Ποίηση του Θανάση Μουσόπουλου για το Πολυτεχνείο [Στίχος του Θ.Μ. από συνέντευξη που έδωσε στη Βίκυ Μπαφατάκη – PeopleNews – 22 Απριλίου 2017] Όπως σημείωσε ο Θ.Μ. σε παλιότερο κείμενό του (Εφημερίδα ‘Εμπρός’, 19 – 11- 2003) : «Για τις μεγάλες ώρες ο καθένας έχει τη δική του κατάθεση, όπως μπορεί. Το Πολυτεχνείο και τα γεγονότα του 1973 δεν είναι …

Αφιέρωμα στα εκατό χρόνια Ελεύθερης Θράκης Tον Μόσχο Κούκο τον γνώρισα από κοντά πριν από τριάντα χρόνια, ως σημαντικό άνθρωπο των γραμμάτων, του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Μπορώ να πω ότι βρήκα πολλά κοινά με τον δραστήριο αυτόν εβρίτη, που επέλεξε να ζήσει και να δραστηριοποιηθεί στην πατρίδα του, όχι από τοπικισμό αλλά από αγάπη στον οικείο χώρο. Τη χρονιά …

Αφιέρωμα στα 200 χρόνια από το 1821 Το 2021 γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Δεν πρόκειται για ένα γεγονός μονοσήμαντο – εννοώ η Επανάσταση. Συνεπώς και η προσέγγισή του δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη. Όποιος / όποια το προσεγγίζει μονόπλευρα δεν προσφέρει καθόλου καλή υπηρεσία στον κάθε Έλληνα και στην κάθε Ελληνίδα όπου γης. Με τα …

Αφιέρωμα στα εκατό χρόνια Ελεύθερης Θράκης Ένα πρόσωπο που έπαιξε σημαντικό ρόλο  στην ενασχόλησή μου με την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Θράκης είναι ο κομοτιναίος καθηγητής του  Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Στίλπων Κυριακίδης. Δεν τον πρόλαβα βέβαια στο Πανεπιστήμιο, γνώρισα όμως και συνεργάστηκα με την κόρη του – επίσης καθηγήτρια στο ΑΠΘ – Άλκη Κυριακίδου Νέστορος (1935 – 1988). Και …

Δεν έχω επιφύλαξη  για τον θετικό ρόλο που μπορεί να παίξει η Διακομματική Επιτροπή της Θράκης, που συστάθηκε το καλοκαίρι του φετινού έτους, ύστερα από πρόταση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, κάτω βέβαια από ορισμένες προϋποθέσεις. Πρόκειται για μια “πολιτική Επιτροπή, η οποία έχει σαν στόχο να μαζέψει, να αξιολογήσει, να ιεραρχήσει και να προτείνει πολιτικές”, επισήμανε κατά τη διάρκεια της …

Μέρος 1ο Ο εικοστός αιώνας είναι αιώνας αίματος, πόλεμοι τοπικοί και παγκόσμιοι, γενοκτονίες εμφανείς και αφανείς. Γιορτάζουμε ως Ελλάδα την 28η Οκτωβρίου 1940, τη μέρα που ξεκίνησε ο πόλεμος για μας. Ο Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος θεωρείται η φοβερότερη πολεμική αναμέτρηση που γνώρισε η ανθρωπότητα. Διάρκεσε από την 1η Σεπτεμβρίου 1939 έως τις 2 Σεπτεμβρίου 1945 και άφησε πίσω του πάνω …

Το 2021 γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Δεν πρόκειται για ένα γεγονός μονοσήμαντο – εννοώ η Επανάσταση. Συνεπώς και η προσέγγισή του δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη. Όποιος / όποια το προσεγγίζει μονόπλευρα δεν προσφέρει καθόλου καλή υπηρεσία στον κάθε Έλληνα και στην κάθε Ελληνίδα όπου γης. Με τα δημοσιεύματά μου αυτά θα προσπαθήσουμε να φωτίσουμε …

