Ο ξανθιώτης σκηνοθέτης μιλάει για την παράσταση Προμηθέας Δεσμώτης που ανεβάζει με πρωταγωνίστρια την Κάθριν Χάντερ
Ο Προμηθέας του Αισχύλου είναι “Δεσμώτης”, όμως, ο χαρακτηρισμός αυτός ή η ονομασία αν θέλετε, εμπεριέχει και μία αντίφαση που αναδεικνύει στη συνέχεια το περιεχόμενο του έργου. Ο Προμηθέας δεμένος στα βράχια είναι “δεσμώτης”, ωστόσο ταυτόχρονα, είναι και το ύψιστο σύμβολο ελευθερίας που χάρισε αρχικά η ελληνική μυθολογία και στη συνέχεια η αρχαία δραματουργία – μέσω της ιδιοφυΐας ενός συγγραφέα – στην ανθρωπότητα, εκφράζοντας μέσα από την τιμωρία και τα βασανιστήρια που υπέστη τον αγώνα του ανθρώπου για την ανεξαρτησία του, την απελευθέρωση από τα πάθη του, αλλά και από την κάθε μορφή εξουσίας.
Αυτό είναι και το κεντρικό μήνυμα της παράστασης που θα ανεβάσει το ΔΗΠΕΘΕ της Πάτρας, το φετινό καλοκαίρι. Ίσως μάλιστα να είναι και αυτός ο βασικός λόγος που ο καλλιτεχνικός διευθυντής και σκηνοθέτης του έργου, ο Σταύρος Τσακίρης, το επέλεξε για το φετινό καλοκαίρι ως την κύρια καλοκαιρινή παραγωγή του θεάτρου.
Ο έμπειρος σκηνοθέτης που μας έχει δείξει ότι αποτελεί έναν από τους καλύτερους “ερμηνευτές” και αναλυτές της αρχαίας τραγωδίας στο σύγχρονο θέατρο, μιλώντας και αναλύοντας την κεντρική ιδέα που θέλει να περάσει μέσα από την παράσταση που θα δούμε, τονίζει μια φράση που τα λέει όλα: “Όσο υπάρχουν άνθρωποι, ομάδες ή και κοινωνίες που εξουσιάζονται από προκαταλήψεις, από φόβους και από δυνάμεις που τους ασκούν διαφόρων μορφών εξουσίας, τόσο ο Προμηθέας δεν θα είναι ανώφελος. Θα παραμένει διαχρονικός”.
Όπως κλασικός, δηλαδή, παραμένει μέχρι σήμερα στο πέρασμα των αιώνων, αφού ο άνθρωπος και η εξουσία είναι ένα δίπολο κυρίαρχο σε κάθε ιστορική και πιθανότατα μελλοντική πραγματικότητα. Έτσι, το έργο του Προμηθέα εκτός από διαχρονικό, είναι και από κάθε άποψη επίκαιρο.
Η Χάντερ, ο Τσακίρογλου και τα εμβληματικά ονόματα της παράστασης
Πέρα όμως από την κεντρική ιδέα και τα μηνύματα που περνάει ο Αισχύλος μέσα από τον Προμηθέα Δεσμωτή, η παραγωγή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας ξεχωρίζει και για τις συνεργασίες της, τα πρόσωπα, δηλαδή, που συνθέτουν την παράσταση.
“Σίγουρα η συνεργασία με μία Ελληνίδα ηθοποιό διεθνούς βεληνεκούς, όπως η Κάθριν Χάντερ αποτελεί τιμή για το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο” τονίζει ο Σταύρος Τσακίρης. “Τιμή όμως αποτελούν και οι συνεργασίες με σημαντικούς εμβληματικούς ηθοποιούς της αρχαίας τραγωδίας, όπως ο Νικήτας Τσακίρογλου, αλλά και άλλους ηθοποιούς που έχουν διαγράψει μία αξιόλογη θεατρική πορεία, όπως ο Δημήτρης Πιατάς, ο Γεράσιμος Γενατάς, η Πέγκυ Τρικαλιώτη και ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης”.
Πρόκειται για ηθοποιούς που έχουν δείξει σημαντικά πράγματα, και σε αυτή την παράσταση θα έχουν να μας πουν πολλά, ο καθένας μέσα από το ρόλο του. Ξεχωρίζει όμως και κάτι άλλο στη φετινή παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας.
