Υγρό το πρωινό της Δευτέρας(καθαράς)και η ησυχία της πόλης μια πρόκληση για ένα αντάμωμα μαζί της.
Λιγοστοί περιπατητές ξεχασμένοι κι αυτοί, συνδυάζοντας μια βόλτα με μια λαγάνα, ήταν σαν να ήθελαν ν αποτυπώσουν ένα έθιμο ακόμα στον κύκλο του χρόνου.
Η πλατεία της πόλης πεντακάθαρη, τόσο που τα πολυπληθή περιστέρια επαναπατρισμένα θαρρείς μα μουδιασμένα ακόμα απ’ τον βομβαρδισμό της προηγούμενης μέρας και νύχτας, ήταν παραδομένα σε μια στασιμότητα, σε μια αμηχανία.
Τα όμορα σημεία και κείνα καθαρά. Τα σοκάκια όμως με την ακτινωτή διάταξη γύρω απ’ την πλατεία “αγκομαχούσαν”. Κι αυτό το αγκομαχητό απλώνονταν στα οδοστρώματα, στα πεζοδρόμια, στα πλακόστρωτα κι έφτανε ίσα με τις αυλές των σπιτιών σε κάποια σημεία.
Η διαδρομή προς τη γέφυρα του ποταμού που διασχίζει την πόλη. Κι ο ποταμός μ’ έναν ρου και μια μελωδία, έτοιμα να ξεπλύνουν κάθε σκέψη και να συμπορευτούν με το νόημα της μέρας. Ήταν κι αυτά καθαρά σαν…Καθαρά Δευτέρα.
Ο βηματισμός ίδια αργός έως νωχελικός, καθώς το θέαμα εδώ και κει απαιτούσε μια πιο προσεκτική, ίσως μια απορημένη ματιά. Όπως έγινε στο “ναό της γνώσης”. Φιλόξενος δια νόμου, δια κάθε πρόσωπο και προσωπικότητα, δια κάθε εθνικότητα και υπηκοότητα, οι πύλες του διάπλατα ανοιχτές το Σάββατο το βράδυ, με κέφι σίγουρο και παραδοσιακό χρώμα μάλλον αμφιλεγόμενο.
Προέχει το μοντέρνο σπορ “να περάσουμε καλά” κι έτσι οι υπηρεσίες καθαριότητος εδώ και κει με νυχτερινά, με υπερωρίες-αμοιβόμενες ελπίζουμε-με βαρέα και ανθυγιεινά σ έναν ολονύκτιο αγώνα. Κι αυτή η φάμπρικα προφανώς δεν έφτασε για όλη την εμβέλεια της ευδαιμονίας ή κατ’ άλλους-πιο γνώστες της ελληνικής γλώσσας και άρα πιο εύστοχους-της κραιπάλης.
Κι ο αέρας στην επίμαχη περιοχή της απόληξης εκείνου του ολονύκτιου διονυσιακού γίγνεσθαι, σ έναν αγώνα και κείνος να υπερκεράσει, ό,τι διάχυτα και αναπόφευκτα εξέπεμπε η ατμόσφαιρα κι έφτανε ίσα με τη ρινική κοιλότητα, μ ένα τρόπο και μια ένταση που να εύχεται κανείς να πάσχει από ανοσμία.
Το ποτάμι στο ρυθμό του, αδιάφορο και βοηθητικό μαζί, λυτρωτικό σχεδόν και σταθερό, κόντρα σε μια τάση αναθεωρητική για τον πολιτισμό, την παράδοση, την ιστορία του τόπου. Ενός τόπου με κόσμο πολύ.
Κόσμος πολύς στην πόλη, παρ’ όλα τα αναλυτικά προγνωστικά του Σάκη Αρναούτογλου την προηγούμενη μέρα. “Κυριακή και καθαρά Δευτέρα στην Ξάνθη θα έχουμε βροχή…” υπογράμμισε τρεις φορές. Μα δεν είχαμε βροχή στην Ξάνθη, ούτε στη Σταυρούπολη, ούτε στα Άβδηρα είχαμε βροχή (αν εξαιρέσουμε μια σύντομη-σχεδόν απαρατήρητη-ψιχάλα γύρω στο μεσημέρι την καθαρά Δευτέρα).
Κόσμος πολύς στην πόλη και οι υπηρεσίες καθαριότητας εδώ και κει, οι συμπολίτες μας, οι άνθρωποί μας, οι άνθρωποι μιας άλλης…παράδοσης, μετά από έναν ολονύκτιο αγώνα, χρόνια τώρα έχουν πεισθεί πια πως όταν επελαύνουν οι ορδές, τότε γεννιούνται και κάποιοι ήρωες…
Κούλουμα στην πόλη και οι υπηρεσίες καθαριότητας πέταξαν το δικό τους χαρταετό…
Χρύσα Μπαΐρα
