Ίσως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σήμερα, είναι η γερασμένη ηλικιακή διάρθρωση των παραγωγικών επαγγελμάτων. Σύμφωνα με στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας της ΕΕ(Eurostat) οι νέοι  γεωργοί ηλικίας κάτω των 35 ετών, αντιπροσωπεύουν μόλις το 6% του συνόλου των διαχειριστών αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Το 31,1% διοικείται από άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, ενώ το 24,7% από διαχειριστές ηλικίας 55 έως 64 ετών. Όσον αφορά την Ελλάδα, το 5.2% είναι νέοι κάτω των 35 ετών, από 35 έως 64 το 63,5% και 31,3% από 65 ετών και άνω. Το πρόβλημα αυτό με το οποίο δεν έχουν ασχοληθεί στο βαθμό που θα έπρεπε οι κυβερνήσεις των κρατών – μελών, ίσως αποδειχθεί πολύ σοβαρό για το μέλλον και τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής γεωργίας, της κοινωνικής συνοχής και της ανάπτυξης της υπαίθρου. Παράλληλα η νεανική ανεργία στην ΕΕ βρίσκεται στο 20,4% και στην Ευρωζώνη στο 22,3%. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό αγγίζει το 48,3% και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο μετά την Ισπανία 48,8%.
Από τους παραπάνω δείκτες είναι εμφανές πως πρέπει να δοθούν σοβαρά κίνητρα για να ασχοληθούν νέα άτομα με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, καθώς και με συνδεδεμένα επαγγέλματα, ώστε να έχουμε παράλληλη μείωση της ανεργίας. Η νέα ΚΑΠ κινείται σε ένα βαθμό σε αυτή τη λογική, δίνοντας δικαιώματα με συμπληρωματικό ποσό έως 25% σε νέους αγρότες για μια πενταετία, με προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης για ίδρυση εξωγεωργικών επιχειρήσεων, με μπόνους εισόδου στο επάγγελμα και με συμμετοχή σε σχέδια βελτίωσης.
Η αλήθεια όμως είναι, πως όλα αυτά δεν παρέχουν αρκετή στήριξη και κίνητρα ώστε να ασχοληθούν νέοι με το επάγγελμα, ιδίως όσοι δεν έχουν από κληρονομιά επαρκές υλικό κεφάλαιο. Στα πλαίσια αυτά είναι αναγκαίο να τεθούν σε εφαρμογή οι προτάσεις που έχουν παρθεί από το Συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας και να υλοποιηθεί στο έπακρο το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την διευκόλυνση των νέων αγροτών.
Ενδεικτικά αναφέρω:
-Την τραπεζική χρηματοδότηση μέσω του σχεδίου για την πρόσβαση σε δάνεια με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΤΕπ) για τους νέους που θέλουν να ξεκινήσουν ή που ξεκίνησαν πρόσφατα μία επιχείρηση στον αγροτικό τομέα με μηδενικό επιτόκιο. Επιπρόσθετα να δίνεται η δυνατότητα στα κράτη μέλη, να παρέχουν μηδενικού επιτοκίου δανεία για απόκτηση γης σε νέους αγρότες που διαθέτουν επαρκή επαγγελματική ικανότητα και υποβάλλουν επιχειρηματικό σχέδιο.
-Να τεθεί σε εφαρμογή το «Μνημόνιο Κατανόησης για συνεργασία στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης» που υπογράφηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), τον Ιούλιο του 2014. Η στρατηγική εφαρμογή της συμφωνίας αυτής θα μπορούσε να συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας και να ευνοήσει την ανάπτυξη του τομέα.
-Να αναβαθμιστεί το πρόγραμμα «Νέος Αγρότης» και να υποστηριχθούν οι νέοι αγρότες για τις αρχικές επενδύσεις, την πρόσβαση σε χαμηλότοκα δάνεια, στη γη και σε υλικό κεφάλαιο, στην παροχή επιχειρηματικών συμβουλών και στην κατάρτιση ώστε να γίνουν πιο σύγχρονοι και ανταγωνιστικοί.
-Να διευκολυνθεί η μεταφορά της γνώσης και της καινοτομίας, καθώς και η ανταλλαγή πληροφοριών και επαγγελματικών εμπειριών στην ΕΕ, με παρόμοια προγράμματα του «Erasmus». Οι νέοι αγρότες θα μπορούν να ωφεληθούν από την κινητικότητα που θα αναπτυχθεί, να αποκτήσουν τεχνογνωσία, δικτύωση για τη δημιουργία δικτύων διανομής και να εφαρμόσουν καινοτομίες.
Η ανανέωση γενεών είναι επιβεβλημένη για τον αγροτικό τομέα για πολλούς λόγους. Η περιφερειακή και κοινωνική σύγκλιση, η βιώσιμη παραγωγή τροφίμων και η εφαρμογή καινοτομιών, η αειφορία και η μείωση της νεανικής ανεργίας προϋποθέτουν την ηλικιακή αναδιάρθρωση της παραγωγής. Η ΕΕ και τα κράτη – μέλη οφείλουν να δημιουργήσουν ευνοϊκό περιβάλλον και να συμβάλλουν στα μέγιστα ώστε να ωθήσουν την νεολαία να ενταχθεί στον ευρωπαϊκό γεωργικό πληθυσμό.
Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να στηρίξει στα μέγιστα τους νέους αγρότες και να τους απαλλάξει από τη βαριά φορολογία και τις αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές για την πρώτη πενταετία της παραγωγικής τους δραστηριότητας. Το νέο εθνικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης θα πρέπει αρωγός στους νέους αγρότες και να παρέχει ευελιξία και ασφάλεια στην αγροτική δραστηριότητα που θα αναπτύξουν.
Άλκης Κίσσας
