Η εργασία που κάνουμε δεν εξασφαλίζει μόνο την επιβίωση. Προσφέρει ικανοποίηση, δίνει διέξοδο στην δημιουργικότητα, ενισχύει την αίσθηση προσωπικής αξίας. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που η ενέργεια κι ο χρόνος που καταναλώνουμε στην δουλειά φαίνεται σπατάλη, που νιώθουμε ότι δεν προσφέρουμε, δεν δημιουργούμε. Ο όρος Σύνδρομο της Επαγγελματικής Εξουθένωσης (Burnout) χρησιμοποιείται για να περιγράψει την συναισθηματική και σωματική εξουθένωση που φθάνουν κάποια άτομα σαν συνέπεια υπερβολικού και παρατεταμένου στρες στον εργασιακό χώρο. Τα αίτια είναι ένας συνδυασμός υπερβολικά υψηλών απαιτήσεων από την μία και έλλειψη αναγνώρισης από την άλλη. Το άτομο πασχίζει να τα βγάλει πέρα με τον φόρτο εργασίας χωρίς επαρκή στήριξη. Νιώθει πως ότι και να κάνει δεν έχει αξία, δεν αναγνωρίζεται από την διεύθυνση. Ταυτόχρονα αισθάνεται αδύναμος να ελέγξει ή να επηρεάσει τις εξελίξεις στην δουλειά του. Στην σύγχρονη Ελλάδα της κρίσης αυτή η αίσθηση απώλειας ελέγχου είναι ιδιαίτερα έντονη. Οι καθολικές μειώσεις δαπανών, οι περικοπές μισθών και απειλή απόλυσης είναι όλες διαδικασίες που αυξάνουν την πίεση αλλά και την αγωνία του εργαζόμενου ότι είναι έρμαιο διαδικασιών που δεν μπορεί να ελέγξει.
Το σύνδρομο της Επαγγελματικής Εξουθένωσης ‘χτίζεται’ σταδιακά. Η συναισθηματική και σωματική εξάντληση είναι από τα πρώτα σημάδια. Το ωράριο εργασίας φαντάζει σαν αβάσταχτο βάρος. Το συναισθηματικό άδειασμα, ο κυνισμός και η αρνητική στάση στην δουλειά είναι όλα συμπτώματα αυτής της συναισθηματικής εξουθένωσης. Ακολουθεί η αδιαφορία, η απόμακρη στάση προς συναδέλφους και πελάτες και βεβαίως η μείωση της παραγωγικότητας. Το άτομο υποφέρει ψυχικά και σωματικά: Νιώθει αποτυχημένος και χωρίς ελπίδα για το μέλλον. Αρρωσταίνει εύκολα, έχει συχνούς πονοκεφάλους και άλλους μυϊκούς πόνους, δυσκολίες στον ύπνο. Κάποιες φορές χρησιμοποιεί αλκοόλ, υπερβολικό φαγητό ή ναρκωτικά για να τα βγάλει πέρα.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να αναχαιτιστεί πριν φθάσει στο αποκορύφωμά της. Αν υποφέρεις από τα παραπάνω, η πιο αποτελεσματική λύση είναι να αλλάξεις δουλειά! Αν δεν μπορείς να αλλάξεις δουλειά, τότε άλλαξε ότι μπορείς στον εργασιακό σου χώρο: μίλησε με τον προϊστάμενο για τρόπους αντιμετώπισης προβλημάτων ή για την προσωπική σου εξέλιξη. Αν είναι δυνατόν, συσπειρώσου με συναδέλφους που σκέφτονται σαν εσένα. Βάλε όρια και ανέθεσε καθήκοντα και σε άλλους. Οι υπερβολικά αφοσιωμένοι υπάλληλοι και οι τελειομανείς προσωπικότητες που δυσκολεύονται να αναθέσουν σε άλλους είναι σε υψηλότερο ρίσκο Επαγγελματικής Εξουθένωσης. Το ισχυρότερο αντίδοτο στην Επαγγελματική Εξουθένωση είναι η Δημιουργικότητα: Δημιούργησε νησίδες δημιουργικότητας στη ζωή σου έξω από την δουλειά, όπως κάποιο χόμπι. Φρόντισε τον εαυτό σου, κάνε διαλείμματα, αναζήτησε συναισθηματική στήριξη σε φίλους και οικογένεια. Και πάνω απ’ όλα επανεξέτασε τις προτεραιότητες στην ζωή σου. Το Burnout είναι σημάδι ότι κάτι στην ζωή σου δεν λειτουργεί. Εξέτασε τι είναι πραγματικά σημαντικό για σένα και κράτα το σαν πυξίδα καθώς ψάχνεις για δρόμο μέσα από το τωρινό αδιέξοδο που αντιμετωπίζεις.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη. Τηλ.: 25411 00434.
