Ο Στέφανος Τσιτσόπουλος επέστρεψε για λίγο στην Ξάνθη και παρουσίασε τα δύο του βιβλία, “Flâneur” και “Thessaloveniki”. Στο «Ε», παλιό του γνώριμο, μίλησε για τη στοργή που νιώθει στις μητροπόλεις, την «αγιάτρευτη» αγάπη του για τη Θεσσαλονίκη, αλλά και τη συγκίνηση του να προσκυνάς τη πιο γλυκιά σου ηλικία στην πόλη καταγωγής σου
Ο Στέφανος Τσιτσόπουλος επιστρέφει –για λίγο- στην Ξάνθη. Κατευθύνεται στο βιβλιοπωλείο «Δύο» για να παρουσιάσει το βιβλίο του “Flâneur” και το ημερολόγιο “Thessaloveniki”. Στέκεται στο ρολόι και βλέπει τον έφηβο Στέφανο Τσιτσόπουλο να στέκεται εκεί, περιμένοντας την παλιά παρέα και κάνοντας σχέδια για το μέλλον, πλάθοντας εικόνες για τις μητροπόλεις, τις περιηγήσεις, τις ευκαιρίες και τους ανθρώπους που θα γνωρίσει. Ίδιους με αυτόν, αλλά από άλλους κόσμους. Στη συνέχεια, ανάμεσα σε δύο παλιούς τους δασκάλους, το Θανάση Μουσόπουλο και τον Σταύρο Λίτσα, ένα κρύο βράδυ Παρασκευής, με παρόντες τους γονείς τους, ξανθιώτες και φοιτητές της πόλης μιλά για την τέχνη, τις μποντλερικές περιηγήσεις, την απολύτως “urban” φιλοσοφία του, τα «φώτα» και το «σκοτάδι» της πόλης, τις αναζητήσεις του νου και των ταξιδιωτών και τη Θεσσαλονίκη. Αργότερα στα σοκάκια της Παλιάς Πόλης θα δει πολλές… πολλές αλλαγές, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό εκεί, χρόνια πριν μαζί με τους προορισμούς που ονειρεύτηκε και κατέκτησε και άλλους που μένουν να εξερευνήσει. Μετά από αυτή τη βόλτα στην Ξάνθη και το παρελθόν συνομίλησε με το «Ε» για τα «μάτια» της πόλης και την πόλη των ματιών μας, την ατμόσφαιρα και τις διεξόδους των μητροπόλεων, τα πρόσωπα στους διαδρόμους των αεροδρομίων, την τέχνη, την κρίση, και τη… γεροντολαγνεία στη χώρα μας.
«Ε»: Περιπλανήσεις στην πόλη, βόλτες, κίνηση, χρώματα, ένταση, θλίψη, ευκαιρίες. Πώς ξεχωρίζεις την καλή από την κακή πλευρά της;
«Σ.Τ.»: Η πόλη είναι ένας βιότοπος, εντός του κινούνται διάφορες πτυχές. Μια απ’ αυτές είμαι και γω. Η διάθεση είναι ανάλογη, πώς είσαι εσύ είναι και η πόλη. Αν το βλέμμα σου αποτυπώνει τη χαρά της πόλης, τα καφέ, τις φωτεινές πινακίδες, τα συγκροτήματα που παίζουν στο δρόμο… Αν δεν είσαι και τόσο στα καλά σου, τότε το βλέμμα σου επικεντρώνεται στη θλιμμένη πόλη, στα ραγισμένα πεζοδρόμια, τα διπλαπαρκαρισμένα αμάξια που δε διευκολύνουν γενικότερα την κυκλοφορία. Αυτό που είμαστε εμείς είναι και η πόλη, αλλά και το αντίθετο, η πόλη είμαστε εμείς.
