Ένα βιβλίο της Φρανσουάζ Σαγκάν του 1956. Γυρίστηκε σε φιλμ και παίχτηκε σε πολλά θέατρα του κόσμου με τεράστια επιτυχία. Η υπόθεση είναι άλλη από αυτή που ζούμε σήμερα κοινωνικά αλλά ο τίτλος μπορεί να ανταποκριθεί πλήρως στη σύγχρονη πολιτική ερώτηση: Σας αρέσει η λιτότητα; Νομίζω ερώτηση βλακώδης όσο και η κατάφαση της ίδιας υπόθεσης: είμαστε κατά της λιτότητας. Χαίρω πολύ, δεν ξέρω κανέναν που να είναι υπέρ των χαμηλών αποδοχών και της ανυπόφορης φτώχειας! ΄
Όποιος απορρίπτει τη λιτότητα σαν να είναι ένα φυσικό φαινόμενο είναι ή ψεύτης η λαϊκιστής. Διαλέγει και παίρνει, η επιλογή του ελεύθερη και δημοκρατικά κατοχυρωμένη. Πρωτοφανή πράγματα, σαν να ρωτάς κάποιον αν θέλει τον καρκίνο ή την υγεία. Το σύνολο των πολιτικών απορρίπτουν μετά βδελυγμίας τη λιτότητα και επικροτούν τον πλούτο και τη χλιδή. Για τον πλούτο ή τη λιτότητα δεν αποφασίζει ο υπουργός με κάποια υπουργική απόφαση, είναι η συνολική στάση των πολιτών απέναντι στην ένταση και την διάρκεια της εργασίας, είναι η καθολική στάση απέναντι στη διαφθορά και τελικά είναι η ικανότητα ενός λαού να επινοεί εμπορικές, γεωργικές, εφοπλιστικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις με ότι αυτό συνεπάγεται σε ψυχικό, σωματικό κάματο και διάθεση ανάληψης κινδύνων.
Η Ελληνική κοινωνία είχε παραμυθιαστεί πώς η ευμάρεια είναι υπόθεση διάθεσης του Βουλευτή για όσο το δυνατόν περισσότερες προσλήψεις στο Δημόσιο με όσο το δυνατόν περισσότερα επιδόματα και άνεση θερινών και ιατρικών αδειών. Εννοείται πως γυαλιά ηλίου θα έπρεπε όλο το σόι μέχρι εννενηκοστού τετάρτου βαθμού συγγένειας να προμηθεύεται κάθε καλοκαίρι για να είναι προσαρμοσμένοι εξάδελφοι και μπατζανάκια στις σύγχρονες μεθόδους προστασίας από την ηλιακή ακτινοβολία και εναρμονισμένο με τις επιταγές της μόδας τόσο του Μιλάνου όσο και των Παρισίων. Οποιαδήποτε άλλη λύση θα αντιμετώπιζε το σκληρό πρόσωπο της απεργίας. Δεν μας ξέρουν καλά εμάς τι αγωνιστές είμαστε.
Ακούω ότι και πανάκριβες οδοντιατρικές εργασίες συγγενών που δεν ανήκαν στην ΔΕΗ ή στον ΟΤΕ παρέχονταν ενίοτε με τα βιβλιάρια των οργανισμών σε συγγενικά πρόσωπα, αυτή τη φορά με βαθμό συγγένειας όχι πέραν του δεκάτου πέμπτου. Υπήρχε συνειδησιακός περιορισμός. Τώρα, αν δεν είχατε συγγενή και είχατε μόνον γερά δόντια, θα μπορούσατε να κάνετε μία έντιμη συναλλαγή με τον Οδοντίατρό σας και να εισπράξετε το αντίτιμον σε μετρητά οιουδήποτε νομίσματος. Ύστερα ελεύθερα και ανυπόκριτα να δηλώσετε πως είστε κατά της λιτότητας, κατά του ρατσισμού, κατά του φασισμού, κατά του Ολυμπιακού, κατά του καπιταλισμού και τινών άλλων πολιτικών συστημάτων που δεν καλύπτουν νοσοκομειακά όλους τους συγγενείς εξ αίματος και εξ αγχιστείας.
Τους καλοκαιρινούς μήνες τα πράγματα βελτιώνονταν μετά τις βροχερές και πληκτικές ημέρες του χειμώνα. Λίγα μπάνια στη Σέριφο, λίγα στη Σαντορίνη και τα τελευταία στη Μύκονο για να πάρετε και τον αέρα του κοσμοπολίτη. Ένας ΄Ελλην ταμίας πρέπει να έχει τον αέρα του Σερ. Ύστερα πάλι δουλειά, τυρόπιτα, ένα καλό τσίπουρο και μεσημβρινή κατάκλιση προς αποφυγήν εφίδρωσης και στομαχικής καταπόνησης του πυλωρού. Όλα αυτά είναι κακοί σύμβουλοι για την υγεία! Έτσι πιστεύαμε πως έπρεπε να ζούμε εμείς, τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας και έως τα ανίψια μας μέχρι αυτά του τετάρτου εξαδέλφου. Έτσι ακριβώς μας πήρε ο ύπνος και γείραμε στης πονηρής ξεγνοιασιάς την πλώρη και ήρθε και μας ξύπνησε του Τραπεζίτη η κόρη. Χαμογελαστή, πρόσχαρη και με κρουστό μεγάλο στήθος, κρατώντας το χαρτάκι της χρέωσης με όλα τα πανωτόκια και τις υπερημερίες. Εμείς αντιδράσαμε, εκνευρισθήκαμε, τραβήξαμε κόκκινες γραμμές, γραμμές όλου του χρωματολογίου, απειλήσαμε αλλά τις πιστωτικές κάρτες εμείς τις είχαμε υπογράψει, και για μας και για τα παιδιά μας, ίσως και για τα εγγόνια μας. Δεν ξέρω, ίσως και για τα δισέγγονα.
Τώρα κάνουμε κουβέντες αν θα αγοράζουμε φασόλια μέχρι το τέλος Απριλίου, για κρέας ούτε κουβέντα. Για δρόμους, γεφύρια και σχολεία ας αποφύγουμε τις σκέψεις, θα κάνουμε ρυτίδες. Πάντως ένα είναι βέβαιο, είμαστε κατά της λιτότητας, όπως ακριβώς και κατά της σκέψης. Το δηλώνει άλλωστε και ο Ντοστογιέφσκι: Για τους περισσότερους ανθρώπους η σκέψη είναι υπόθεση άλλων. Όμως η πείνα είναι υπόθεση του καθενός μας. Αποκλειστικά προσωπική υπόθεση.
Φοίβος Ιωσήφ
