Η μια μετά την άλλη οι επιχειρήσεις κλείνουν μη μπορώντας να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, με τα χρέη να έχουν φτάσει ως το λαιμό και τον τζίρο να έχει μειωθεί δραματικά. Οι επιχειρήσεις αυτές κλείνοντας αφήνουν στο δρόμο χιλιάδες οικογένειες, που δεν ξέρουν που να στηριχθούν μιας και τα ψίχουλα από τα επιδόματα ανεργίας δεν επαρκούν ούτε για τα στοιχειώδη είδη πρώτης ανάγκης. Τα στοιχεία για το λουκέτο των εμπορικών επιχειρήσεων είναι χαρακτηριστικά της φοβερής αυτής κατάστασης, την ίδια στιγμή που οι καταναλωτές έχουν στην κυριολεξία παραδώσει τα όπλα.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα – βαρόμετρο του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, προκύπτει ότι το μέσο μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα των καταναλωτών στην συμπρωτεύουσα από το Μάρτιο 2009 μέχρι το Σεπτέμβριο 2011, μειώθηκε κατά 27%. Οι καταναλωτές δεν είναι διατεθειμένοι να προβούν σε σημαντικές αγορές (αγορά αυτοκινήτου ή σπιτιού). Αυτή η διαπίστωση συμβαδίζει και με την αρνητική εκτίμηση των επιχειρήσεων του κατασκευαστικού τομέα για την εξέλιξη των πωλήσεών τους, που έχει φθάσει στο ναδίρ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οι καταναλωτές στο νομό Θεσσαλονίκης εμφανίζονται σχεδόν απόλυτα απαισιόδοξοι, καθώς ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης διαμορφώνεται στις -76 μονάδες, σε περίπου ίδιο επίπεδο με τον αντίστοιχο εθνικό δείκτη ο οποίος διαμορφώνεται στις -74 μονάδες ενώ ο δείκτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Σεπτέμβριο του 2011 διαμορφωνόταν στις -19 μονάδες. Αυτά είναι μερικά μόνο στοιχεία για την συμπεριφορά των καταναλωτών.
Όμως και τα στοιχεία για το κλείσιμο των εμπορικών επιχειρήσεων είναι συγκλονιστικά και συνδέονται με την απροθυμία των καταναλωτών να προβούν στις όποιες αγορές. Περίπου εξήντα χιλιάδες εμπορικές επιχειρήσεις προβλέπεται να κλείσουν το 2012, ενώ άλλες τόσες, περίπου, έκλεισαν το χρονικό διάστημα 2009- 2011, σύμφωνα με την ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου 2011 που παρουσίασε τον προηγούμενο μήνα η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ). Στην έκθεση επισημαίνεται επίσης, ανάμεσα στα άλλα, ότι οι διεθνείς οργανισμοί προβλέπουν ότι το 2012 η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να βρίσκεται σε ύφεση, μικρότερη όμως από το 2011.
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 2,8%, έναντι -5,5% το 2011, ως αποτέλεσμα της μικρότερης υποχώρησης της εγχώριας ζήτησης (-5,3% από -9,0% το 2011), η οποία θα υπεραντισταθμίσει την υποχώρηση της συνεισφοράς στο ΑΕΠ των καθαρών εξαγωγών και των αποθεμάτων. Η απασχόληση θα συνεχίσει επίσης να μειώνεται και το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί στο νέο ιστορικώς υψηλό επίπεδο του 18,4%, καθώς η ύφεση θα συνεχιστεί για 5ο έτος, επιτείνοντας τόσο τα δημοσιονομικά προβλήματα και τα προβλήματα των ασφαλιστικών ταμείων, όσο και την κοινωνική ένταση.
Η αύξηση της ανεργίας στον ιδιωτικό τομέα και η περαιτέρω μείωση των αποδοχών κυρίως των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στην αύξηση της απόστασης του κατά κεφαλήν εισοδήματος. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν την τραγική κατάσταση που συνεχίζει να υφίσταται στην ελληνική κοινωνία, με την αδυναμία των επιχειρηματιών (κυρίως των μικρομεσαίων) να κρατήσουν βιώσιμες τις επιχειρήσεις τους, αλλά και την απροθυμία των καταναλωτών να διαθέσουν το παραμικρό ποσό από το είδη πενιχρό τους εισόδημα για αγορές και καταναλωτικά αγαθά. Με δεδομένο μάλιστα ότι η κατάσταση δεν πρόκειται να καλυτερεύσει εντός του 2012, αυτό που μπορεί να περιμένει κανείς είναι μόνο επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης και εκτόξευση της ανεργίας στα ύψη. Και όταν δε κινείται χρήμα στην αγορά, όταν δεν υπάρχει κατανάλωση, μοιραία απουσιάζει παντελώς και η πολυπόθητη ανάπτυξη.
Κατ΄επέκταση ποιος θα’ θελε να επενδύσει στην χώρα, όταν όλα τα στοιχεία δείχνουν πτωτική τάση σε όλους τους τομείς; Είναι ένα σοβαρό θέμα, που θα πρέπει όχι μόνο να απασχολήσει την επόμενη κυβέρνηση αλλά και να ταρακουνήσει τους κάθε λογής μη πεπεισμένους για τον οικονομικό μαρασμό. Και δεν χρειάζεται να φθάσει η χώρα στην απόλυτη καταστροφή για να αναγεννηθεί από τις στάχτες της, γιατί πολύ απλά πέρασαν αυτές οι εποχές και τα περιθώρια ανασυγκρότησης της οικονομίας έχουν στενέψει απελπιστικά. Γιατί μπορεί οι εκάστοτε διαχειριστές της εξουσίας να υπόσχονται ανάπτυξη και αποφυγή των τελειωτικών χτυπημάτων, η κατάσταση όμως έξω από τα γραφεία τους είναι επιεικώς απελπιστική. Σε σημείο που να μην μπορούν να τάξουν ούτε τα στοιχειώδη, όταν το εμπόριο προσβλήθηκε ανηλεώς, όταν χιλιάδες καταστήματα και επιχειρήσεις συνεχίζουν να βάζουν λουκέτο και οι καταναλωτές δεν είναι παρά είδος προς εξαφάνιση.
Φίλιππος Ζάχαρης
(phil.zaharis@gmail.com)