«Ε»: Λατρεύεις τις μητροπόλεις… από πάντα; Τι σε έλκει τόσο σ’ αυτές;
«Σ.Τ.»: Εγώ πάντα, από συγκεκριμένη επιλογή διάλεξα να ζω σε μητρόπολη, είτε την Αθήνα, είτε την Θεσσαλονίκη. Απολαμβάνω πάντα μια στοργή και μία θαλπωρή που έχει η μεγάλη πόλη, την ευκαιρία που σου δίνει ανά πάσα ώρα και στιγμή να κάνεις κάτι, να πας κάπου, μια συναυλία, ένα μπαρ, να ανταμώσεις με ανθρώπους. Η μεγάλη πόλη έχει πολλές ευκαιρίες, διεξόδους, διόδους και γειτονιές μακριά απ’ αυτή που κατοικείς σα να κάνεις μικρά εσωτερικά ταξιδάκια χωρίς διαβατήριο.
«Ε»: Τα ταξίδια παίζουν μεγάλο ρόλο στη ζωή και τις σκέψεις σου. Αλλά έχεις και μια αδυναμία στα αεροδρόμια. Τελικά, τι είναι πιο σημαντικό; Το ταξίδι ή ο προορισμός;
«Σ.Τ.»: Τα αεροδρόμια είναι πραγματικά μαγικοί τόποι. Οι άνθρωποι στέκονται και περιμένουν μία πτήση κι αν προσέξεις είναι πάντα ντυμένοι τρομακτικά καλά, είναι ευδιάθετοι. Μου αρέσει αυτό το μεταιχμιακό κομμάτι. Αλλά με ενδιαφέρουν και οι πόλεις ως πόλεις. Δε θέλω να διαλέξω, μετράει και το ταξίδι και ο προορισμός.
«Ε»: Νιώθεις πιο άνετα στην Ευρώπη ή σε ενθουσιάζουν περισσότερο οι εξωτικοί προορισμοί, οι χαοτικές μεγαλουπόλεις της Αμερικής και της Ασίας και οι τελείως διαφορετικοί πολιτισμοί;
«Σ.Τ.»: Εγώ νιώθω ευρωπαίος. Οι ευρωπαϊκές πόλεις είναι πιο εύκολες για να τις γευτώ και να τις αποκωδικοποιήσω. Η Αμερική ή το Μεξικό έχουν κάτι χαοτικό που έχει κι αυτό μια γοητεία, να καταλάβω για πιο λόγο έχει διαφορετικούς ρυθμούς, άλλες εικόνες. Το ενδιαφέρον μου πάντως αναμφίβολα έχει να κάνει με πόλεις. Βέβαια και το τι εννοούμε πόλεις πρέπει να το ορίσουμε, αφού πόλεις είναι πλέον και το Κορδελιό ή η Καλαμαριά.
Γοητεύομαι γενικότερα από το άγνωστο, όταν το εξερευνώ και το ανακαλύπτω. Από τη γειτονιά, το μουσείο και το μπαρ, μέχρι τη γνωριμία με τους ανθρώπους.
«Ε»: Τι επίπτωση έχει η κρίση σε μας και την τέχνη;
«Σ.Τ.»: Είμαι φύσει αισιόδοξος. Δεν είμαστε οι πρώτοι που περνάμε κρίση. Κρίση έζησε και ο πατέρας μας και μάλιστα ο δικός μου έζησε και πόλεμο τον Β’ Παγκόσμιο και τον εμφύλιο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μεγάλα πράγματα γινόταν πάντα την περίοδο της κρίσης, ειδικά όταν μιλάμε για τέχνη. Ποτέ δεν έκαναν τέχνη ευτυχισμένοι, χαρούμενοι και χορτασμένοι άνθρωποι .
Είναι και μια ευκαιρία τώρα, η κρίση που είναι άγρια, αιμοβόρα και χαοτική, την ίδια ώρα δε μπορείς να σταματήσεις ούτε τη ζωή, πολύ περισσότερο των νέων ανθρώπων που θα βρουν τη δίοδο. Ο νέος ζωγράφος θα ζωγραφίσει, ο νέος μουσικός θα παίξει το τραγούδι του, ο νέος φοιτητής θα ασχοληθεί με τα ερευνητικά του. Και δε μιλάω για τους ανθρώπους που διάλεξαν το διαβατήριο και την έξοδο, αλλά γι αυτούς που ζουν εδώ, στην κρίση».
