Θυρανοίξια του Ι.Ν. Αγίων Ταξιαρχών με έντονη συγκινησιακή φόρτιση, αλλά και προβλήματα από τις τουρκικές αρχές
Περιπλάνηση των 150 μικρασιατών της αποστολής από Ξάνθη, Φλώρινα και Θεσσαλονίκη στις ελληνικές γειτονιές. Εντοπίστηκαν 50 ελληνικά σπίτια
Μάτια βουρκωμένα στη θεία λειτουργία 90 χρόνια μετά
Μετά από μήνες προσπαθειών, οι μικρασιατικοί σύλλογοι με τη συνδρομή του οικουμενικού πατριάρχη κατάφεραν να πάρουν άδεια για να πραγματοποιήσουν Θεία Λειτουργία στην εκκλησία των προγόνων τους. Ωστόσο, δεν έλειψαν τα απρόοπτα, αφού την τελευταία στιγμή ανατράπηκαν όλα. Οι τουρκικές αρχές παρόλο που είχαν φροντίσει να καθαριστεί ο αύλειος χώρος, αρνήθηκαν τελικά την είσοδο στους προσκυνητές, οι οποίοι βρέθηκαν μπροστά σε μία σιδερένια πόρτα, κολλημένη με ηλεκτροκόλληση και βαρύ λουκέτο. Τότε ήταν που στη θέα της επιβλητικής εκκλησίας θυμήθηκαν τις διηγήσεις των πατεράδων και των παππούδων τους που πηδούσαν τον τοίχο για να μπουν στην αυλή της εκκλησίας. Το ίδιο έκαναν και τα 150 μέλη της αποστολής με τις προτροπές του μητροπολίτη Προύσης και εξάρχου Κιουταχείας Ελπιδοφόρου Λαμπριανίδη. Πήδηξαν τον τοίχο, έστησαν μια πρόχειρη κατασκευή με τούβλα και τελικά εκεί, στην είσοδο της ετοιμόρροπης πια εκκλησίας με τις αναμνήσεις των θρησκευτικών μυστηρίων από τις αρχές του αιώνα χαραγμένες σε κάθε σημείο της, με την καρδιά και την ψυχή στον ιερό χώρο που παντρεύτηκαν οι παππούδες τους και βαφτίστηκαν οι γονείς τους, τέλεσαν τρισάγιο, με βουρκωμένα μάτια και με τη συγκίνηση να ριγεί και να ενώνει όλο το ποίμνιο που βρέθηκε στην προγονική γη.
Με ισχυρή αστυνομική παρουσία, αλλά χωρίς προκλήσεις
Για το συμβάν η λακωνική ερμηνεία που δόθηκε στην αποστολή, ήταν ότι τελικά δεν επιτράπηκε η λειτουργία «για δικούς τους λόγους». Πάντως, η ισχυρή αστυνομική παρουσία που βρέθηκε εκείνη την ώρα στην περιοχή, με 100 αστυνομικούς με πολιτικά, δεν εμπόδισε την «περιπετειώδη» είσοδο στην εκκλησία, ούτε υπήρξε κάποια πρόκληση κι έτσι η θεία λειτουργία πραγματοποιήθηκε κανονικά, ακριβώς 90 χρόνια μετά.
Στο ξενοδοχείο αργότερα μοιράστηκαν κόλλυβα από τις κυρίες, ενώ και την επόμενη ημέρα σε αίθουσα που παραχωρήθηκε στο ξενοδοχείο Hilton τελέστηκε Θεία Λειτουργία με αρτοκλασία, όπου χοροστάτησε και πάλι ο μητροπολίτης Προύσας με άλλους δύο κληρικούς.
Δεν επιτρέπουν επισκευές στην εκκλησία οι τουρκικές αρχές
Όσο για την μεγάλη εκκλησία με το επιβλητικό καμπαναριό, αυτή έχει πλέον καταστεί ακατάλληλη για λειτουργία. Έχει ήδη εκδηλωθεί η πρόθεση να ανακατασκευαστεί με δαπάνη από χριστιανούς, απογόνους Μικρασιατών και θρησκευτικές οργανώσεις, ωστόσο οι τουρκικές αρχές απαγορεύουν τις κατασκευές. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις προθέσεις των πολιτών της Κιουτάχειας, οι οποίοι έχουν ήδη διαπιστώσει τα οφέλη από την τόνωση του θρησκευτικού τουρισμού.
Τα μέλη της αποστολής πάντως, κατά την παραμονή τους στην πόλη, συνάντησαν ανθρώπους πολύ φιλικούς και δεν σημειώθηκε καμία πρόκληση, παρόλο που η Κιουτάχεια στη βαθιά Τουρκία αποτελεί περιοχή εξαιρετικά θρησκευόμενη.
Εντοπίστηκαν και ονομάστηκαν 50 ελληνικά σπίτια
Η συνέχεια του ταξιδιού περιλάμβανε περιπλάνηση στις ελληνικές γειτονιές, εκεί που άλλοτε ο τόπος έσφυζε από τη ζωή και τις καθημερινές ασχολίες Ελλήνων και Αρμενίων. Εκεί, χάρη στην προετοιμασία και τη δουλειά που έκαναν με ζωντανή μαρτυρία ο ξανθιώτης μηχανικός Τάσος Τεφρωνίδης με μία ακόμη μικρασιάτισσα, αρχιτέκτονα στη Θεσσαλονίκη, εντόπισαν και ονόμασαν 50 ελληνικά σπίτια. Κάποιοι λοιπόν βρήκαν τα σπίτια των προγόνων τους κατοικημένα από Τούρκους που και αυτοί γνωρίζουν τα ονόματα των προκατόχων τους, ενώ άλλα γκρεμίστηκαν ή εκκενώθηκαν γιατί κρίθηκαν ακατάλληλα.
Το ελληνικό στοιχείο έχει εκλείψει από την πόλη της Κιουτάχειας, εκεί που άλλοτε ζούσαν 27.000 έλληνες και αρμένιοι, σε σύνολο 42.000 κατοίκων (σήμερα 600.000). Ελάχιστοι είναι αυτοί που έμειναν πίσω, μετρημένοι στα δάχτυλα ίσως. Ήταν αυτοί που είχαν φύγει από την πόλη για το καλοκαίρι, το 1922 κι όταν επέστρεψαν βρήκαν έρημους τους οικισμούς. Τότε κάποιοι, πολύ λίγοι, επέλεξαν να μείνουν. Η αποστολή εντόπισε έναν μόλις απόγονο, που ήταν παρών και βοηθούσε στις θρησκευτικές τελετές της αποστολής. Και φαινόταν να λάμπει ολόκληρος.
* Το οδοιπορικό και το προσκύνημα κάλυψε τηλεοπτικά η εκπομπή της ΕΤ3 «Αληθινά σενάρια». Οι φωτογραφίες είναι του Τάσου Τεφρωνίδη
Ελένη Διαφωνίδου
ediafonidou@empros.gr
