Το φάρμακο είναι κοινωνικό αγαθό, μα συνάμα είναι ένα καταναλωτικό προϊόν υπερτιμημένο από τις αξίες του καπιταλισμού στη χώρα μας, στην ΕΕ και τις ΗΠΑ. Είναι βασικό αγαθό ποιότητας ζωής στην Τρίτη ηλικία όπου καταναλώνεται καθημερινά και άλλοι παράγοντες ζήτησής του είναι εκτός του δημογραφικού προβλήματος , η έλλειψη πρόληψης και κανόνων φυσικής υγιεινής και το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και εισοδήματος. Οι πρόσφατες μελέτες διακίνησής του διαπιστώνουν ότι συνήθως γίνεται με συνταγογράφηση γιατρού ασφαλιστικού ταμείου (συνολικός τζίρος 2 δις ευρώ), ειδικά στο ΙΚΑ (τα 1,12 δις ευρώ) με αυξανόμενη τάση εξόδων 10% ετησίως.! Η τάσεις είναι να ελαττούνται η αγορά χωρίς συνταγή από τα φαρμακεία, να μηδενίζονται τα έξοδα ιδιωτικής ασφάλισης παράδοξα, να ελέγχονται καλύτερα με μηχανοργάνωση αποθήκης τα κρατικά φαρμακεία των Νοσοκομείων , που διακινούν κυρίως ακριβά φάρμακα. Φάρμακα που περισσεύουν σπίτι ή δεν χρησιμοποιούνται ανιχνεύονται στο 28% της διακίνησης, ενώ η αγορά φαρμάκου με προϋπάρχουσα διάγνωση και επαναλαμβανόμενη συνταγή είναι στο 15%.(μεγάλο μέρος εξ αυτών αντιυπερτασικά, μυοσκελετικού, αναπνευστικού, καρδιολογικά, διαβήτου κλπ). 20% των συμπολιτών μας δεν τα χουν καλά με τα φάρμακα.
Λαϊκή απαίτηση είναι οι πληρωμές εξ ιδίων πόρων των ασφαλισμένων (από την τσέπη τους) σαν ιδιωτικές δαπάνες για φάρμακα που ανέρχονται στο 33% των 2 δις ευρώ να μην επιβαρυνθούν ούτε ευρώ παραπάνω σε αυτό το βαρύ τίμημα. Αντίθετα στις χρόνιες παθήσεις πρέπει να ελαφρυνθούν.
Η εντατικοποίηση των συνθηκών εργασίας στη ΠΦΥ και τα Νοσοκομεία προκαλεί συνήθως το φαινόμενο της «αμυντικής ιατρικής» που περιλαμβάνει λιγότερο χρόνο για κλινική εκτίμηση και κατάχρηση συνταγογράφησης και παρακλινικών εξετάσεων. Έτσι μπορεί το κράτος και τα ταμεία να μην προσλαμβάνουν προσωπικό , να μην ικανοποιούν μισθολογικά και ασφαλιστικά δίκαια αιτήματα κάνοντας οικονομία στού «κασίδη» ασφαλισμένου το κεφάλι αλλά να δαπανούν υπέρογκα και υπερπολλαπλάσια ποσά για έξοδα πολυφαρμακίας. Η ιατρική ενημέρωση ως αντίδοτο σε τεκμηριωμένη μελέτη στη Μ. Βρετανία ανέρχεται στη 1 ώρα εβδομαδιαίως, ενώ εδώ υπάρχει έλλειψη μέριμνας και ευχολόγια περί του πρακτέου. Αντίθετα και συγχυτικά καλύπτεται το κενό από υπερπληροφόρηση από μη αξιόπιστες πηγές διαφημίσεων και άλλων μεθόδων προώθησης προϊόντων.
Προκύπτει λοιπόν η ανάγκη υιοθέτησης συστήματος κανόνων για αμερόληπτη και έγκυρη διεξαγωγή μελετών Τεκμηριωμένης Θεραπείας (real world trials) ακριβή και ισόρροπη διάχυση των πληροφοριών αυτών στους κλινικούς ιατρούς και οπωσδήποτε ΥΠΑΡΞΗ ΕΝΙΑΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ από την Πολιτεία.
Σήμερα εμπλέκονται «αρμοδίως» το Υπουργείο Υγείας με την έγκριση από ΕΟΦ της άδειας κυκλοφορίας, το Υπουργείο Εμπορίου με τον καθορισμό της λιανικής τιμής (όχι της αξίας του π.χ. άρση πόνου, προέκταση ζωής) και το Υπουργείο Απασχόλησης μέσω των Ασφαλιστικών Ταμείων ως μεγάλοι χρηματοδότες που πληρώνουν τον λογαριασμό.