Αφιέρωμα στον φίλο Βασίλη Βασιλειάδη Πρώτο μέρος Πριν από λίγα χρόνια ο καλός παλιός μαθητής και φίλος Βασίλης Βασιλειάδης μου χάρισε το βιβλίο του Νίκου Νικολαΐδη «Επιλεγμένα Διηγήματα» που επιμελήθηκε, στις εκδόσεις Αρμίδα, Λευκωσία 2011 (σελ. 270). Διάβασα τότε με ενδιαφέρον τα διηγήματα. Στις μέρες μας, όμως, καθώς ασχολούμαι με τη νεοελληνική διηγηματογραφία, έκρινα χρήσιμο να ξαναδώ το βιβλίο, προκειμένου …

Το θέμα του Καραγκιόζη στη χώρα μας βρίσκεται σε μια περίεργη κατάσταση.  Η κοινή γνώμη θεωρεί ότι το θέατρο σκιών είναι κάτι που απευθύνεται στην παιδική ηλικία. Επιπλέον, δεν αναφέρεται συνήθως στις ιστορίες νεοελληνικού θεάτρου και νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ο Στυλιανός Αλεξίου στο βιβλίο του «Ελληνική Λογοτεχνία – Από τον Όμηρο στον 20ό αιώνα» (εκδ. Στιγμή, 2010, σελ. 557) αναφέρει για …

Πριν από δέκα χρόνια στον Πρόλογο μιας ποιητικής συλλογής του Γιώργου Κωτούλα γράφω κάτι που πιστεύω ακράδαντα: «Η ποίηση είναι ένας ουρανός. Ένας κοινόχρηστος ουρανός. Μπορεί ο καθένας να πάρει όποιο κομμάτι θέλει. Μερικοί είναι αδιάφοροι. Άλλοι αφοσιώνονται, θαυμάζουν, ο ουρανός γίνεται ένα με το είναι τους. Εννοώ ότι η ποίηση είναι κάτι που το ανακάλυψε ο άνθρωπος. Συνεπώς ανήκει …

Στο παρελθόν αρκετές φορές ασχολήθηκα ερευνητικά ή έγραψα σχετικά με το Θέατρο Σκιών, τον Καραγκιόζη και άλλες μορφές λαϊκού θεάτρου. Συχνά, μάλιστα, σε άρθρα μου προσπάθησα να εντάξω τα θέματά μου στη βαλκανική τους διάσταση. Η συγκριτική λαογραφία, κατά τον Νικόλαο Πολίτη, συντελεί στην πιο «ανθρωπολογική» κατανόηση των εθίμων και των δοξασιών του λαού. Σε αυτή τη λογική στηρίζεται το …

H  διετία που διανύουμε, 2020 – 2022, περιλαμβάνει πολλές ιστορικές επετείους: εκατό χρόνια από την απελευθέρωση της Θράκης, διακόσια χρόνια από τον Αγώνα του 1821, εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Στις σημειώσεις μου που ακολουθούν, παραλείποντας  τα σχετικά με τη Θράκη και το 1821, θα επιχειρήσουμε να φωτίσουμε θέματα σχετικά με τη Μικρασιατική Καταστροφή, εντάσσοντάς την   στη γενικότερη ιστορία. …

Ο αρχαίος ρήτορας Δημοσθένης διατύπωσε έναν κανόνα διαχρονικής αξίας:  «Τὸ γὰρ εὖ πράττειν παρὰ τὴν ἀξίαν ἀφορμὴ τοῦ κακῶς φρονεῖν τοῖς ἀνοήτοις γίγνεται· διόπερ πολλάκις δοκεῖ τὸ φυλάξαι τἀγαθὰ τοῦ κτήσασθαι χαλεπώτερον εἶναι»  (Ολυνθιακός Α΄, § 23) = Γιατί για τους ανοήτους η παρ᾽ αξίαν ευτυχία γίνεται αφορμή να μη σκέφτονται σωστά· γι᾽ αυτό, πολλές φορές συμβαίνει να είναι δυσκολότερη …

Τον Αύγουστο (ξανα)διάβασα και έγραψα για το βιβλίο «Εμείς και οι Φράγκοι» του Νίκου Τσιφόρου. Τον λήγοντα Σεπτέμβριο ξαναείδα τις «Σταυροφορίες», που βέβαια ιστορικά προηγούνται από το «Εμείς και ο Φράγκοι». Δεν με πείραξε αυτή η ανάποδη μελέτη. Για όσους / όσες ενδιαφέρονται παραπέμπω σε δύο σχετικά άρθρα μου «O Νίκος Τσιφόρος και «”Εμείς και οι Φράγκοι” (1973) – Πενήντα …

