Στην κορύφωσή τους ήταν οι γιορτές των «Δημοκριτείων» στο Δήμο Αβδήρων το Σάββατο 25 Ιουλίου παραμονή της Πολιούχου Αγίας Παρασκευής.
Το απομεσήμερο τελέστηκε πανηγυρικός εσπερινός στον ιερό ναό της Αγίας Παρασκευής μια από τις παλιότερες εκκλησιές του νομού – χρονολογείται από το 1845 – που έχει αναπαλαιωθεί και έχει αναδειχθεί η πετρόκτιστη κατασκευή της σε συνεργασία της μητρόπολης Ξάνθης και του δήμου Αβδήρων.
Φορτισμένη από την ιερότητα του χώρου η ατμόσφαιρα και έκδηλα τα σημάδια της πίστης στα πρόσωπα των πιστών έτσι όπως έσκυβαν με ταπεινότητα και κατάνυξη να ασπαστούν την μυριόβολη ιερή εικόνα της Αγίας Παρασκευής, έτσι όπως άναβαν το κερί στη χάρη της…έτσι όπως ακολουθούσαν στην περιφορά της…
Λίγο πριν το λιόγερμα με αισθητό ακόμα το κάμα της μέρας η πομπή ξεκίνησε από την εκκλησιά της Αγίας Παρασκευής και κατέληξε στο κέντρο των Αβδήρων πλάι στην πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία των Αβδήρων. Οι ήχοι της μπάντας του στρατιωτικού αγήματος που προπορευόταν, η ιερότητα της στιγμής, τα κεριά που έλιωναν πλάι στους άρτους και τον οίνο των πιστών και η μυρουδιά του λιβανιού, τα λόγια του σεβασμιώτατου κ. Παντελήμονα για το βίο της ως πρότυπο πίστης, αρετής και χριστιανικότητας, συνέθεταν μια απόκοσμη εικόνα με έντονο το φορτισμένο θρησκευτικό στοιχείο. Την εικόνα της Αγίας συνόδευαν οι πολιτικές αρχές του τόπου: Η δήμαρχος Αβδήρων κα Εύα Τσακίρη, ο νομάρχης Ξάνθης κ. Γιώργος Παυλίδης, οι βουλευτές κ. Κοντός, Σγουρίδης , ο γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας κ. Φίλιππος Τσαλίδης, ο δήμαρχος Ξάνθης κ. Μιχάλης Στυλιανίδης και αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι του δήμου Αβδήρων.
Η θρησκευτική νότα …παρέδωσε τη σκυτάλη στην μουσική νότα της βραδιάς με τη συναυλία του Κώστα Βουτυρά και το μουσικό σχήμα «Λαϊκόν εκ του παραδοσιακού» που ταξίδεψαν το πολυπληθές κοινό στους δρόμους του λαϊκού και ρεμπέτικου τραγουδιού. Στιγμές πλημμυρισμένες με μουσικές από τη Σμύρνη και τα νησιά, παραδοσιακά της Μακεδονίας και της Θράκης. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό της παράδοσής μας να συνταιριάζει αρμονικά το θείο με το κατά κόσμον και να δίνει τον τόνο του πανηγυριού και της χαράς γιορτάζοντας τον πολιούχο της Άγιο. Και για τους Αβδηρίτες η Αγία Παρασκευή ήταν η απόλυτη προστάτιδά τους και την γιόρταζαν πάντα.
Ο ιστορικός Ναός της Αγίας Παρασκευής Αβδήρων
Ο σημερινός ναός ανοικοδομήθηκε, όπως μας πληροφορεί η κτητορική επιγραφή που βρίσκεται υψηλά στον εξωτερικό τοίχο του νάρθηκα, το έτος 1845. Ο παλαιότερος ναός θα πρέπει να είχε καταστραφεί από τους ισχυρούς σεισμούς του έτους 1829 και ο μητροπολίτης Ξάνθης Περιθεωρίου και Νεαπόλεως Ευγένιος (1831-1848) ανέλαβε να τον ανοικοδομήσει, όπως και τους περισσότερους ναούς της Παλιάς Ξάνθης και τα μοναστήρια της περιοχής.
Η εκκλησία είναι από αρχιτεκτονική άποψη μια τυπική τρίκλιτη βασιλική με πλατύτερο το κεντρικό κλίτος και στενότερα τα πλευρικά. Ανατολικά καταλήγει σε ημικυκλική κόγχη. Ο ξύλινος γυναικωνίτης έχει σχήμα που θυμίζει το γράμμα Π της ελληνικής αλφαβήτου. Ο σημερινός νάρθηκας θα πρέπει να είναι μεταγενέστερη προσθήκη και το κωδωνοστάσιο είναι κτισμένο λίγα χρόνια μετά από την ανοικοδόμηση του ναού, και συγκεκριμένα το έτος 1874, όπως μας πληροφορεί η επιγραφή που βρίσκεται στην δυτική του πλευρά.
Στο ναό έχουν διασωθεί τοιχογραφίες στον ανατολικό τοίχο του Ιερού Βήματος καθώς και στο βόρειο και νότιο τοίχο. Στην κόγχη του Ιερού Βήματος εικονίζονται, Η Πλατυτέρα και η Κοινωνία των Αποστόλων ενώ στους τοίχους της προθέσεως διακρίνονται η Άκρα Ταπείνωση, ο Μυστικός Δείπνος και ο Νιπτήρας. Στους τοίχους του διακονικού τοποθετούνται η φιλοξενία του Αβραάμ, διακοσμητική παράσταση και των Θεοπατόρων Ιωακείμ και της Άννης. Στο βόρειο τοίχο τοποθετούνται μεμονωμένες μορφές αγίων της Εκκλησίας μας καθώς και παραστάσεις με χριστολογικό περιεχόμενο. Τέλος, στο νότιο τοίχο απεικονίζονται ιεράρχες άγιοι της Εκκλησίας και γυναίκες αγίες.
Το ξύλινο τέμπλο του ναού είναι απλό και διακοσμείται με λαϊκής τεχνοτροπίας φυτικά κοσμήματα. Οι δεσποτικές εικόνες του χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα ενώ ορισμένες από αυτές είναι πιθανό να είναι και παλιότερες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η εφέστια και θαυματουργή εικόνα της Αγίας Παρασκευής, η οποία φέρει πάμπολλα αφιερώματα από ιάσεις πιστών καθώς και περίτεχνη συρματερή ασημένια διακόσμηση στο επάνω μέρος της εικόνας.
Εξωτερικά, στο ανατολικό μέρος του ναού βρίσκονται οι τάφοι των εφημερίων της ενορίας της Μπουλούστρας-Αβδήρων, όπως ήταν η συνήθεια μέχρι σχετικά πρόσφατα. Διαβάζονται τα ονόματα των εφημερίων παπα Χαραλάμπους Αρβανιτίδη, ο οποίος σύμφωνα με την επιτύμβια επιγραφή, απεβίωσε στις 12 Φεβρουαρίου του έτους 1941 σε ηλικία 34 ετών, και του ιερέως Αποστόλου Δανδαλίδη ο οποίος, σύμφωνα πάλι με την επιγραφή, γεννήθηκε το 1885 και απεβίωσε στα 1971.
Μαριάννα Ξανθοπούλου