Να ενισχυθεί η καινοτομία στην εφεύρεση νέων δαπανηρών φαρμάκων από τα τραστοποιημένα Πολυεθνικά Μονοπώλια Φαρμακοβιοχημανιών , να πουλήσουν και τα αμφίβολης αποτελεσματικότητας αλλά υψηλού κόστους φάρμακα όσο διαρκεί η εμπορική τους προστασία (πατέντα) ή να επωφεληθούν από την εξαφανιζόμενη Ελληνική παραγωγή αντιγράφων φαρμάκων (generics) και την ανεξέλεγκτη άναρχη αγορά και την συχνή αιμορραγία κονδυλίων προς «άδηλους» πόρους κάτω από το τραπέζι της οικονομίας, στην παραοικονομία;
Η ενιαία πολιτική Φαρμάκου μπορεί να έχει στόχους:
Τιμές αναφοράς με βάσει το οριακό κόστος σύμφωνα με το οποίο το ασφαλιστικό ταμείο αποζημιώνει τον ασφαλισμένο για το μέρος της αξίας του φαρμάκου που ισούται με την τιμή του φθηνότερου ισοδυνάμου του.
Αξιοποίηση Γερμανικής εμπειρίας με κατευθυντήριες γραμμές θεραπείας σε Χρόνιες Παθήσεις 5-10 ανά έτος από επιστημονικές επιτροπές. Έχουμε γνωστούς οικονομικούς εκτροχιασμούς στα κριτήρια αορτοστεφανιαίων παρακάμψεων, στην θεραπεία οστεοπόρωσης, την υπερχορήγηση αυξητικής και ερυθροποιητίνης, τα υλικά οστεοσύνθεσης, τους βηματοδότες, τις καισαρικές τομές, τα φάρμακα της εξωσωματικής γονιμοποίησης κλπ.
Κατάργηση της Λίστας φαρμάκων που μηδενίσθη η αποτελεσματικότητά της.
Απελευθέρωση τιμής φαρμάκων προς τα κάτω μετά την λήξη της πατέντας τους.
Καχυποψία και καθυστέρηση στην εισαγωγή στην αγορά ακριβών φαρμάκων παραλλαγών πρωτοτύπων αλλά όχι τεκμηριωμένων πρωτοτύπων.
Έλεγχο της υπερσυνταγογράφησης και περιττής συνταγογράφησης κάποιων γιατρών (επιμόρφωση, διαρκής ενημέρωση και υπολογισμό σαν κριτήριο 30% της κάλυψης στις προκηρύξεις των θέσεων στα Ασφαλιστικά Ταμεία, βάσει του συνταγογραφικού προφίλ που καταγράφεται ήδη σε Η/Υ ανά ειδικότητα)
Τα εξειδικευμένα φάρμακα και θεραπείες να πρωτοσυνταγογραφούνται μόνο από ειδικούς και να επαναλαμβάνονται μετά από γιατρούς ΠΦΥ (ιδίως επαρχίας)
Να πιεστεί η Ιδιωτική Ασφάλιση να πάρει μεγαλύτερο ποσοστό πληρωμών του κόστους που της αναλογεί.
Έχει μελετηθεί από την Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπ. Αθηνών ότι το κόστος των φαρμάκων διογκούνται 2,5 φορές από την αύξηση νοσηρότητας (πρόοδος επιστημών), 3 φορές από την μακροημέρευση της Τρίτης Ηλικίας (φυσικά ζωή να χουν ) και μόνο 0,73 φορές με ευθύνη των γιατρών.
Ο Ολλανδός υπεύθυνος φαρμακευτικής πολιτικής 40 χρόνια ανέφερε σε περσινή ημερίδα (5-2003) ,ότι είναι τιμή για τον Ολλανδό γιατρό μόνο το 40% των ασθενών του να βγαίνουν από το ιατρείο με συνταγή φαρμάκων στο χέρι. Απέχουμε άραγε πολύ από το να βάλουμε στόχο βελτίωσης της ποιότητας στην Υγεία και την Φροντίδα Υγείας με σύγχρονη ετήσια εξοικονόμηση 200 εκατομ. ευρώ στο τομέα του φαρμάκου;
22-12-2004
Δρ Διονύσης Α. Λαμπαδάριος
Γιατρός Χειρουργός ΙΚΑ Νέου Κόσμου
dlab@ath.forthnet.gr
