Ε: Ποια είναι τα πλεονεκτήματαγια έναν τούρκο επιχειρηματία στην Ελλάδα και, αντίστοιχα, για ένανέλληναεπιχειρηματία στην Τουρκία;
Α: Ένας τούρκος, ανοίγονταςκάποια επιχείρηση εδώ, που είναι θεωρητικά εφικτό – πρακτικά είναισχεδόναδύνατο να το κάνει λόγω γραφειοκρατίας κτλ – το πλεονέκτημα που μπορείνααποκτήσει είναι ότι «βάζει ένα πόδι» μέσα στην ευρωπαϊκή αγορά. Μπαίνεισε μίακοινοτική χώρα από την οποία μπορεί να εξελιχθεί προς την Ευρώπη πιοεύκολα, κιαποκτά κύρος ως μία ευρωπαϊκή επιχείρηση. Αντίστοιχα, ένας έλληνας, οοποίοςκάνει μία επένδυση στην Τουρκία, έχει πλεονεκτήματα επενδυτικά,κοστολογικά, ταοποία του επιτρέπουν να ανταγωνίζεται στην Ευρώπη.
Ε: Σε σύγκριση με τις άλλεςγειτονικές χώρες, Βουλγαρία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία τηςΜακεδονίας(ΠΓΔΜ) η Τουρκία, για έναν έλληνα επιχειρηματία, πού διαφέρει;
Α: Θα προσπαθήσω να σας απαντήσω.Είναι, πρώτον, η δυναμική της χώρας. Η Τουρκία έχει μία πολύ μεγάληδυναμικήσαν αναπτυσσόμενη χώρα σε σχέση με τη Βουλγαρία και την ΠΓΔΜ, το οποίοείναισοβαρό πλεονέκτημα για κάθε επιχειρηματία που θα επενδύσει στηνΤουρκία. Και,δεύτερον, είναι η κουλτούρα του λαού, η οποία είναι πολύ πιο κοντά στηδική μαςσε σχέση με αυτήν της Βουλγαρίας, της ΠΓΔΜ. Επικοινωνούμε πιο εύκολα.Κι όταν ηεπικοινωνία είναι καλή έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα.
Ε: Θα ήθελα να μου πείτε τηνπροσωπική σας γνώμη για τη δυναμική που αναπτύσσει η Τουρκία σήμερα,δεδομένουοτι πέρασε στο παρελθόν μία οικονομική κρίση, εντάχθηκε στο ΔΝΤ.
Α: Τώρα η Τουρκία είναι καλά. Ταχρέη της είναι περίπου στο 30% του ισοζυγίου της. Έχει σταματήσει τους«τρελούς» πληθωρισμούς, που είχε. Είναι μία από τις επτά χώρες πουχρωστάνε ταλιγότερα λεφτά παγκοσμίως. Είναι μία αναδυόμενη οικονομία. Και, σύμφωναμε τιςενδείξεις, κάθε μέρα πάει και καλύτερα.
Ε: Με βάση την εμπειρία τουΕλληνοτουρκικού Επιμελητηρίου Βορείου Ελλάδας, μέχρι στιγμής, σε ποιουςτομείςεπιχειρηματικούς, εμπορικούς φαίνεται να υπάρχει μεγαλύτερηκινητικότητα μεταξύτων δύο χωρών;
Α: Βασικά είναι οι τράπεζες, ηΕθνική κι η Γιούρομπανκ, είναι εταιρίες τυποποίησης τροφίμων, ηκλωστοϋφαντουργία. Μην ξεχνάμε ότι ένας στόχος της Τουρκίας είναι ναγίνει ηΚίνα της Ευρώπης στην κλωστοϋφαντουργία, κι έχει γίνει. Ένας στόχος τηςκυβέρνησης Ερντογάν είναι να αναδειχτεί η Κωνσταντινούπολη, ξεπερνώνταςΝέαΥόρκη, Παρίσι, Μιλάνο, σε παγκόσμιο κέντρο μόδας μέσα στην επόμενηδεκαετία.
