Ένας από τους πλέον δημοφιλείς αγίους όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλο τον χριστιανικό κόσμο
Έθιμα για τον Αη-Γιώργη από την Ξάνθη μέχρι τη Λήμνο και την Αράχωβα με πολλές παραδόσεις
Ο Άγιος Γεώργιος, αποκαλούμενος από την Ορθόδοξη Εκκλησία «Μεγαλομάρτυρας» και «Τροπαιοφόρος», είναι ένας από τους πιο αγαπημένους αγίους σε ολόκληρο των χριστιανικό κόσμο. Γεννημένος γύρω στο 280 στην Καππαδοκία, ήταν στρατιώτης της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και αργότερα μαρτύρησε ως χριστιανός στις 23 Απριλίου του 303. Αποκαλούμενος από την Ορθόδοξη Εκκλησία Μεγαλομάρτυς και Τροπαιοφόρος, είναι από τους δημοφιλέστερους αγίους σε ολόκληρο το χριστιανικό κόσμο. Τιμάται ως Άγιος της Καθολικής, της Αγγλικανικής, της Ορθόδοξης, της Λουθηρανικής και της Αρμενικής Εκκλησίας. Θεωρείται προστάτης του Πεζικού και του Στρατού Ξηράς και στην Ελλάδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα του λαού. Είναι επίσης ο προστάτης Άγιος της Αγγλίας, ενώ θεωρούνταν προστάτης των Σταυροφόρων και των Προσκόπων. Λόγω της ιπποτικής συμπεριφοράς του από τον θρύλο με την δρακοκτονία έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στην Ευρώπη μετά τον 11ο αιώνα, με αποτέλεσμα κατά το 15ο αιώνα η γιορτή του να είναι ίση σε σημασία και δημοφιλία με αυτή των Χριστουγέννων. Είναι επίσης ο προστάτης Άγιος της Μόσχας, της Αραγονίας, της Γεωργίας και της Καταλονίας, ενώ μέχρι το 18ο αιώνα ήταν και της Πορτογαλίας. Ο Άγιος Γεώργιος, όντας προστάτης Άγιος της Αγγλίας και έφιππος, θεωρείτο από το σχετικό θρύλο και ως προστάτης Άγιος των ιπποτών της Στρογγυλής Τράπεζας. Ως εκ τούτου, συγκεντρώνει πολλές θαυμαστές διηγήσεις και θρύλους, από τους οποίους ο σπουδαιότερος είναι αυτός που μιλάει για το φόνο του δράκοντα και τη σωτηρία της βασιλοπούλας, ο οποίος ξεκινά γύρω στον 11ο αιώνα. Τα ελληνικά έθιμα που αναβιώνουν στη χώρα μας στη μνήμη του Αγίου συνδέονται συνήθως με αυτή την ιστορία, αλλά και γενικότερα την στρατιωτική ιδιότητά του.
Το έθιμο των «πεχλιβάνηδων» στο Όλβιο Ξάνθης
Στην Ξάνθη, στο δημοτικό διαμέρισμα Ολβίου, η ημέρα του εορτασμού του Αγίου Γεωργίου είναι γεμάτη από πολιτιστικά δρώμενα. Από το μεσημέρι μια ομάδα ντόπιων, κρατώντας τα παραδοσιακά όργανα νταούλι και ζουρνά, γυρνούν στις γειτονιές του χωριού, προσκαλώντας τους κατοίκους να παρακολουθήσουν τους αγώνες πάλης. Νεαροί παλαιστές από διάφορα μέρη της βόρειας Ελλάδας, οι λεγόμενοι «πεχλιβάνηδες», συγκεντρώνονται σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο και παλεύουν χωρισμένοι σε ζευγάρια και αλειμμένοι με λάδι. Φορώντας δερμάτινο παντελόνι, που το μαζεύουν μέχρι τα γόνατα και το δένουν σφιχτά στη μέση, παλεύουν μέχρι να ρίξουν κάτω τον αντίπαλο. Νικητής ανακηρύσσεται ο παλαιστής που θα καταφέρει να ρίξει τον άλλον, με τρόπο ώστε να ακουμπήσει την πλάτη του στο έδαφος ή αυτός που θα μπορέσει να κατεβάσει το παντελόνι του αντιπάλου του. Τα χρήματα που μαζεύονται από το κοινό δίνονται «μπαξίσι» στον νικητή. Το έθιμο λέγεται ότι αναπαριστά τη μάχη του Αγίου Γεωργίου με τον δράκο και ήρθε στην Ελλάδα από τους πρόσφυγες του Ολβίου στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης, όπου η γιορτή του Αγ. Γεωργίου ήταν επίσημη αργία για Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, ίσως και λόγω του Πατριαρχικού Ναού στο Φανάρι που τιμάται επ’ ονόματί του. Άλλα γνωστά έθιμα είναι η αναπαράσταση της δρακοκτονίας στο Νέο Σούλι Σερρών, οι ιπποδρομίες σε πολλά μέρη της χώρας όπως την Λήμνο, όπου είναι ιδιαίτερα αγαπητός, ενώ στην Αράχωβα κάθε χρόνο γίνεται το ξακουστό τριήμερο ‘’Πανηγυράκι’’ με παραδοσιακούς ρουμελιώτικους χορούς και γλέντι, όπου ξεχωρίζει ο ανηφορικός αγώνας δρόμου γερόντων με τις παραδοσιακές φουστανέλες.
Ο Άγιος ως λαϊκός ήρωας στα μάτια των πιστών
Η λαϊκή φαντασία που αγγίζεται από κάθε αξιοπρόσεκτο γεγονός ήταν φυσικό να συγκαταλέγει τον Άγιο Γεώργιο στους πλέον αγαπημένους Αγίους του ελληνικού λαού. Η λεβεντιά του ατρόμητου παλικαριού που καβαλάρης στο άλογό του σκοτώνει με το κοντάρι του τον ακοίμητο δράκο της αμαρτίας ή της ειδωλολατρίας, η θέση του στο κέντρο της Άνοιξης και την αρχή του καλοκαιριού με τα σγουρά μαλλιά και το χαμογελαστό πρόσωπο στην εικονογράφησή του, ίσως αποτέλεσαν την αφορμή στο να λάβει την θέση που κατέχει στη συνείδηση του κόσμου. Όπως έγραφε ο Νικόλαος Πολίτης: “Εν τω Αγίω Γεωργίω αποτυπούται το ιδανικόν του αρχαίου ήρωος και εν τω βίω και τοις άθλοις αυτού ανευρίσκομεν τα χαρακτηριστικά πολλών ημιθέων της ελληνικής μυθολογίας”.
ΧΑΡΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΔΗΣ
