Μια προσπάθεια που ξεκίνησε πριν από δέκα χρόνια και συνεχίζεται προσφέροντας τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά στην εκπαίδευση των Μουσουλμανοπαίδων της Θράκης.
Το Σάββατο 27 Ιανουαρίου 2007, στις 11.30΄, στις εγκαταστάσεις που φιλοξενούν το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων (ΠΕΜ), πραγματοποιήθηκε ενημέρωση από τους καθηγητές που ηγούνται του ΠΕΜ, για την πορεία του προγράμματος επί τη ευκαιρία κλεισίματος της πρώτης δεκαετίας.
Την ενημέρωση πραγματοποίησαν οι καθηγήτριες Πανεπιστημίου κυρίες Α. Φραγκουδάκη, Θ. Δραγώνα, υπεύθυνες του προγράμματος, η κ. Α. Ανδρούτσου υπεύθυνη για τα κινητά ΚΕΣΠΕΜ και ο υπεύθυνος της Ξάνθης κ. Α. Νοταράς ενώ παρόντες ήταν σύμβουλοι και συμμετέχοντες.
Τι είναι το ΠΕΜ
Το ΠΕΜ είναι πρόγραμμα ελληνομάθειας. Στηρίζεται στη δημοκρατική αρχή ότι η καλή γνώση και άνετη χρήση της επίσημης γλώσσας του κράτους από τους πολίτες τους βοηθά να απολαμβάνουν τα δικαιώματα τους και να τα αξιοποιούν για την κοινωνική τους προκοπή
Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων. Φορέας υλοποίησης είναι το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε συνεργασία με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Όπως ανέφερε η κ. Φραγκουδάκη: « το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων (ΠΕΜ) ανήκει στα Προγράμματα ΕΠΕΑΕΚ του Υπουργείου Παιδείας. Έχει στόχο την αλλαγή των εκπαιδευτικών δεδομένων για έλληνες πολίτες σχολικής ηλικίας που ανήκουν σε ομάδες απειλούμενες από κοινωνικό αποκλεισμό. Εποπτεύεται από τον/την εκάστοτε επικεφαλής Ειδικό/ή Γραμματέα Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας (σήμερα την Αν. Καθηγήτρια Ισμήνη Κριάρη-Κατράνη). Χρηματοδοτείται κατά 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και κατά 25% από εθνικούς πόρους και τα κονδύλια διαχειρίζεται ειδική υπηρεσία του Πανεπιστημίου Αθηνών με επικεφαλής υπεύθυνο τον εκάστοτε αρμόδιο Αντιπρύτανη.
Από την πλευρά της ελληνικής πολιτείας το ΠΕΜ είναι προϊόν μιας τελείως νέας πολιτικής του ελληνικού κράτους απέναντι στη Μειονότητα της Θράκης, που αρχίζει το 1990 και οδηγεί σε μέτρα που επέφεραν σημαντικές αλλαγές και άνοιξαν το δρόμο των παιδιών της Μειονότητας για την εκπαιδευτική άνοδο και τα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το ΠΕΜ λειτούργησε κατά τη θητεία τριών κυβερνήσεων και τεσσάρων Υπουργών Παιδείας και τη σημερινή τρίτη φάση, σύμφωνα με την προκήρυξη του Υπουργείου το 2005 επί της σημερινής Υπουργού Παιδείας, έχει τους ακόλουθους στόχους: «Αρμονική ένταξη των παιδιών με πολιτισμικές και γλωσσικές ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστημα, διασφάλιση της αποδοχής των παιδιών αυτών από το εκπαιδευτικό προσωπικό και τους γονείς της πλειονότητας, παροχή στους εκπαιδευτικούς γνώσεων, κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού, υποστήριξη των οικογενειών με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες για να μπορέσουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους και, τέλος, ευαισθητοποίηση της διοικητικής μηχανής της εκπαίδευσης.»
Ιστορική αναδρομή στη δεκάχρονη πορεία του ΠΕΜ
Όπως ανέφερε η κ. Δραγώνα: « Όταν ξεκίνησε το έργο το Μάιο του 1997, ήταν πολλές και μεγάλες οι δυσκολίες, όπως συμβαίνει πάντα με τις καινοτομίες και τις μεταρρυθμίσεις. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η πολιτική ισονομίας απέναντι στη Μειονότητα, που εφάρμοσαν από το 1990 έως σήμερα όλες οι κυβερνήσεις, έχει αλλάξει πολλά δεδομένα της τοπικής κοινωνίας. Το ΠΕΜ συνέβαλε σε σημαντικές εκπαιδευτικές αλλαγές και βελτίωσε την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Την πρώτη 3ετία (1997-2000), το ΠΕΜ επικεντρώθηκε στο μειονοτικό δημοτικό σχολείο, με στόχο να αντιμετωπίσει τις κυριότερες αδυναμίες».
Νέα σχολικά βιβλία και εκπαιδευτικά υλικά
Δημιουργήθηκαν 40 σχολικά βιβλία (στηριγμένα στις μεθόδους διδασκαλίας της ελληνικής ως ξένης γλώσσας και τη διαθεματική μέθοδο). Τα νέα βιβλία βασίζονται στην αρχή της αναγνώρισης και του σεβασμού της μητρικής γλώσσας και ταυτότητας των παιδιών.
Δημιουργήθηκε Ηλεκτρονική Μέθοδος Εκμάθησης της Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας. Η μέθοδος απευθύνεται σε παιδιά 8-12 χρονών και συνοδεύεται από ελληνοτουρκικό λεξικό για παιδιά, με 6.000 λήμματα.
Τη δεύτερη 3ετία (2002-2004), το ΠΕΜ επικεντρώθηκε στο γυμνάσιο, με στόχο την ταχύτερη δυνατή γενίκευση του υποχρεωτικού σχολείου από τα παιδιά της Μειονότητας.
Δημιουργήθηκε υλικό για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας. Επίσης
υλικό για την εκμάθηση της γραμματικής της ελληνικής με τη μορφή ασκήσεων, ένα
τρίγλωσσο ορολογικό λεξικό σε λογισμική μορφή (ελληνικά, τουρκικά και αγγλικά),
με την ορολογία από όλα τα μαθήματα του Γυμνασίου, ένα ερμηνευτικό παιδαγωγικό
λεξικό για τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας.
Τέλος βιβλία και εκπαιδευτικά υλικά για τα μαθήματα, Ιστορία, Λογοτεχνία,
Μαθημαατικά, Φυσική και Γεωγραφία. νΤα νέα βιβλία καλλιεργούν την ενεργητική μάθηση και την κριτική σκέψη των
μαθητών.
Επιμόρφωση εκπαιδευτικών
Το ΠΕΜ οργάνωσε από την αρχή συστηματική, γύρω στις 120 ώρες το σχολικό έτος επιμόρφωση εκπαιδευτικών. Τα θέματα της επιμόρφωσης ήταν η διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας, η διγλωσσία στο σχολείο η διαθεματική μέθοδος, η σημασία που έχει για τη μάθηση η αποδοχή της μητρικής γλώσσας και πολιτισμικό
σημασία που έχει για τη μάθηση η αποδοχή της μητρικής γλώσσας και πολιτισμικής
ταυτότητας του μαθητή.
Από το 2002 οργάνωσε αντίστοιχη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών γυμνασίου. Για τις ανάγκες επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών δημιουργήθηκε μια ταινία ντοκιμαντέρ που συνοψίζει το θέμα των ταυτοτήτων, κύριο θέμα στη θρακική κοινωνία.
Επίσης δημιουργήθηκε επιμορφωτικό υλικό με τίτλο «Κλειδιά και αντικλείδια» που κυκλοφορεί και στο διαδίκτυο για τα σημαντικότερα ζητήματα της παιδαγωγικής και των μεθόδων διδασκαλίας, της ιδεολογίας και των στερεοτύπων που γεννούν τις διακρίσεις, των τεχνικών επικοινωνίας στην ομάδα τάξη.
Για τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στα πλαίσια του ΠΕΜ σήμερα, η κ. Δραγώνα ανέφερε: «πρόγραμμα μαθημάτων διευρυμένου ωραρίου, επιμόρφωση εκπαιδευτικών, παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, θερινά μαθήματα ελληνικής γλώσσας και μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή αλλά και για ενήλικες, μαθήματα και σεμινάρια τουρκικής γλώσσας, δημιουργικά εργαστήρια νέων, κινητά ΚΕΣΠΕΜ, συμβουλευτική στήριξη γονέων και εκπαιδευτικών, ενέργειες υποστήριξης μειονοτικού μαθητικού πληθυσμού με ιδιαίτερα προβλήματα».
Τα ΚΕΣΠΕΜ
Για τις κινητές μονάδες του προγράμματος μας ενημέρωσε η κ. Ανδρούσου: «Η πιο αποτελεσματική παρέμβαση στάθηκε η ίδρυση των Κέντρων Στήριξης του ΓΤΕΜ, των ΚΕΣΠΕΜ, τα οποία λειτούργησαν από το 2003 στις πόλεις Κομοτηνή και Ξάνθη.
Τα ΚΕΣΠΕΜ έχουν εργαστήρια ηλεκτρονικών υπολογιστών, βιβλιοθήκη και χώρους Δημιουργικών Εργαστηρίων Νέων. Λειτουργούν επί επτά ημέρες την εβδομάδα εντεκάμιση μήνες το χρόνο. Οργανώνουν μαθήματα, καθώς και άλλες εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές δραστηριότητες.
Τα ΚΕΣΠΕΜ έχουν προσωπικό μικτό και δίγλωσσο. Τα παιδιά έτσι ζουν και
μαθαίνουν μέσα σε περιβάλλον όπου η συνύπαρξη ανάμεσα στα μέλη των δύο
ανθρώπινων ομάδων είναι φυσική και η εναλλαγή των γλωσσών αυτονόητη.
Τα παιδιά ζουν τη συνθήκη των ΚΕΣΠΕΜ πολύ θετικά. Προσαρμόζονται αστραπιαία,
έχουν κάνει το χώρο δικό τους και είναι γεμάτος από παιδικές δημιουργίες,
ζωγραφιές, κείμενα, φωτογραφίες, κατασκευές, ακόμα και προτάσεις προς τις αρχές
της πολιτείας για τη λύση των προβλημάτων της εκπαίδευσης τους.
Έχουν εντυπωσιακή πρόοδο στα μαθήματα και μεγάλη ευκολία με τους
ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Στα Δημιουργικά Εργαστήρια Νέων των ΚΕΣΠΕΜ παιδιά και έφηβοι σε μικτές
ομάδες πλειονότητας και μειονότητας κάνουν συλλογικά έργα πολλών ειδών. Κάνουν
πράξη συμβολικά το σημαντικότερο ζητούμενο της τοπικής κοινωνίας (και όλης της
χώρας), την αρμονική συνύπαρξη και τη συλλογική συνεργασία με αποτέλεσμα κοινό
δημιουργικό έργο. Εκτός από τα δυο κεντρικά ΚΕΣΠΕΜ που λειτουργούν στις πόλεις Ξάνθης και Κομοτηνής από το Δεκέμβριο 2006, ξεκίνησαν τη λειτουργία τους και τέσσερα περιφερειακά( Ίασμο, Σάππες, Σμίνθη, Γλαύκη) και άλλα τρία περιφερειακά (Οργάνη, Εχίνο, και δήμο Τοπείρου) που η λειτουργία τους δεν έχει ξεκινήσει ακόμη». Προβλήματα που παρουσιάζονται στην μετακίνηση των μαθητών, οφείλονται στις δαπάνες που δεν είναι στη δικαιοδοσία της εκπαιδευτικής ομάδας του ΠΕΜ.
Τα αποτελέσματα του ΠΕΜ
Συνολικά παρακολουθούν το ΠΕΜ 963 μαθητές και 200 εκπαιδευτικοί στους δυο νομούς Ξάνθης και Κομοτηνής κι όπως τόνισαν οι υπεύθυνοι αλλά και εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν, τα αποτελέσματα είναι ορατά και δεν αφορούν μόνο στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας αλλά και στη διαπολιτισμική προσέγγιση των συμμετεχόντων από την μειονότητα σε σχέση με την πλειονότητα. Ο αριθμός δε, των ενδιαφερομένων, αυξάνεται συνεχώς.
Το μέλλον του ΠΕΜ
Γίνονται προσπάθειες να ενταχθεί σε πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας για να συνεχιστεί η προσφορά του προγράμματος κι όταν πάψει να χρηματοδοτείται από την ευρωπαϊκή ένωση κι επιθυμία όλων είναι να αποτελέσει ένα μόνιμο εκπαιδευτικό μέτρο του κράτους.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
