Τα πρόσφατα νέα της αυτοκτονίας και απόπειρας αυτοκτονίας συνανθρώπων μας συντάραξαν την τοπική κοινωνία της Ξάνθης και άφησαν να πλανάται μια αίσθηση σύγχυσης και φόβου. Όπως και με όλα τα τραγικά συμβάντα της ζωής, δεν υπάρχει τρόπος να ελέγξουμε απόλυτα την μελλοντική επανεμφάνιση παρόμοιων φαινομένων. Υπάρχουν όμως κάποια προειδοποιητικά σημάδια που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν μέλη του περιβάλλοντος του πιθανού αυτόχειρα για να παρέμβουν έγκαιρα.
Τα σημάδια αυτά έχουν να κάνουν με αλλαγές στη διάθεση και συμπεριφορά που συναντάμε στην κατάθλιψη, όπως: Το άτομο είναι πολύ θλιμμένο ή ανήσυχο, έχει χάσει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες, κλείνεται στον εαυτό του και απομονώνεται, αισθάνεται απελπισμένος ή παγιδευμένος και αβοήθητος, νιώθει υπερβολική ντροπή και ενοχές. Αλλάζουν οι διατροφικές του συνήθειες (μειωμένη όρεξη για φαγητό και απώλεια βάρους ή αυξημένη όρεξη) και οι συνήθειες ύπνου του (αϋπνία ή υπνηλία). Πέφτει η απόδοση του στη δουλειά ή στο σχολείο. Βέβαια αξίζει να σημειωθεί ότι τα σημάδια αυτά είναι απλά ενδεικτικά ότι το άτομο είναι ευάλωτο. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη και εμφανίζουν τα παραπάνω σημάδια ετοιμάζονται να αυτοκτονήσουν. Πιο συγκεκριμένα και ‘επικίνδυνα’ σημάδια είναι όταν το άτομο μιλά για το θάνατο και την αυτοκτονία, αναζητά θανατηφόρα μέσα (χάπια, όπλα, μαχαίρια), έχει την ξαφνική επιθυμία να τακτοποιήσει τις προσωπικές του υποθέσεις (συντάσσει διαθήκη), χαρίζει αγαπημένα προσωπικά του αντικείμενα, αποχαιρετά ανθρώπους.
Αν κάποιος γνωστός ή συγγενής μας εμφανίσει κάποια από τα παραπάνω σημάδια είναι σημαντικό σε πρώτη φάση να μιλήσουμε μαζί του για το πώς αισθάνεται. Να δείξουμε ότι δεν είναι μόνος, ότι νοιαζόμαστε και θέλουμε να βοηθήσουμε. Να τον ακούσουμε υπομονετικά και ήρεμα, χωρίς επίκριση και εξάρσεις και να τον αφήσουμε να εκφράσει τα συναισθήματα και σκέψεις του, όσο αρνητικά και να είναι. Η συζήτηση είναι καλύτερη από την σιωπή. Αν υποπτευόμαστε αυτοκτονία, να κάνουμε την ερώτηση ανοιχτά. Η ερώτηση δεν θα βάλει την ιδέα στο μυαλό του ατόμου. Αντίθετα θα του δείξει ότι νοιαζόμαστε. Να μην λογομαχήσουμε με το άτομο και αρχίσουμε ‘διάλεξη’ για την αξία της ζωής. Να του δώσουμε ελπίδα ότι υπάρχει βοήθεια που θα τον ανακουφίσει, ότι η απελπισία και ο πόνος δεν θα διαρκέσουν για πάντα. Να του δείξουμε ότι η ζωή του είναι σημαντική για εμάς..
Το αμέσως επόμενο βήμα είναι να ζητήσουμε το συντομότερο δυνατό τη βοήθεια ειδικού (ψυχολόγου ή ψυχιάτρου) που θα εξετάσει το άτομο και θα προσφέρει θεραπεία. Άμεση πρόσβαση σε συμβουλευτική και ενημέρωση προσφέρει η ΚΛΙΜΑΚΑ, ένας Μη Κυβερνητικός Οργανισμός, που με την υποστήριξη και εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης λειτουργεί την Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία με το νούμερο 1018. Η εγρήγορση και άμεση κινητοποίηση για προσωπική στήριξη και επαγγελματική βοήθεια μπορεί να προλάβουν και να αποτρέψουν αυτή τη τραγική κατάληξη στη ζωή ενός ανθρώπου.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη. Τηλ.: 25411 00434.
www.ptks.gr
