Το γάλα και τα παράγωγά του, ένα από τα βασικότερα και πολυτιμότερα για την υγεία είδη διατροφής σε καθημερινή βάση – σύμφωνα με τις τελευταίες αποκαλύψεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού που διενήργησε αυτεπάγγελτα έρευνα τον Ιούνιο – είναι στα «δίχτυα» 3 μεγάλων βιομηχανιών που ελέγχουν την αγορά . Σημειώνεται ότι η εγχώρια βιομηχανία γάλακτος έχει ετήσιο τζίρο 3 δις ευρώ και 3 βιομηχανίες ελέγχουν το 75% της αγοράς. Αυτές ρυθμίζουν τις τιμές και υπάρχουν αποχρώσες ενδείξεις ότι λειτουργούν σαν καρτέλ με αποτέλεσμα να αποκομίζουν τεράστια κέρδη από τη μεταποίηση συμπιέζοντας τις τιμές που αγοράζουν από τους παραγωγούς και ρυθμίζοντας τις τιμές πώλησης με τρόπο ώστε να είτε να εξοστρακίζουν από την αγορά τις μικρότερες εταιρείες και να είναι συμφέρουσες προς εξαγορά τους. Στο θέμα αναφέρθηκε ο υφυπουργός κ. Κοντός τονίζοντας: «Υπάρχουν ολιγοπώλια. Όταν μια αγορά κυριαρχείται από τρεις τέσσερις μεγάλες εταιρείες δημιουργεί μονοπωλιακές καταστάσεις».
Μέσα από τη δυσωδία της διαφθοράς του τελευταίου σκανδάλου – καταγγελία ΜΕΒΓΑΛ για μίζα του διευθυντή της Επιτροπής Ανταγωνισμού – αναμοχλεύεται η στρέβλωση στην αγορά του γάλακτος που εντοπίζεται στην μεγάλη διαφορά μεταξύ τιμής παραγωγού και τιμής καταναλωτή που αγγίζει το 1 ευρώ.
Στοιχεία για τον τρόπο που λειτουργούσε το καρτέλ των γαλακτοκομικών εταιρειών περιλαμβάνονται στον φάκελο της Επιτροπής Ανταγωνισμού που ερευνούσε συγκεκριμένες καταγγελίες για την εναρμονισμένη πολιτική στις τιμές των προϊόντων τους την περίοδο από το 2001 έως το 2006.
Συναντήσεις με αντικείμενο εργασίας τη μοιρασιά της αγοράς, έγγραφα που διακινούνταν από τη μία εταιρεία στην άλλη για την «ευθυγράμμιση» των τιμών στα ράφια περιγράφονται και τεκμηριώνονται με κάθε λεπτομέρεια στο απόρρητο (εσωτερικό) έγγραφο – βόμβα της Διεύθυνσης της Επιτροπής, με βάση το οποίο θα λαμβάνονταν αποφάσεις για την επιβολή προστίμων στις εμπλεκόμενες εταιρείες.
Σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, οι μεγάλες εταιρείες Γαλακτοκομικών εμφανίζονται:
– να καθορίζουν από κοινού τις τιμές αγοράς στα ράφια
– να ορίζουν τις τιμές του γάλακτος προς τους παραγωγούς με γεωγραφική κατανομή της αγοράς γάλακτος
– να προτείνουν εκπτώσεις σε περιπτώσεις που μικρότερες εταιρείες «έκαναν παιχνίδι» με χαμηλότερες τιμές για «συνετισμό»
– να «στραγγαλίζουν» τους παραγωγούς που τυχόν θα έπαυαν τη συνεργασία τους με την προκαθορισμένη εταιρεία, συμφωνώντας να μην αγοράσει καμία το γάλα τους.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών των πρακτικών των εταιρειών πλήττει τόσο τους παραγωγούς που παραδίδουν γάλα με 30 – 32 λεπτά το λίτρο και αυτό φτάνει στους καταναλωτές προς 1, 25 ευρώ το λίτρο τιμές για τις οποίες το υπουργείο Ανάπτυξης αναγνωρίζει ότι είναι υψηλότερες στην Ευρώπη.