«Ε»: Μιας και είπαμε για τους νέους, γιατί πιστεύεις ότι στην Ελλάδα συνεχίζει να μας διακατέχει ένας συντηρητισμός και ένα πνεύμα άρνησης να εμπιστευτούμε τους νέους;
«Σ.Τ.»: Τα πιο σημαντικά πράγματα και τα πιο ενδιαφέροντα, στη λογοτεχνία, στη μουσική, τον κινηματογράφο ακόμη και στην πολιτική γίνονται πριν τα 40. Μετά τα 40 πάλι κάνεις ωραία και δημιουργικά πράγματα, πιο ώριμα, όντας και πιο σοφός, αλλά η ορμή της νιότης είναι αυτή που καθορίζει ιδεολογίες, ρεύματα και τάσεις.
Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα είναι τραγικό. Γενικά υπάρχει πρόβλημα στην Ελλάδα με το τι ακριβώς θεωρείται νιότη και ποιος είναι νέος. Πρέπει να τη δει λίγο η χώρα αυτή τη γεροντολαγνεία που έχει.
«Ε»: Τι ευκαιρίες δίνει η επαρχία και τι η μεγαλούπολη;
Αν είσαι καλλιτεχνική φυσιογνωμία είναι αδύνατο να εξελιχθείς στην επαρχιακή πόλη. Έχει να κάνει με το πώς η Ελλάδα είναι δομημένη. Η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα πρέπει να είναι τα ορμητήριά σου. Δε μιλάω για δημιουργούς. Μπορείς να δημιουργήσεις υπέροχα πράγματα στην επαρχία, αλλά αν θες να μπεις στην αγορά αναγκαστικά θα το κάνεις στη μεγάλη πόλη. Εκεί είναι οι γνωριμίες, οι εταιρίες, τα μαγαζιά.
«Ε»: Πώς ένιωσες στην παρουσίαση των βιβλίων σου στην Ξάνθη;
«Σ.Τ.»: Ήταν πολύ συγκινητικό να μιλάς ανάμεσα σε ανθρώπους που ήταν οι δάσκαλοί σου Να βλέπεις απέναντι την μητέρα και τον πατέρα σου και ανθρώπους που ένα βράδυ Παρασκευής προτίμησαν να έρθουν για να συζητήσουμε και να μοιραστούμε. Κάθε φορά που επιστρέφω στην Ξάνθη με πιάνει μια μεγάλη συγκίνηση γιατί είναι σα να βλέπω τον εαυτό μου σε διάφορες γωνίες. Πήγαινα στο βιβλιοπωλείο για την εκδήλωση και στο ρολόι έβλεπα το νεαρό Στέφανο Τσιτσόπουλο. Μετά την παρουσίαση πήγαμε σε ταβέρνα στην παλιά Πόλη και έβλεπα και εκεί τον Στέφανο των 25 ετών να διασκεδάζει παρόλο που δεν ήταν τόσο ανεπτυγμένο το μέρος στις δικές μου εποχές. Πάντα νιώθεις μια συγκίνηση να επιστρέφεις στη ρίζα. Από κει τα ονειρευτήκαμε, από κει τα σχεδιάσαμε, νιώθαμε ότι πρέπει να περάσουμε τα σύνορα του Νέστου, οπότε η επιστροφή είναι σα να προσκυνάς την πιο γλυκιά σου ηλικία και τα όνειρα που ευτυχώς είναι ακόμη ζωντανά.
«Ε»: Ευχαριστώ πολύ, καλή συνέχεια.
*Ο Στέφανος Τσιτσόπουλος γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη, αλλά είναι «γέννημα» της Ξάνθης, όπου έζησε έως τα 18 του χρόνια. Είναι δημοσιογράφος, διευθυντής του πανελλήνιας κυκλοφορίας μηνιαίου περιοδικού “SOUL“, ανταποκριτής Θεσσαλονίκης στην εφημερίδα “Athens Voice” και ραδιοφωνικός παραγωγός. Σπούδασε νομικά στη Θεσσαλονίκη κι επικοινωνία στο Λονδίνο. Στα πρώτα του βήματα αρθρογραφούσε και στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, ενώ συμμετείχε και στη διαδικασία της ίδρυσης του δημοτικού ραδιοφώνου της Ξάνθης.
Ελένη Διαφωνίδου
