Αντοχή είναι το καφέ χρώμα σε μια ζωγραφισμένη καστανιά. Το δέντρο είναι βέβαια και πράσινο, μα μόνο σε δύο μέρη του: στα νεαρά κλαδιά του και βαθιά μέσα του, στον κορμό. Το πράσινο είναι το χρώμα της ζωής του, το χλωρό που δεν καίγεται με τίποτα. Πράσινο ήταν το δέντρο όταν ήταν πιτσιρίκι. Στο πράσινο υπάρχει το νερό που το θρέφει. Η αντοχή όμως είναι το υπόλοιπο, το καφέ.
Καφέ είναι ο φλοιός. Ο φλοιός δεν είναι ασπίδα του δέντρου, είναι σάρκα από τη σάρκα του και του ανήκει – όσο όλα τα υπόλοιπα κομμάτια του. Για κάθε κύκλο που ζωγραφίζει πάνω του χρόνο με το χρόνο ο κορμός, μετράει κι άλλη μια στρώση από χλωρό στην καρδιά του. Έτσι μετράμε αν η καστανιά είναι έφηβη ή γριούλα. Κάθε φορά λοιπόν που το δέντρο μεγαλώνει ακόμη λίγο, το περίβλημα του κορμού τεντώνεται λίγο παραπάνω να το καλύψει. Έτσι ακριβώς όπως οφείλει, αφού η δουλειά του είναι να το προστατέψει.
Και οι ρίζες βέβαια είναι κι εκείνες καφέ. Με τις ρίζες της, η καστανιά σκάβει τη γη και την κάνει δικιά της. Την προστάζει – εδώ θα μου βρεις λίγο φώσφορο, εδώ λίγο κάλλιο, εδώ μόνο νεράκι – κι εκείνη την ξεδιψάει για ό,τι ποθεί. Οι ρίζες είναι σκληρές και μυτερές, όπως πρέπει για να μπηχτούν στο χώμα, να το πιάσουν απ’ το γιακά κι αν δεν τους δίνει ό,τι θέλουν να το σφίξουν. Επιβίωση είναι αυτή, δεν είναι παίξε γέλασε.
Και το κάστανο, αφού ωριμάσει και μπορεί να φαγωθεί, κι εκείνο γίνεται καφέ. Στην αρχή που μαζεύει ήλιο κι εμπειρίες, είναι χλωρό: δεν καίγεται, μα είναι άγουρο. Μόλις πιάσουν τα κρύα, φτιάχνει ένα χνουδάτο κουκούλι και τρυπώνει μέσα του, ψήνει έναν καφέ και σκέφτεται. Αναλογίζεται την άνοιξη, που ήταν μόνο ένα μάτι στο κλαδί, μετά το καλοκαίρι που ήταν μικρό κι έτρεχε γυμνό εδώ κι εκεί με τα μελτέμια. Αναστενάζει, θυμάται το φθινόπωρο, που έπινε συνέχεια, μαζί με τα υπόλοιπα κάστανα, όσο τα φύλλα πέφτανε στη λάσπη. Τα κρύα σφίξαν, τώρα είναι η πιο γλυκιά λιχουδιά απ’ όλες. Τώρα αξίζει να γίνει καφέ.
Η ικανότητα ενός δέντρου να λυγίζει, οφείλεται στο χλωρό κομμάτι του κορμού, εκεί που υπάρχει νερό δηλαδή κι όπου είναι ευέλικτο, σαν να ήταν ακόμη βέργα. Η ικανότητα βέβαια να λυγίζει το δέντρο, δεν είναι αντοχή. Η αντοχή είναι το ξύλο που τυλίγει ότι αξίζει να προστατέψει, ακριβώς επειδή είναι μέσα του υγρό. Τα χοντρά κλαδιά, οι ρίζες και ο κορμός είναι που αξίζουν, εκεί που το χλωρό λίγο γέρασε κι έμαθε να κάθεται ακούνητο σε ανέμους που δεν άξιζε για εκείνους να λυγίσει. Και το κάστανο. Το κάστανο είναι το σπουδαιότερο γιατί θα γεννήσει τα νέα δέντρα, έτσι μικρό, σφιχτό και νόστιμο. Αξίζει το δέντρο να γίνει ξύλινο και εύφλεκτο, αν είναι να νοστιμίσουνε τα κάστανα.
Αλλιώς ας έμενε χλωρό κι ας μην καιγόταν.
ΥΓ. Η λέξη αντοχή και τα ομόρριζα της τυπώθηκαν 50 φορές στις σελίδες του ΕΜΠΡΟΣ την περασμένη εβδομάδα. Θα μπορούσε να πει κανείς πως εκδόθηκε ένα μικρό φυτολόγιο, ή πως κάποιος έστησε μια φουφού και μυρίζει.
Γιώργος Μελίτος
Στη στήλη αυτή, ο Γιώργος Μελίτος βρίσκει τις δημοφιλέστερες λέξεις της εβδομάδας στις σελίδες του “Ε” και ψάχνει το «άλλο» νόημα πίσω όσα αποτυπώνει η καθημερινή αρθρογραφία.
