Έναν ιδιαίτερο και παραδοσιακό τρόπο με τον οποίο τιμάται η εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, που γιορτάζεται την Παρασκευή «του Θωμά», όπως συνηθίζεται να λέγεται η πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα, μπορεί να συναντήσει κανείς στα ορεινά του νομού μας και συγκεκριμένα στο οικισμό του Νεοχωρίου, του Δήμου Σταυρούπολης Ξάνθης.
Από το βράδυ της Πέμπτης πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται στον περίβολο της εκκλησίας για την παρασκευή του παραδοσιακού φαγητού που οι ντόπιοι το ονομάζουν «κεσκέκ».
Το κεσκέκ είναι ένα παραδοσιακό Ποντιακό φαγητό το οποίο μοιράζεται στους παρευρισκομένους στο ομώνυμο πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι τα βασικά υλικά κάθε τελετουργικού φαγητού: κρέας (κότες σ’ αυτήν την περίπτωση) και σιτάρι, το σύμβολο της προσφοράς της γης. Μόνο που εδώ βάζουν το σιτάρι αποφλοιωμένο, βράζουν πάρα πολύ το φαγητό και μετά το χτυπούν με μια πλακέ ξύλινη κουτάλα μέχρι αυτό να πάρει την μορφή κρέμας. Στους επισκέπτες του πανηγυριού σερβίρεται ζεστό και περιχυμένο με λίγο καυτό αγελαδινό βούτυρο.
Το κεσκέκ αποτελούσε (και αποτελεί ακόμα για όσους διατηρούν τα γαστρονομικά έθιμα) την αρχή του εορταστικού γεύματος, τόσο τα Χριστούγεννα όσο και την Πρωτοχρονιά. Όμως ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό ορεκτικό. Πρώτα έτρωγαν από λίγο κεσκέκι, «για το καλό», και μετά τα φαγητά. Μάλιστα στον Πόντο που ο χειμώνας ήταν βαρύς και το χιόνι πολύ, αφού σερβίριζαν τα Χριστούγεννα, έβγαζαν το μικρό καζάνι της παρασκευής του στην αυλή και το έχωναν μέσα στο χιόνι μέχρι την Πρωτοχρονιά, εκμεταλλευόμενοι έτσι έναν πρώτης τάξεως καταψύκτη.
Γυρίζοντας στο παρόν, όσοι συμμετέχουν στην παρασκευή του εδέσματος δημιουργούν μία ατμόσφαιρα ζεστή, παρά το τσουχτερό κρύο και την υγρασία που συνήθως κυριαρχούν τέτοια εποχή του χρόνου στο ορεινό Νεοχώρι, με τις φωτιές να καίνε όλη τη νύχτα και το φαγητό να σιγοβράζει μέχρι το πρωί σε μεγάλα καζάνια. Ευκαιρία και για τους χωριανούς να συγκεντρωθούν, να φάνε, να πιούνε και να χορέψουν, να θυμηθούν τα παλιά. Γύρω από τη φωτιά οι παλαιότεροι διηγούνται ιστορίες από άλλες εποχές, όταν το χωριό έσφυζε από ζωή, όταν ο «Σταθμός» όπως ήταν γνωστό το χωριό, ήταν το εμπορικό κέντρο όλης της ορεινής παρανέστιας περιοχής. Το γλέντι κρατάει μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
Κατά τον φετινό εορτασμό, το πρωί της περασμένης Παρασκευής 24 Απριλίου 2009, στη Θεία Λειτουργία, ιερούργησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης κ. Παντελεήμονας, ενώ παραβρέθηκαν επίσης οι βουλευτές του νομού κύριοι Αλέξανδρος Κοντός και Παναγιώτης Σγουρίδης, ο Νομάρχης Ξάνθης Γιώργος Παυλίδης, ο αντινομάρχης κ. Δημήτρης Γαλανόπουλος, οι νομαρχιακοί σύμβουλοι κύριοι Παναγιώτης Ταρενίδης και Ανέστης Καραπαπάζογλου, ο Δήμαρχος Σταυρούπολης κ. Γιώργος Καρασακαλίδης, Δημοτικοί Σύμβουλοι του Δήμου Σταυρούπολης καθώς και πλήθος κόσμου της περιοχής.
Το κεσκέκ μοιράστηκε στον κόσμο μαζί με ζυμωτό παραδοσιακό ψωμί κατά το έθιμο και τιμήθηκε δεόντως από μικρούς και μεγάλους, ενώ τους επίσημους δεξιώθηκε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Νεοχωρίου με γλυκά και σπιτικά εδέσματα.
Γιώργος Συληγαρδάκης
syligardakisg@yahoo.gr