Το μείγμα ή το κράμα, αν θέλετε των έμπειρων ηθοποιών, αυτών που έχουν ήδη διαγράψει μία πορεία, με τους εκπροσώπους μιας άλλης γενιάς ηθοποιών, μιας γενιάς που τώρα ξεκινάει και έχει την ευκαιρία να το κάνει αυτό μέσα από ένα τόσο σημαντικό και διαχρονικό έργο, δίπλα σε μεγάλα ονόματα του θεάτρου.
Η πολυβραβευμένη θεατρική σταρ Κάθριν Χάντερ (Αικατερίνη Χατζηπατέρα είναι το πραγματικό της όνομα), που θα υποδυθεί στην Επίδαυρο τον Προμηθέα – πρώτη φορά γυναίκα σε αυτό τον ρόλο- έγινε παγκοσμίως γνωστή από την συμμετοχή της στην ταινία Ηarry Potter!
Η Χάντερ, γόνος της γνωστής ελληνικής εφοπλιστικής οικογένειας Χατζηπατέρα από την Χίο που έχει εγκατασταθεί στο Λονδίνο ( η ίδια γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη), αποτελεί ένα θρύλο στην παγκόσμια σκηνή του θεάτρου, έχει κερδίσει το θεατρικό «Οσκαρ» το βραβείο Ολιβιέ, έχει συνεργαστεί με τον μέγιστο Πίτερ Μπρουκ, το Βασιλικό Εθνικό Θέατρο της Μεγάλης Βρετανίας και άλλα. Τώρα νιώθει συγκλονισμένη που θα ερμηνεύσει τον Προμηθέα Δεσμώτη, στην γνωστή τραγωδία του Αισχύλου, στην γλώσσα τον γονιών της.
Μιλά με σπαστά ελληνικά, αλλά σχεδόν άψογα συντακτικά. Προσέχει κάθε λέξη και ταυτόχρονα φαίνονται τα έμβολα που κινούν το πάθος της για αυτό τον ρόλο. Δεν είναι η πρώτη φορά που θα τολμήσει κάτι ανάλογο: είναι η πρώτη γυναίκα στην παγκόσμια ιστορία του θεάτρου που ερμήνευσε τον ρόλο του βασιλιά Ληρ. Φανταστείτε τον άθλο που κάνει για να ερμηνεύσει όχι μόνο τον εμβληματικό ρόλο, όχι μόνο στην Επίδαυρο, αλλά και στα ελληνικά στην μετάφραση του σπουδαίου Δημήτρη Δημητριάδη.
Πώς αντιδράσατε όταν διαβάσατε τη μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη;
Τρόμαξα. Αν και αισθάνομαι Ελληνίδα, δεν διαβάζω στα ελληνικά – και ντρέπομαι γι’ αυτό – εδώ και πολλά χρόνια. Δεν καταλάβαινα τίποτα. Στην αρχή απελπίστηκα και μετά άρχισα να διαβάζω το κείμενο δυνατά και το άκουγα. Με βοηθούσε ο ρυθμός. Ήταν πολύ δουλεμένη η μετάφραση. Δεν μπορούσα να θυμηθώ όμως τα λόγια. Σε μισή ώρα μαθαίνω μια σελίδα αγγλικού κειμένου. Εδώ… ξανά και ξανά. Χρειάστηκε να χρησιμοποιήσω τεχνικές απομνημόνευσης. Είχα τρόμο στο στομάχι, αλλά δεν είπα ούτε μία στιγμή ότι θα τα παρατήσω και θα φύγω.
Ποια είναι η αγωνία σας σχετικά με την παράσταση;
Να ταυτιστεί ο θεατής με τον Προμηθέα. Να καταλάβει ότι δεν είναι θύμα. Να αναρωτηθεί για το ποιες λύσεις θα πρέπει να δοθούν, διότι από τη στιγμή που ο άνθρωπος έχει νου, έχει και ευθύνες.
Πού οφείλεται η αγάπη σας στους ανδρικούς ρόλους;
Έτυχε, αλλά πρέπει να ομολογήσω ότι δεν ενδιαφερόμουν ιδιαίτερα για τους γυναικείους ρόλους, διότι συμβαίνουν πιο ενδιαφέροντα πράγματα στους άνδρες. Η ιδέα να ερμηνεύσω, για παράδειγμα, τον Ληρ υπήρχε ως ένα όνειρο που δεν θα πραγματοποιούνταν ποτέ, μέχρι που κάποια στιγμή εμφανίστηκε μια πολωνέζα σκηνοθέτρια, η οποία μου τον πρότεινε. Ήμουν 35 ετών. Πήγα σπίτι, ξαναδιάβασα το έργο, είπα μέσα μου «είμαι εντελώς τρελή και θα πω “ναι”». Μετά τον Ληρ άνοιξε ο δρόμος και για άλλους ανδρικούς ρόλους.