Ε: Το ΕλληνοτουρκικόΕπιμελητήριο Βορείου Ελλάδας εμπλέκεται με τον τουρισμό;
Α: Δεν εμπλεκόμαστε με τοντουρισμό, αλλά έχουμε προτάσεις που πιστεύω οτι θα είναι εφικτές. ΗΕλλάδα έχειαποκτήσει ένα «μειονέκτημα» στον τουρισμό, έναντι της Τουρκίας, λόγωτωνλιγότερων και φτωχότερων επενδύσεων, αλλά και λόγω της κακήςεξυπηρέτησης, και,φυσικά, λόγω των ακριβών τιμών. Αυτό που πρέπει να κάνει η Ελλάδα είναικαταρχήν να σταματήσει να χρησιμοποιεί οποιουσδήποτε για υπαλληλικόπροσωπικόκαι να χρησιμοποιεί παιδιά από σχολές. Δεύτερον, πρέπει οι επενδυτέςξενοδοχειακών μονάδων και των άλλων τομέων του τουρισμού «να βάλουννερό στοκρασί τους» και να έχουν τιμές ανταγωνιστικές, ελκυστικές, για ναπροσεγγίζουντον κόσμο. Κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει πάρα πολύ είναι να γίνουνκοινάτουριστικά προγράμματα. Υπάρχουν κάποιες τέτοιες προσπάθειες, αλλά,πιστεύω,χωρίς σοβαρά αποτελέσματα. Αυτό οφείλεται στο ότι ο έλληνας τουρίσταςεπισκέπτεται άνετα την Κωνσταντινούπολη, την Τουρκία, όποτε θέλει καιμπορεί.Έτσι αυξάνεται ο αριθμός των ελλήνων τουριστών προς την Τουρκία. Αλλά οτούρκοςγια να μπορεί να έρθει στην Ελλάδα χρειάζεται βίζα. Είναι ένα καθεστώς,τοοποίο τον καθυστερεί σοβαρά.
Εάν σήμερα δεν υπήρχε η βίζα ήτουλάχιστον να μπορούσε να καταργηθεί για μία εβδομάδα τουριστικήςεπίσκεψης,θα μπορούσε από μόνος του ο τουρκικός τουρισμός να κάνει όλα ταελληνικά νησιάνα δουλεύουνε στο «φούλ». Για τον τουρισμό προσωπική μου άποψη είναιοτι καιστις δύο χώρες υπάρχουν μνημεία ιστορικά, πολιτισμικά, τα οποίααναφέρονται σεαρχαίες ελληνικές περιόδους, στη βυζαντινή, την οθωμανική περίοδο, γιατα οποίαθα μπορούσαν να δημιουργηθούν κοινά tours με την ανάδειξη αυτών των πολιτισμών και τωνμνημείων. Αυτά είναι στοιχεία που συμπληρώνουν το ένα το άλλο. Δενανταγωνίζονται μεταξύ τους.
Ε: Πέρα από αυτούς τουςτομείς, υπάρχουν άλλοι κλάδοι, όπου υπάρχει συνεργασία;
Α: Σε όλους τους κλάδους μπορείνα υπάρξει συνεργασία. Ένα θέμα, που είναι δική μας πρόταση ωςΕπιμελητήριο,και την έκανα πρόσφατα και στον υπουργό κύριο Ρέππα, πηγάζει από τιςΜεταφορές.Ο Ερντογάν έχει πάρει πολιτική απόφαση στρατηγικής, με στόχο η Τουρκίανααναπτυχθεί τις επόμενες δεκαετίες σε παγκόσμιας κλίμακας κέντροδιαμετακόμισης,μεταφοράς εμπορευμάτων, δηλαδή Logistic. Η Ελλάδα πρέπει, τώρα, να μπει στο παιχνίδι. ΗΤουρκία σήμερα υπερτερεί στη χερσαία μεταφορά πολλαπλώς της Ελλάδας. ΗΕλλάδα,δυστυχώς, υστερεί πάρα πολύ λόγω του ότι είναι και μικρός ο στόλος πουδιαθέτει, αλλά και λόγω του ότι είναι κλειστό το επάγγελμα. Η Ελλάδα,όμως,υπερτερεί σαφέστατα σε σχέση με την Τουρκία στη θαλάσσια μεταφορά. Καιοι δύοχώρες υστερούν στη μεταφορά των τρένων. Επομένως, δημιουργώντας κοινάκέντραδιαμετακόμισης, μεταφοράς εμπορευμάτων, τα γνωστά Logistics,στις δύο χώρες, επωφελείται η Ελλάδα από τηδυναμική της Τουρκίας για να μπει στο παιχνίδι αυτό και να γίνει κιαυτή μέροςτου παγκόσμιου κέντρου Logistics που σχεδιάζει η Τουρκία.
