«Έξοδος
στην υπαίθρια λευτεριά των κρίνων»
Οδυσσέας Ελύτης
Ποτέ δεν μπορούσα να συγκρατήσω σε ποια γεωλογική περίοδο, σε ποιο -καινο έζησαν οι δεινόσαυροι, τι σήμαιναν τα ονόματα των γεωλογικών εποχών Ολιγόκαινο, Πλειστόκαινο κ.ά. Όταν όμως άκουσα ότι συζητείται το ότι έχουμε εισέλθει στο Ανθρωπό-καινο, στο μυαλό μου δημιουργήθηκε ένα άλλο κενό.
Ανθρωπόκαινο, γιατί είναι πια επιστημονικά αποδεδειγμένο και παγκόσμια αποδεκτό ότι ο άνθρωπος, αυτό το ον που κοίταξε ψηλά (άνω θρώσκω), που σηκώθηκε και περπάτησε όρθιο, πια απλά καταστρέφει τα πάντα στο πέρασμά του. Η γη, η μητέρα του ανθρώπου, από τρυφερός και αυστηρός γονιός που ήταν, τον κυνηγά σήμερα σαν Μήδεια, πότε απειλώντας τον, πότε προσπαθώντας να τον σταματήσει, πότε σκοτώνοντάς τον.
Αλλά ο άνθρωπος δε φαίνεται να ακούει, να εν-νοεί. Βάζει μάσκα να κρύψει το χαμόγελό του που παγώνει και συνεχίζει. Συνεχίζει να βαδίζει στο δικό του κενό, στη δική του βουτιά, στον ολοκληρωτικό χαμό. Στο χάος.
Όταν το 1826 οι πολιορκούμενοι στο Μεσολόγγι έφτασαν στο απροχώρητο, αφού έφαγαν χόρτα, ζώα, μέχρι και ανθρώπους, κατέφυγαν στην έσχατη λύση. Στη διεκδίκηση της ελευθερίας τους ακόμα και με τον θάνατο. Αποφάσισαν την Έξοδο. Σε μια περίοδο δύσκολη και κρίσιμη για την ελληνική επανάσταση, μια πράξη, που ισοδυναμούσε με βάση την ψυχρή λογική σίγουρα με ήττα, μετατράπηκε σε αιώνιο σύμβολο νίκης. Ένα σύμβολο τόσο ισχυρό που κατάφερε να κινητοποιήσει σημαντικές δυνάμεις και να συγκινήσει την Ευρώπη, υπέρ της ελληνικής υπόθεσης.
Σήμερα ποια Έξοδος θα μπορούσε να μας σώσει; Οι αγορές και τα παγκόσμια οικονομικά συμφέροντα έχουν κατακλύσει την θάλασσα με πλαστικά, έχουν καταργήσει την έννοια της δημόσιας κρήνης, μας έχουν εθίσει σε καταστρεπτικές για το περιβάλλον πολυτέλειες.
Μια μάνα όμως πάντα περιμένει, πάντα είναι εκεί να μας θυμίσει την ελευθερία μας, τη ζωή που αυτή μας χάρισε. Σήμερα ποιον αφήνουνε ή αφήνουμε να μας συγκινήσει, να μας ταρακουνήσει, να μας οδηγήσει «στην υπαίθρια λευτεριά των κρίνων»; Ας βάλουμε όλοι φωτιά στο μπαρούτι, γιατί ήδη φτάσαμε στην ανθρωποφαγία, τρώγοντας το μέλλον των παιδιών μας, σαν άλλη Μήδεια.
«Μόνον η συναίσθηση ότι έκανες όσο γίνεται καλύτερα κείνο που σου δόθηκε να κάνεις μπορεί ν’ αφαιρεί από φόβο και να προσθέτει σε θάρρος μπροστά στο κενό» (Οδυσσέας Ελύτης).
Ο ποιητής και η λευτεριά μάς περιμένουν στην Έξοδο.
Νατάσα Μιχαηλίδου
Αρχαιολόγος-μουσειολόγος-ξεναγός