Ως μόνιμη κάτοικος της Βρετανίας πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι η χώρα όπου ζείτε, πρώτη τραβά το σκοινί της διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του Brexit;
Δυστυχώς ξεχάστηκε το γεγονός ότι η ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης γεννήθηκε από το Never Again που ακολούθησε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ξεχάσαμε την αρχή, φερθήκαμε ως μια οικογένεια που αφήνει τα αδέλφια της να πεινάνε και ασχοληθήκαμε με τον εαυτό μας. Για να υπάρξει λύση θα πρέπει να θυμηθούμε τις ευθύνες που έχουμε όλοι μέσα σε αυτή την οικογένεια, διαφορετικά δεν μπορεί να υπάρξει Ευρώπη.
Ως καταξιωμένη ηθοποιός και ως Ελληνίδα θα αποφασίζατε να εμπλακείτε σε μια διεθνή καμπάνια για τον επαναπατρισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα;
Βεβαίως. Γιατί όχι; Οι Βρετανοί έκλεψαν πολλά και καλά. Είχε δίκιο η Μελίνα. Και η Ελλάδα πλέον έχει τη δυνατότητα να τα πάρει πίσω.
Ο βρετανικός τύπος έχει γράψει γι’αυτήν «πραγματικά υπάρχει κάποιος ρόλος που δεν μπορεί να υποδυθεί η Κάθριν Χάντερ;»
Η πρεμιέρα στην Επίδαυρο – Το πρόγραμμα της περιοδείας του Προμηθέα
Η παράσταση του Σταύρο Τσακίρη (των 19 τραγωδιών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό) στη σκηνοθεσία και στη δραματική επεξεργασία, με την Κάθρυν Χάντερ στον ρόλο του Προμηθέα, τον Νικήτα Τσακίρογλου, τον πιο εμβληματικό σύγχρονο ηθοποιό της αρχαίας τραγωδίας και όλους τους υπόλοιπους ηθοποιούς να τους πλαισιώνουν, αποτελεί το σημείο αναφοράς της φετινής καλοκαιρινής θεατρικής πραγματικότητας.
Η αρχή θα γίνει, ως γνωστόν, από το φεστιβάλ της Επιδαύρου, στο αρχαίο θέατρο που αποτελεί σύμβολο για τον κλασικό πολιτισμό της Ελλάδος, στις 9 και 10 Αυγούστου. Ακολουθεί η Πάτρα και το Ρωμαϊκό Ωδείο στις 12 και στις 13 Αυγούστου, ενώ από τις 15 και μετά ακολουθεί μία σειρά παραστάσεων, στα μεγαλύτερα φεστιβάλ της επικράτειας, οργώνοντας τη χώρα.
Πιο συγκεκριμένα στις 16 Αυγούστου ο Προμηθέας θα παιχθεί στο υπαίθριο θέατρο των Δελφών, το Σάββατο 17/8 στο Δημοτικό θέατρο Βόλου «Μελίνα Μερκούρη», την Κυριακή 18/8 θα παρουσιαστεί στο Αρχαίο θέατρο Φιλίππων στην Καβάλα, ενώ στις 19/8 στο Αμφιθέατρο Νέων Μουδανιών.
Στη συνέχεια ακολουθούν δύο βραδιές στις 20 και 21/8 στο Θέατρο Δάσους της Θεσσαλονίκης, στις 22/8 στο Ξηποθέατρο Αλκαζάρ της Λάριας, ενώ στις 23/8 η παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας θα βρίσκεται στο Αρχαίο θέατρο στο Δίον της Πιερίας.
Τη σκυτάλη παίρνουν πέντε προγραμματισμένες παραστάσεις, σε ξεχωριστά φεστιβάλ της Αθήνας, στις 31/8 στο θέατρο στου Παπάγου, στις 2/9 στο Άλσος Δημ. Κιντής στην Ηλιούπολη, στις 3/9 στο θέατρο Πέτρας της Πετρούπολης, στις 5/9 στο Θέατρο Βράχων στον Βύρωνα και στις 7/9 στο Βεάκειο στον Πειραιά.
Η μεγάλη στιγμή φυσικά για τον Προμηθέα και το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, πέρα από την πρεμιέρα στην Επίδαυρο, θα είναι το ανέβασμα στο Ηρώδειο, στις 29 και 20 Αυγούστου.
