
Με τα χρόνια, προς κατανάλωση, δημιούργησαν οι πολιτικές εξουσίες και τον όρο «πολιτικός πολιτισμός». Φέξε μου και γλίστρησα. Έτσι μπορούν να δικαιολογήσουν το μόνο μαζί, που τους ενώνει: μαζί τα φάγαμε!
Έτσι στο θρόνο, του ανύπαρκτου επί χρόνια υπουργείου πολιτισμού, θρονιάζονται πρόσωπα ανάξια, ή λαμπερά, ως στάχτη στα μάτια, ή πρωθυπουργοί που ουδέποτε όμως περνάνε το κατώφλι του υπουργείου εικονικής πραγματικότητας πολιτισμού.
Οι πολιτικές κομπανίες, αποτελούμενες, καθ’ ομολογίαν τους, από πολιτικούς απατεώνες, ελέγχουν με αυτόν τον τρόπο τον πολιτισμό και τον παρουσιάζουν όπως τους συμφέρει.
Και η χώρα, παγκόσμιο φως, με κείμενα και χρυσές σελίδες έχει υπουργούς υπό-κείμενα, δίχως όραμα, δίχως σεβασμό στην ιστορία και το ελληνικό «αρχαίο πνεύμα αθάνατο» (Κ. Παλαμάς) που αξιώνει και σήμερα δημιουργούς.
Όμως το ελληνικό φως «με λογισμό και μ’ όνειρο» (Δ. Σολωμός) «με αρετήν και τόλμη» (Α. Κάλβος), θα είναι πάντα εδώ «στον τόπο της δικής του γης και του ουρανού» (Κ. Παλαμάς).
Οι εργάτες του πολιτισμού, σε κάθε μεσαίωνα, δεν ξέρουν να σκύβουν το κεφάλι, ούτε να μασάνε τα λόγια τους, γιατί γνωρίζουν ότι ο πολιτισμός ενώνει και ελευθερώνει τους ανθρώπους ενώ η πολιτική χειραγωγεί και διχάζει και εν τέλει υποτάσσει.
Οι εργάτες του πολιτισμού, επίσης, ξέρουν ότι «όπου δεν ακούγεται αηδόνι ακούγεται κοκτέιλ μολότοφ» (Ο. Ελύτης).
Όσο για τη σημερινή υπουργό πολιτισμού, που έπρεπε να ξέρει πολλά, αλλά δεν ήξερε, ας παραιτηθεί τώρα που έπεσαν οι τόνοι, στο όνομα του πολιτισμού μιας χώρας που λέγεται Ελλάδα.
Γιατί θα έπρεπε να γνωρίζει ότι ο πολιτικός συφερτός σήμερα «προχωρεί, παραπατώντας, δακτυλοδεικτούμενος, και ένας πηχτός αγέρας φέρνει γύρα σκουπίδια, καβαλίνα, μπόχα και καταλαλιά» (Γ. Σεφέρης).
Ίσως λίγος Αλεξανδρινός να την ωφελήσει και να αναλάβει την ευθύνη «Παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη· η κατοχή σας είν’ επισφαλής: οι τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Αποικίες. Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή, κι από την άλληνα την συναφή, κι από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική· είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τί να γίνει; σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη» (Κ.Π. Καβάφης).
Εκτός κι αν καταργηθεί το υπουργείο του λεγόμενου πολιτισμού. Έτσι θα ζήσουν οι εργάτες του πολιτισμού, που φορολογείται το πνευματικό τους έργο, χωρίς να έχουν δικαιώματα, και χρόνια τώρα πεινάνε και δεν ξέρουν πού χρωστάνε.
Δημήτρης Αβούρης
Συγγραφέας-αφηγητής παραμυθιών
