Αρχαιολόγος-μουσειολόγος-ξεναγός
«Δεν αντιλαμβάνεσαι ότι γλείφεις εκεί που θα έπρεπε να είσαι αδιάφορος και είσαι αγνώμων εκεί που θα έπρεπε να είσαι αφοσιωμένος»
Βίλχελμ Ράιχ
Πώς μετατρέπεις ένα δύσκολο θέμα σε κάτι που να σε απελευθερώνει, να σε λυτρώνει και να σου δίνει φτερά;
Πώς εντοπίζεις ένα μειονέκτημα και το δουλεύεις;
Πώς το αναγνωρίζεις εξ αρχής και το παραδέχεσαι;
Κι όταν αυτό το μειονέκτημα δεν αφορά μόνο έναν άνθρωπο αλλά πολλούς περισσότερους, κοινωνίες ολόκληρες;
Η αχαριστία, όπως όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά μας, είναι μια ανθρώπινη ιδιότητα μικρότερων και μεγαλύτερων σε ηλικία, λιγότερο ή περισσότερο έντονη.
Η αγνωμοσύνη, η αδυναμία ή η μη θέληση αναγνώρισης της αξίας κι άλλων ανθρώπων ή πράξεων αφαιρεί όλη τη χάρη από έναν άνθρωπο, μικρό ή μεγάλο.
Το χτύπημα του ποδιού με δύναμη κάτω στο πάτωμα από ένα μικρό παιδί, που φαίνεται να τα έχει όλα αλλά έχει χάσει τον έλεγχο (επειδή δεν μπορεί να δεχτεί ότι δεν κέρδισε το ίδιο το δώρο της κλήρωσης στην οποία συμμετείχε) αφήνει ανυπεράστιστη την αδύναμη μητέρα. Αυτήν που δεν του έμαθε, με κάθε κόστος, ότι στη ζωή – σε κάθε έκφανσή της, από την πιο απλή ως την πιο σύνθετη – υπάρχουν όρια. Ότι δεν είμαστε εμείς μόνο σε αυτόν τον κόσμο που αξίζουμε και πρέπει – για κάποιον ανεξήγητο και φασιστικό λόγο – να έχουμε τα πάντα!
Οι προσπάθειες άλλων ανθρώπων – ιδίως όταν δεν τις καταλαβαίνουμε με τον δικό μας περιορισμένο νου, όταν αυτές δεν υπακούν στα δικά μας θέλω και στις δικές μας επιδιώξεις και ειδικά όταν αυτές οι προσπάθειες φαντάζουν υπεράνθρωπες και αποσκοπούν όχι στην ικανοποίηση ιδίων αναγκών αλλά σε κάτι μεγαλύτερο – υποβαθμίζονται εσκεμμένα και ικανοποιούν τη βόλεψή μας, τον εαυτούλη μας, τον ανθρωπάκο του Βίλχελμ Ράιχ μέσα μας.
Όλοι έχουμε υποπέσει σε αυτό το ολίσθημα, έστω σε κάποια φάση της ζωής μας. Είναι δύσκολο να το παραδεχτούμε, είναι δύσκολο να το εξομολογηθούμε, είναι δύσκολο να είμαστε υπεράνω, να κοιτάμε πάντα προς τα πάνω, προς όσους προχωρούν με τη σκληρή δουλειά τους μπροστά και αποτελούν πρότυπα για συνεχή και αμείωτη προσπάθεια.
Είναι δύσκολο στην εποχή μας ακόμα και να σιωπούμε, έστω για να τους ακούμε.
Ίσως τα Χριστούγεννα, που έφτασαν πια, αποτελέσουν μια αφορμή, για να αναζητήσουμε και να νιώσουμε κάτι παραπάνω. Μήπως και καταφέρουμε να δώσουμε ένα νόημα στις γιορτές, πέρα από τις χρυσόσκονες και τα φωτάκια, πέρα από τα δώρα και τις τυπικότητες. Μήπως μπορέσουμε και ψελλίσουμε κάτι πιο ουσιαστικό, πέρα από εορταστικά μισόλογα.
Οι γραφές είναι εκεί, οι ανθρώπινες πολιτείες του παρελθόντος που μόχθησαν και μας άφησαν παρακαταθήκες επίσης, ενώ σίγουρα και σήμερα μπορούμε να ανακαλύψουμε ανθρώπους-κρυμμένα διαμάντια.
Ένα πρώτο βήμα θα ήταν να μην είμαστε μισόλογοι, να μη μισούμε δηλαδή τα λόγια, τα λόγια τα ειλικρινή και τα ταπεινά, τα λόγια τα ευγενή και τα φωτεινά, τα λόγια τα γνωστικά και τα γεμάτα χάρη. Ίσως έτσι μοχθήσουμε όλοι μαζί για μια διαφορετική καθημερινότητα, στα λόγια και τις πράξεις.
«Μισόλογος… καὶ ἄμουσος… ἐν ἀμαθίᾳ καὶ σκαιότητι μετὰ ἀρρυθμίας τε καὶ ἀχαριστίας ζῇ (Πολιτεία Πλάτωνα, 411 d-e), «Εχθρός λοιπόν του λόγου και άμουσος… ζει μέσα στην αμάθεια και την προστυχιά, χωρίς τον παραμικρό ρυθμό και χάρη στη ζωή του» (μετάφραση Ι. Γρυπάρη).
* Το κείμενο γράφτηκε στο πλαίσιο των μαθημάτων «Από το παραμύθι στην αρθρογραφία»