 Το Θέατρο Σκιών ενώνει Ανατολή με Δύση Ο Καραγκιόζης είναι μια αρχαία μεγάλη μου αγάπη, από πολύ μικρός. Διαβάζαμε έργα σε φυλλάδια, οργάνωνα παραστάσεις με σεντόνια και γκαζόλαμπες, στο σπίτι και στις κατασκηνώσεις. Όταν διάβασα στο πανεπιστήμιο στον Πλάτωνα την Αλληγορία του Σπηλαίου, ένιωσα μια πλησμονή και χαρά, βλέποντας όλη την παράσταση – το Θέατρο Σκιών –  στην πλατωνική σκηνοθεσία. …

Το 2019 ασχολήθηκα ιδιαίτερα με μια σειρά νεοέλληνες διηγηματογράφους του 19ου αιώνα. Ανάμεσά τους ξεχωριστή θέση καταλαμβάνει ο Γιάννης Βλαχογιάννης, που πρόσφερε πολλά στον νεοελληνικό πολιτισμό. Το 2021, μάλιστα που θα «τιμήσουμε» τα 200 χρόνια από την ανολοκλήρωτη επανάσταση του 1821, πολλά θα έχουμε να πούμε για το έργο του. Σε άρθρο που δημοσίευσα με τίτλο «Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ (1867 …

  Στα καλοκαιρινά μου διαβάσματα επιλέγω έλληνες ή ξένους συγγραφείς όχι σύγχρονους και μάλιστα του συρμού, αλλά παλιότερους. Οι εκδοτικοί οίκοι και τα μέσα ενημέρωσης προβάλλουν τις πρόσφατες εκδόσεις και τους νέους συγγραφείς, κάνουν τη δουλειά τους. Αν θέλεις όμως να γνωρίσεις τη λογοτεχνία μας, τους «κλασικούς», οφείλεις να στραφείς προς τα πίσω. Οι νέοι / οι νέες δε θα …

«Αγιολογικές Περιδιαβάσεις Λόγου και Εικόνας» Εδώ και εικοσιπέντε χρόνια ο Γιάννης Μενεσίδης παρουσιάζει σε καλαίσθητα βιβλία / Λευκώματα την εικαστική του εργασία. Η έκδοση του νέου έργου του «Αγιολογικές Περιδιαβάσεις Λόγου και Εικόνας», Έκδοση της Ι. Μ. Ξάνθης και Περιθεωρίου, Ξάνθη, 2020, σελ. 95, έχουν την καινοτομία να συνδυάζουν δύο τέχνες, του λόγου και της εικόνας. Πρόκειται για 34 έργα …

«Σήμερα ψέλνουν εκκλησιές κι όλα τα μοναστήρια Ψέλνει και η Αγιά Σοφιά, το Μέγα Μοναστήρι, Με τετρακόσια σήμαντρα κι εξήντα δυο καμπάνες Κάθε καμπάνα και παπάς Ψιλή φωνή εξέβγηκε μέσα απού τα ουράνια: «Αγία Σοφία πάρθηκε σ’ Αγαρηνών τα χέρια να κόψουνε οι ψαλμωδιές» (Μ. Ασίας, Βιθυνίας) Ένα ταπεινό κείμενο νιώθω την ανάγκη να παρουσιάσω για την Αγιά Σοφιά της …

Θανάσης Μουσόπουλος Φιλόλογος-συγγραφέας-ποιητής Στον ενιαίο χώρο της Θράκης η παρουσία του ανθρώπου χάνεται χιλιάδες χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού. Στα ιστορικά χρόνια η ζωή και ο πολιτισμός, όπως αποτυπώνονται στον Όμηρο και στους κλασικούς ποιητές και πεζογράφους, είναι αναπτυγμένα σε οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Ο εκχριστιανισμός των κατοίκων και η ανάδειξη της Κωνσταντινούπολης το 330 μ.Χ. …