Ερντογάν επί θύραις

Μέσα στις αμέσως επόμενες εβδομάδες ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας θα βρίσκεται στην Ελλάδα. Από την επιτελική συνάντησή του με τον κ. Παπανδρέου αναμένονται πολλά. Την προσδοκία αυτή έχουν ήδη καλλιεργήσει με τις δηλωμένες προθέσεις και πρωτοβουλίες τους αμφότεροι οι ηγέτες. Άλλωστε τόσο η ριζοσπαστική πολιτική κουλτούρα του Έλληνα Πρωθυπουργού, όσο και η οραματική συμπεριφορά του κ. Ερντογάν σε ότι αφορά την διευθέτηση των Ελληνοτουρκικών εκκρεμοτήτων, δικαιολογούν την αισιοδοξία πού πλανάται.. Πράγματι, αν συνυπολογιστεί το ειλικρινές πνεύμα διμερούς προσέγγισης πού αναπτύχθηκε μετά τους σεισμούς του 1999, τότε είναι ευεξήγητο γιατί πάρα πολλοί αναλυτές –και ο γράφων μεταξύ αυτών- θεωρούν ότι την στιγμή αυτή, αποτελεί «τύχη αγαθή» να συνυπάρχουν ταυτόχρονα επικεφαλής των χωρών τους ο κ. Παπανδρέου στην Ελλάδα, ο κ. Ερντογάν στην Τουρκία, ο κ. Ομπάμα στις ΗΠΑ και οι κκ Χριστόφιας και Ταλάτ στην Κύπρο. Κάποιοι μάλιστα υπογραμμίζουν πώς πρόκειται για μια τόσο σπάνιας δυναμικής σύμπτωση, πού αν αποβεί τελικά άκαρπη, τότε θα περάσουν πολλές δεκαετίες προτού ξαναπαρουσιαστεί μια ανάλογη ευκαιρία. Με ότι αυτό θα συνεπάγεται για τις δύο χώρες και τις χρόνιες διαφορές τους στο Κυπριακό, το Αιγαίο, τα εξοπλιστικά τους προγράμματα, και τον ιστορικό ανταγωνισμό τους.Οι Ελληνο-Τουρκικές σχέσεις πέραν των αγκυλώσεων και των κλυδωνισμών πού τις βαραίνουν επί δεκαετίες κυριαρχούνταν από δύο αξεπέραστα στερεότυπα: Το πρώτο ήταν η αμοιβαία καχυποψία, και το δεύτερο το περίσσευμα των μεγάλων λόγων. Στην τρέχουσα φάση οι οιωνοί είναι καλοί, γιατί οι ηγέτες των δύο χωρών δείχνουν ότι δεν επιθυμούν να εμπλακούν σε αδιέξοδες τακτικές , ούτε να υπηρετήσουν τις ψευδαισθήσεις πού δημιουργούσαν οι παλιότερες απόπειρες προσέγγισης.. Είναι επίσης καλοί οι οιωνοί γιατί η διεθνής συγκυρία ευνοεί κάθε ενέργεια σταθερότητας και ασφάλειας, στην περιοχή για λόγους οικονομικούς, στρατιωτικούς και ενεργειακούς.Τέλος υπάρχει ένα ακόμα κεφαλαιώδες ποιοτικό στοιχείο πού πρέπει να επισημανθεί στην αναμενόμενη Ελληνο-Τουρκική διαπραγμάτευση: Για πρώτη φορά επικεφαλής τής Τουρκικής πλευράς θα είναι ένας ισλαμιστής πολιτικός ηγέτης απέναντι στον οποίο τόσο η Δύση, όσο και οι κυρίαρχοι κύκλοι της χώρας του ενεργούν άλλοτε με σκεπτικισμό και καχυποψία και άλλοτε με προκατάληψη και εχθρότητα. Με δεδομένο ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας –επομένως και οι Ελληνο-Τουρκικές σχέσεις- διέπονται από τις αρχές πού θέσπισε ο ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας Μουσταφά Κεμάλ, πολλοί είναι εκείνοι που αμφισβητούν την εκσυγχρονιστική, φιλοδυτική, μετριοπαθή και μεταρρυθμιστική ειλικρίνεια του Ισλαμιστή κ. Ερντογάν. Ωστόσο ο αρχηγός του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και Πρωθυπουργός της Τουρκίας έχει αποδείξει ότι οι θρησκευτικές καταβολές του δεν αφίστανται των ευαισθησιών του λαού του, ούτε αντιστρατεύονται τις προσδοκίες των Ευρωπαϊστών, ούτε ανακόπτουν τις γενναίες Συνταγματικές μεταρρυθμίσεις του, ούτε αναστέλλουν την κατοχύρωση του εκδημοκρατισμού της χώρας. Ο κ. Ερντογάν –το ξαναγράφω με παρρησία- είναι ένας χαρισματικός πολιτικός, προικισμένος με σπάνια διοικητική οξυδέρκεια, αίσθηση του μέτρου, αναλυτική ικανότητα, επικοινωνιακή χάρη, σιδηρά πυγμή, αγνό ιδεαλισμό και σχεδόν επαναστατική αποφασιστικότητα. Είναι ο δεύτερος μετά τον Κεμάλ πού θα μείνει ορόσημο στην ιστορία της χώρας του για την ανανεωτική και ηθική ώθηση πού έδωσε στους θεσμούς της Τουρκίας, και τις τεράστιες δυνατότητες της. Κι ακόμα: Για την περίοπτη θέση πού με την ακατάβλητη εργατικότητά του εξασφάλισε στο διεθνές γίγνεσθαι για την χώρα του. Η Ελλάδα με τον κ. Παπανδρέου ιδεώδη αμφιτρύωνα, θα υποδεχτεί –ως οφείλει- με ανοιχτή αγκαλιά και ανοιχτό μυαλό τον ταλαντούχο κ. Ερντογάν, και τις προτάσεις που κομίζει. Είναι ώρα η δυσπιστία, η καχυποψία και τα εκατέρωθεν παχιά λόγια του παρελθόντος να ξεπεραστούν.