Το κονάκι του Μουζαφέρ Μπέη ακόμη αναζητά οικοδεσπότη
Ένα αρχιτεκτονικό στολίδι της Ξάνθης έρμαιο της αδιαφορίας και της εγκατάλειψης
Με αφορμή την ολοκλήρωση των βασικών εργασιών στον πολυχώρο Τέχνης και Σκέψης «Μάνος Χατζιδάκις» θυμηθήκαμε ένα άλλο υπέροχο κτήριο της παλιάς Πόλης, το κονάκι του Μουζαφέρ Μπέη. Το επιβλητικό αρχοντικό επί της Μάρκου Μπότσαρη 46, μοναδικής ομορφιάς και ιστορικής σημασίας, αφού ανακαινίστηκε και παραδόθηκε πριν από σχεδόν τέσσερα χρόνια, παραμένει την ώρα που θα λειτουργήσει.
Το κτήριο είναι από τα αξιολογότερα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα στο χώρο της Θράκης, σε λαϊκό ύφος και με θρακιώτικα και οθωμανικά στοιχεία. Αποτελεί τμήμα συγκροτήματος κατοικιών κατά τα μουσουλμανικά πρότυπα, έχοντας παράλληλα επιδράσεις από την αρχιτεκτονική της βόρειας Θράκης. Χτίστηκε τη δεκαετία του 1860 και διαθέτει τρεις επάλληλους ορόφους και πτέρυγες σε σχήμα Π. Ήταν ζωγραφισμένο εξωτερικά με παγώνια και άνθη (στα κάτω διάχωρα του σαχνισιού), διαθέτει εσωτερική ζωγραφική διακόσμηση με γοργόνες, κυλινδρικής μορφής σαχνισί (μοναδικό στην Ξάνθη), πολλά παράθυρα και πλακόστρωτη αυλή σε πέντε επίπεδα, απομονωμένη από τον εξωτερικό χώρο. Το εμβαδόν του είναι περί τα 230 τετραγωνικά μέτρα.
Το κτήριο ανήκει στον Δήμο Ξάνθης και μετά την αναπαλαίωσή του ήταν προγραμματισμένο να στεγάσει το Μουσείο Παιδικής Τέχνης και το Ιστορικό Αρχείο Ξάνθης, σύμφωνα και με τον τίτλο της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, ο οποίος είναι δεσμευτικός “Αποκατάσταση του κτιρίου και λειτουργία του ως ιστορικού αρχείου και μουσείου παιδικής τέχνης’’. Κατά το 2010 η τότε Δημοτική Αρχή βρισκόταν σε επαφές με την ΦΕΞ για μια παραχώρηση με μορφή ανάλογη με αυτή του Λαογραφικού Μουσείου και του Λυκείου Ελληνίδων. Κύριος άξονας των συζητήσεων ήταν η δημιουργία μουσείου παιδικών παιχνιδιών με εκθέματα από το Λαογραφικό Μουσείο καθώς και την ανάδειξη της νεώτερης ιστορίας της περιοχής μέσα από έγγραφο ιστορικό υλικό. Μάλιστα η ΦΕΞ βρισκόταν σε επαφή με το ίδρυμα Νιάρχου, το οποίο μπορούσε να καλύψει κάποια λειτουργικά έξοδα του ιστορικού αρχείου. Η εμφάνιση και άλλων επίδοξων ‘’μνηστήρων’’ για το κτήριο έφερε την ανατροπή και με παρέμβαση του τότε προέδρου της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Ξάνθης κ. Μανώλη Φανουράκη και εν όψει των δημοτικών εκλογών, ο Δήμος αποφάσισε να αναλάβει την υλοποίηση του εγχειρήματος εξ ιδίων.
Το αποτέλεσμα, δυστυχώς, αναμενόμενο με το κτήριο να παραμένει κλειστό για όλο αυτό το διάστημα. Δεν έγινε καμία ενέργεια για την λειτουργία των δράσεων που προβλέπει η μελέτη της αποκατάστασης και πλέον υπάρχουν θέματα φθορών και υγρασίας. Σε επικοινωνία του «Ε» με τον νέο πρόεδρο του Κέντρου Πολιτισμού Ξάνθης κ. Πασχάλη Λύρατζη μας δήλωσε ότι δεν έχει γίνει ακόμη αυτοψία στο κτήριο από τη νέα Δημοτική Αρχή σχετικά με την κατάσταση του χώρου και τα προβλήματα που σίγουρα έχουν προκύψει, αλλά υπάρχει η σκέψη της αλλαγής χρήσης του κτηρίου σε ένα μουσείο αποκριάτικων στολών από το Καρναβάλι Ξάνθης και ίσως παλαιών φωτογραφιών της πόλης. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει ακόμη κάποια επίσημη πρόταση προς το Δημοτικό Συμβούλιο.
Αν και φαίνεται να έχει εγκαταλειφθεί προ καιρού η ιδέα για το Μουσείο Παιδικής Τέχνης, γίνονται αξιόλογες τέτοιες προσπάθειες άξιες μίμησης από το Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης, ένα από τα ελάχιστα στον κόσμο. Η Ξάνθη έχει επίσης την τύχη να έχει στον χώρο αυτό μια παγκοσμίου φήμης ζωγράφο, την ξανθιώτισσα κ. Λίτα Μαυρογένη, μέλος της UNESCO, η οποία διοργάνωσε παλιότερα την 1η παγκόσμια Biennale Παιδικής Ζωγραφικής. Ευχής έργον πάντως να λειτουργήσει το κονάκι του Μουζαφέρ Μπέη το συντομώτερο, ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω ζημιές στο κτήριο και να ενταχθεί και η δυτική πλευρά της Παλιάς Πόλης στις τουριστικές διαδρομές.
Χ.Δ.