Ε: Το ΕλληνοτουρκικόΕπιμελητήριο Β.Ε έχει κάποιους στόχους, μία στρατηγική. Θα θέλαμε ναμιλήσετεγια αυτό και για το τι περιμένετε να βγει από αυτούς τους στόχους. Τιβλέπετεστους «ορίζοντες» σας;
Α: Εμείς είμαστε επιχειρηματίες.Η δουλειά μας είναι να εξυπηρετούμε τα μέλη μας. Φροντίζουμε ναπαρακολουθούμεστενά τους τομείς της οικονομίας που επηρεάζουν τις ελληνοτουρκικέςσχέσεις,παρεμβαίνοντας, όσο μάς επιτρέπεται, προς τις αρμόδιες αρχές και τωνδύο χωρώνγια τη βελτίωση των συνθηκών και τηναπάλειψη προβλημάτων. Ακούστε, εγώ έχω ένα πλεονέκτημα κι οι πολιτικοίέναμειονέκτημα. Εγώ μιλάω και ελληνικά και τούρκικα. Εχω μεγαλώσει στηνΤουρκία,ήρθα το 1986 στην Ελλάδα και μπορώ να σκέφτομαι και ως τούρκος και ωςέλληνας.Η ενσυναίσθησή μου σε αυτόν τον τομέα είναι κάτι το πολύ ανεπτυγμένο.Κάτι τοοποίο δεν το έχουν οι πολιτικοί μας και από τις δυο μεριές, δυστυχώς.Οτανμιλούν έλληνες και τούρκοι πολιτικοί ή διπλωμάτες εκτός από τα λάθη πουγίνονται στις μεταφράσεις και τα οποία είναι αρκετά και σοβαρά, υπάρχεικαιλανθασμένη αντίληψη, ερμηνεία. Μιλάει ο έλληνας, με καχυποψία ακούει οτούρκος,και το αντίστροφο. Αυτό βέβαια όσο αυξάνεται η διμερής συνεργασία, τοπήγαινεέλα, ο τουρισμός, το εμπόριο κτλ, το πρόβλημα εξαλείφεται. Αλλά αυτόθέλειδουλειά. Σαν Επιμελητήριο ένας από τους στόχους μας είναι και αυτός.Επανέρχομαι, για παράδειγμα, στο θέμα των μεταφορών των δύο χωρών καιτο γνωστόπρόβλημα με τις άδειες του επαγγέλματος των φορτηγών. Η πρότασή μαςείναι:επειδή δεν πρόκειται να ανοίξει το επάγγελμα αύριο το πρωί και θέλειμίατριετία ακόμα μπροστά του, έχοντας τη δύναμη στις θαλάσσιες μεταφορές,πριν ναείναι αργά, πρέπει να βρούμε τρόπους κοινής συνεργασίας, κοινώνδιαμετακομιστικών κέντρων Logistic. Να βάλουν οι Τούρκοι σιγά τις δυνάμεις τους, ναβάλουμε κι εμείς τις δυνάμεις μας στη θαλάσσια μεταφορά, να γίνει μίασυνεργασία και να ανοιχτούμε σαν μία ομάδα προς τα έξω. Η μόνη λύση πουβλέπωείναι αυτή. Δεν υπάρχει άλλη λύση. Είμαστε δύο χώρες γειτονικές. Δενέχουμε ναχωρίσουμε τίποτα, έχουμε πάρα πολλά κοινά. Περισσότερα μάς ενώνουν παράμάςχωρίζουν. Η Τουρκία είναι σε μία άνοδο. Εχει μία μεγάλη δυναμική, μίαοικονομική άνοδο, κι εμείς είμαστε σε μία κάμψη. Τί πιο λογικό νακάνουμε μετην Τουρκία μία συνεργασία που θα μας ωφελήσει.
