Η αποδοχή από τον χρήστη ουσιών (αλκοόλ, ναρκωτικά) ότι έχει πρόβλημα εξάρτησης είναι το πρώτο σημαντικό βήμα στην διαδικασία της απεμπλοκής του από την ουσία. Ο δρόμος της Απεξάρτησης είναι μακρύς και δύσκολος, με νέες ευκαιρίες αλλά και παγίδες. Καταρχήν το άτομο καλείται να οργανώσει την ζωή του, όσο αυτό είναι δυνατό, ώστε να αποφύγει καταστάσεις που θα τον βάλουνε σε πειρασμό να ξαναδοκιμάσει την ουσία. Συχνά αναγκάζεται να θυσιάσει κοινωνικές επαφές ή δραστηριότητες που του έδιναν ιδιαίτερη απόλαυση στο παρελθόν. Πάρτε για παράδειγμα έναν άντρα που στην προσπάθεια να κόψει το ποτό διακόπτει την επαφή με τους φίλους του στο καφενείο κάθε βράδυ. Αυτή όμως ήταν η μοναδική κοινωνική δραστηριότητα που είχε για χρόνια και τώρα νιώθει χαμένος. Περνάει περισσότερο χρόνο στο σπίτι με την οικογένειά του αλλά αρχικά αισθάνεται σαν ξένος, αφού για χρόνια γύριζε στο σπίτι μόνο μεθυσμένος αργά το βράδυ. Θα χρειαστεί χρόνος, αποφασιστικότητα και πίστη στην ικανότητά του για αλλαγή για να δημιουργήσει κοινωνικές επαφές που δεν βασίζονται στην χρήση αλκοόλ αλλά και για να αναπτύξει μια θετική σχέση με την οικογένειά του.
Η επόμενη μεγάλη πρόκληση στον δρόμο της απεξάρτησης είναι η διαχείριση των υποτροπών. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος με την υποτροπή είναι όταν το άτομο την ερμηνεύσει σαν ένδειξη της αδυναμίας του να απεξαρτηθεί. Αυτό οδηγεί στην παραίτηση και στην επιστροφή στην χρήση της ουσίας. Η υποτροπή είναι μια αποτυχία αλλά δεν αναιρεί την όλη προσπάθεια που έγινε μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αντίθετα είναι μια μοναδική ευκαιρία να μάθει το άτομο καλύτερα για τις συνθήκες που τον κάνουν ευάλωτο στον πειρασμό της ουσίας και να προετοιμαστεί καλύτερα για την αντιμετώπιση παρόμοιων προκλήσεων στο μέλλον. Στο παραπάνω παράδειγμα ο άντρας γυρνάει μια μέρα θυμωμένος μετά από μια διαφωνία με το αφεντικό του στην οποία ένιωσε αδικημένος. Δεν βρίσκει στο σπίτι κανέναν και πάει στο καφενείο, όπου σύντομα χωρίς να το καταλάβει αρχίζει να πίνει. Το επόμενο πρωί αισθάνεται ενοχές που εντείνονται όταν η γυναίκα του τον κατηγορεί για έλλειψη θέλησης για αλλαγή. Αυτός είναι ένας δρόμος ολισθηρός, που εύκολα θα οδηγήσει πίσω στο ποτό. Είναι πολύ πιο χρήσιμο αν το ζευγάρι συζητήσει τις συνθήκες που οδήγησαν στην υποτροπή, όπως η δυσκολία του άντρα να αντιμετωπίσει το αφεντικό του. Το επόμενο βήμα είναι να σκεφτούν τρόπους που θα αποτρέψουν την υποτροπή σε παρόμοιες συνθήκες στο μέλλον, όπως να μιλήσει ο άντρας ανοιχτά με το αφεντικό του για να επιλύσει το θέμα ανάμεσά τους ή όταν είναι πιεσμένος να ζητήσει στήριξη από τη γυναίκα του. Οι υποτροπές είναι κομμάτι του δρόμου της απεξάρτησης. Είναι βήματα προς τα πίσω που με τον κατάλληλο προβληματισμό μπορούν να δώσουν την ώθηση για μια πιο αποφασιστική πορεία προς τα εμπρός.
Σοφία Μεσσάρη
Κλινική Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Κέντρο Ψυχολογικών Θεραπειών «Ψυχή τε και σώματι»
Πινδάρου 11Β, Ξάνθη. Τηλ.: 25411 00434.