Η …«συνέτιση» των μικρών εταιρειών
Πολύχρονη έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού αποδεικνύει τις πρακτικές που ακολουθούσαν οι εν λόγω εταιρείες προκειμένου να εμποδίσουν τις μικρές τοπικές εταιρείες να αποκτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο στην τοπική αγορά. Είναι ενδεικτικό το απόρρητο έγγραφο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, στις εγκαταστάσεις της ΜΕΒΓΑΛ βρέθηκε εσωτερικό e-mail με θέμα «Re: πρόταση για έκπτωση στο φρέσκο γάλα στην περιοχή Έβρου», το οποίο ανέφερε: «Το τελευταίο εξάμηνο, υπάρχουν πολύ συχνά χαμηλές τιμές στο γάλα ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ στα Carrefour […] Το γεγονός αυτό έχει συνέπεια να χάνεται η πιστότητα του καταναλωτή στη μάρκα και να κυνηγά απλά το γάλα με την πιο φθηνή τιμή. Για να "συνετίσουμε" την ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ να ζητήσει την ομαλοποίηση των τιμών ραφιού προτείνουμε να κάνουμε εκπτωτικό στίκερ στο νομό ΕΒΡΟΥ στο φρέσκο γάλα ΜΕΒΓΑΛ, περιοχή όπου η ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ έχει τα υψηλότερα μερίδια αγοράς με τα χαμηλότερα κόστη διανομής και κόστη μεταφορών».
Η ΡΟΔΟΠΗ
Όπως γνωρίζουμε η «ΡΟΔΟΠΗ» είναι μια γαλακτοβιομηχανία τοπικής εμβέλειας με συνεταιριστικό χαρακτήρα. Σ’ αυτό πιθανώς οφείλεται και η διαφορά στις τιμές που αγοράζει από τους παραγωγούς. Έτσι σύμφωνα με τα στοιχεία που μας δόθηκαν από την βιομηχανία, η ΡΟΔΟΠΗ ΑΕ έχει σύμβαση με 200 παραγωγούς για αγελαδινό γάλα το οποίο αγοράζει προς 37 λεπτά το λίτρο (5 λεπτά το λίτρο ακριβότερα από τις τιμές που δίνουν οι εν λόγω εταιρείες). Η τιμή είναι συνάρτηση της ποιότητας και ποσότητας. Επίσης αγοράζει προς 91 – 92 λεπτά το πρόβειο και το γίδινο γάλα από τους 200 και 100 παραγωγούς αντίστοιχα με τους οποίους είναι συμβεβλημένη.
Πουλάει λιανικά στην τιμή των 1,09 ευρώ, ενώ στο ράφι του σούπερ – μάρκετ η τιμή του το γάλακτος ΡΟΔΟΠΗ είναι 1,20 ευρώ, ίδια με της ΜΕΒΓΑΛ και κατά 5 λεπτά φτηνότερη της ΔΕΛΤΑ. Σύμφωνα με στοιχεία επίσης θεωρείται ότι κατέχει μια ικανοποιητική θέση στην τοπική αγορά και δεν είναι προβληματική σαν επιχείρηση.
Το δεδομένο λοιπόν ότι το καλοκαίρι ο μεγαλομέτοχος της ΡΟΔΟΠΗ Α.Ε., η Α.Τ.Ε., αποφάσισε να την… βγάλει ξαφνικά στο σφυρί – σημειώνεται ότι έκτοτε δεν έγιναν γνωστές εξελίξεις επί του θέματος – και το δεδομένο ότι ο κ. Κοντός σε δήλωσή του στο «Ε» (στο περιθώριο της ημερίδας για αγροτικά προϊόντα και συμβολαιακή γεωργία στο Le chalet), ανέφερε ως πιθανό αγοραστή τη ΔΕΛΤΑ μια από τις εταιρείες σύμφωνα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού έχουν στήσει καρτέλ, δημιουργώντας «μονοπωλιακές καταστάσεις» – κατά δήλωση Κοντού – αφήνει περιθώρια συνειρμών και μάλιστα γίνεται αντικείμενο συζήτησης και προβληματισμού σε πολιτικούς κύκλους της τοπικής κοινωνίας και ότι υπάρχει αυτή η μεθόδευση «εξαφάνισης» της ΡΟΔΟΠΗ με την απορρόφησή της από τη ΔΕΛΤΑ και εγκαθίδρυσης μονοπωλιακής κατάστασης, με εξοστράκιση της μικρής εταιρείας από την τοπική αγορά που …χαλάει τη σούπα, μ’ όλες τις παραπάνω συνέπειες στους παραγωγούς και τους καταναλωτές.
Μαριάννα Ξανθοπούλου