Ε: Άλλους στόχους ωςΕλληνοτουρκικό Επιμελητήριο Β.Ε έχετε;
Α: Εάν δεν υπάρξει συνεργασία σταLogistics τοοποίο είναι το Α και το Ω για τη διακίνηση των εμπορευμάτων και ταπάνταγίνονται μέσω αυτού, κι ο τουρισμός ακόμα θα διακινείται μέσω Logistics,δεν μπορεί ναγίνει τίποτα. Τα υπόλοιπα θα είναι περιφερειακά. Η καρδιά του θέματοςείναι το Logistics. Όσο περισσότερηδιακίνηση υπάρχει τόσο περισσότερα πράγματα γίνονται. Σκεφτείτε τηνΟλλανδία ηοποία είναι παγκόσμιο κέντρο Logistics με τα λιμάνια της να έχουν φτάσει σε μεγάλαεπίπεδα και τη χερσαία μεταφορά που κάνει. Είναι μία χώρα χωρίςιδιαίτερεςπαραγωγικές μονάδες, ορυκτά πλούτη κτλ, η οποία έχει ένα Logisticsπου εξυπηρετείόλον τον κόσμο. Δεν υπάρχει τίποτα που να μη διακινείται μέσωΆμστερνταμ. Και,φυσικά, η όλο και πιο έντονη συνεργασία των ελληνικών επιχειρήσεων μετηγειτονική Τουρκία ανοίγει και το δρόμο προς την Ανατολή, προς τιςτουρκόφωνεςχώρες, οι οποίες είναι πιθανές μελλοντικές αγορές για πολλά πράγματα.
Ε: Τελικά αυτή η συνεργασίατων δύο χωρών έχει μακροπρόθεσμα, έμμεσα οφέλη;
Α: Φυσικά. Υπάρχει το θέμα τηςενέργειας, που είναι κάτι πολύ σοβαρό. Οι δίοδοι ενέργειας περνούν απότηνΤουρκία. Μπορούν να γίνουν σοβαρές συνεργασίες σε αυτόν τον τομέα.
Ε: Ως προς τη δραστηριότητατου Ε/Τ Επιμελητηρίου Β.Ε τώρα. Οι εκδηλώσεις που έχετε κάνει μέχριστιγμήςείχαν θετικά αποτελέσματα; Πετύχατε τους στόχους σας;
Α: Πήγαν πάρα πολύ καλά.Δεχόμαστε κάθε ημέρα αιτήσεις για νέα μέλη, που θέλουν να ενταχθούν στοΕλληνοτουρκικόΕπιμελητήριο. Κυρίως από τη βόρεια Ελλάδα, από Αθήνα, Κρήτη, νησιά. Οσαείναιεκτός της δικής μας αρμοδιότητας τα παραπέμπουμε στο Επιμελητήριο τωνΑθηνών.Δεχόμαστε ερωτήματα για πληροφόρηση από επιχειρήσεις. Αυτός ήταν οστόχος μας.
Ε: Ετοιμάζετε κάποια εκδήλωσηστο άμεσο μέλλον;
Α: Οργανώνουμε μία ημερίδαελληνοτουρκικής επιχειρηματικής συνεργασίας για πρώτη φορά στηΘεσσαλονίκη, 9Δεκεμβρίου, στο Μακεδονία Παλλάς, η οποία διοργανώνεται από εμάς, τοΝτέικ(Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Τουρκίας) και το ΚΕΠ (ΚέντροΕρευνώνΠροοδευτικής Πολιτικής), όπου προεδρεύει ο Γ. Παπαντωνίου, πρώηνυπουργός, μεκαλεσμένους αξιόλογους καθηγητές, υπουργούς.
