Ευρέως διαδεδομένη στην κλασική Αθήνα, γνωστή κυρίως από τον Αριστοφάνη, ήταν η αντίληψη ότι οι άρχοντες που διαχειρίζονταν δημόσια χρήματα, και μάλιστα οι άριστοι, έκλεβαν. Ουδέν καινόν λοιπόν υπό τον ήλιον!
Oι μεγάλοι ρήτορες σπάνια είναι και μεγάλοι πολιτικοί, παρατηρεί ο ιστορικός Βeloch. Ο μεγάλος πολιτικός άνδρας Κωνσταντίνος Καραμανλής senior, για παράδειγμα, δεν φημιζόταν για τη ρητορική του δεινότητα, ούτε για την τέλεια άρθρωση. Ο πολιτικός λόγος του ήταν λιτός και ουσιαστικός, σε αντίθεση με ορισμένους λαλίστατους νεώτερους που καταφέρνουν με τη ρητορική τους να δημιουργήσουν πραγματικότητα εικονική, ανάλογη με αυτήν του Περικλή, όπως μαρτυρείται ανεκδοτολογικά από τον Πλούταρχο (Περικλής 8, 4): «Όταν ο βασιλιάς της Σπάρτης Αρχίδαμος ρωτήθηκε ποιος από τους δυο, ο ίδιος ή ο Περικλής είναι καλύτερος στην πάλη, απάντησε: Όταν εγώ παλεύοντας τον ρίξω κάτω, εκείνος αντιλέγοντας ότι δεν έπεσε, νικά και μεταπείθει μάλιστα τους θεατές». Ακόμη ένα ανέκδοτο που παραθέτει ο Πλούταρχος αφορά αυτή τη φορά στον Αλκιβιάδη. Επιδιώκοντας ο λαοπλάνος Αθηναίος στρατηγός να αποπροσανατολίσει τους συμπολίτες του από άλλες σοβαρότερες καταδικαστέες συμπεριφορές του, έκοψε την ουρά του θαυμαστού για το μέγεθος και την ομορφιά σκύλου του που είχε μάλιστα αγοράσει πανάκριβα για 70 μνας. Οι φιλόζωοι Αθηναίοι οργίστηκαν με την αχαρακτήριστη αυτή πράξη του και άρχισαν να τον βρίζουν, ενώ οι φίλοι του τον επέπληξαν απορημένοι. Ο ίδιος ικανοποιημένος και χαμογελαστός απάντησε: «Θέλω οι Αθηναίοι να λένε αυτά, για να μην πουν τίποτε άλλο χειρότερο για μένα». Παραδείγματα αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης από «αδέκαστους» πολιτικούς με στόχο να καλύψουν ατασθαλίες σοβαρές δεν λείπουν από τη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα. Αυτοί μιλούν για το προικώο διαμέρισμα της κόρης τους και περιαυτολογούν κουνώντας αναίσχυντα τον δείκτη της δεξιάς, αντί να μιλήσουν για την ταμπακιέρα. Σύνηθες είναι, τέλος, το φαινόμενο στον τρέχοντα πολιτικό μας βίο, να οδηγούνται με χειροπέδες στη φυλακή (έστω προσωρινά) μικρο-απατεώνες και να διαφεύγουν επιτηδείως οι μεγάλοι. Λίαν επίκαιρο επομένως το ανέκδοτο (Διογ. Λαέρτιος 4, 45): Όταν ο κυνικός φιλόσοφος Διογένης είδε κάποτε τους ιερομνήμονες να οδηγούν στη φυλακή έναν από τους ταμίες των ιερών χρημάτων της Ακρόπολης, επειδή είχε υπεξαιρέσει μια χρυσή φιάλη, δήλωσε: «Οι μεγάλοι κλέφτες φυλακίζουν τον μικρό».
Πέτρος Θέμελης
