Από την ξυλόσομπα στα καλοριφέρ…και πάλι στην ξυλόσομπα

Χαλεπούς καιρούς διαβαίνουμε αγαπητοί μου. Προϋπήρξαν όμως, πάλαι ποτέ, και χαλεπότεροι… Φτώχεια καταραμένη, ανέχεια εκτεταμένη, δυστυχία απλωμένη, πείνα βασανιστική.
Οξύ εξ άλλου χαρακτηριστικό των καιρών εκείνων ήταν, εν μέσω μάλιστα δριμύτατων χειμώνων, και το πρόβλημα θέρμανσης. Η ύπαρξή της, ελάχιστη έως και ανύπαρκτη. … Ένα μαγκάλι (μεταλλικό σκεύος – για τους μη γνωρίζοντες – όπου τοποθετούνταν αναμμένα κάρβουνα) τις βραδινές ώρες, σ’ ένα δωμάτιο, αποτελούσε την “θερμαντική μονάδα” του σπιτιού, γύρω από την οποία συγκεντρώνονταν η οικογένεια με απλωμένα χέρια προς αυτό για να ζεσταθούν. Κάπως καλύτερα ήταν τα πράγματα για όσους μπορούσαν να έχουν μια ξυλόσομπα. Φυσικά, και καυσόξυλα.
Ανάλογο το πρόβλημα θέρμανσης και στα Σχολεία, όπου, κι εκεί, “θερμαντικά σώματα” ήταν οι ξυλόσομπες. Ωστόσο, έλειπαν τα καυσόξυλα. Για την ανεύρεσή τους οι μαθητές όφειλαν, προσερχόμενοι στο Σχολείο, να φέρουν μαζί τους, όχι μόνο την σάκα τους (τσάντα μαθητική), αλλά και ένα – δύο καυσόξυλα για την θέρμανση της τάξης τους.
Με το πέρασμα των χρόνων και την σταδιακή (με πολύ και σκληρή δουλειά) ανάπτυξη στη Χώρα μας, το μαγκάλι έδωσε την θέση του στην ξυλόσομπα, η σόμπα στην μασίνα (ξυλόσομπα που διέθεται και φούρνο) καθώς αργότερα και στην νεοεμφανισθείσα θερμάστρα πετρελαίου. Εν τέλει με την ανοικοδόμηση του τόπου μας φθάσαμε στα καλοριφέρ και να τώρα αγαπητοί μου, ύστερα από χρόνια μιας ψευδεπίγραφης ευημερίας (για την οποία όλοι ευθυνόμαστε) γυρίζουμε σε ξυλόσομπες. Ποιος θα το’ λεγε!
Οι ξυλόσομπες χρειάζονται την καύσιμη ύλη τους. Τα καυσόξυλα. Από τέτοια έχουν γεμίσει οι πόλεις. Σαν μανιτάρια φύτρωσαν μαγαζιά (κορδέλες) που διαθέτουν καυσόξυλα. Καυσόξυλα όμως προέλευσης κυρίως Βουλγαρίας. Και τί σημαίνει αυτό;
Στην γείτονα Χώρα υπάρχει εν αφθονία ένα είδος δρυός με επιστημονική ονομασία το Quercus Cervis και κοινή το δρυς η ευθύφλοιος, ή ρουπάκι, ή τσέρο. Δρυς η οποία υπάρχει και στην Πίνδο (όχι όμως στην περιοχή μας). Για το είδος αυτό διαβάζουμε μεταξύ άλλων στην δασική βιβλιογραφία “Είναι δέντρο που φτάνει στο ύψος των 30-40 μ. με κορμό ευθυτενή. Το ξύλο του είναι κατωτέρας ποιότητας, ακατάλληλο για κάθε τεχνική χρήση, ακόμη και ως καύσιμη ύλη, σπινθηροβολόν κατά την καύση του” .
Εξίσου σε αφθονία βρίσκεται στην γείτονα Βουλγαρία και το είδος Δρυός που φέρει την ονομασία Δρυς η Ρόμπουρ (δεν υπάρχει στην Ελλάδα) με ξύλο επίσης ακατάλληλο ως καύσιμη ύλη. Φαίνεται πως τα καυσόξυλα που πλημμύρισαν τις πόλεις προέρχονται από τα δύο ευτελούς αξίας αυτά είδη δρυός από τα οποία προμηθεύονται (εν αγνοία τους ίσως) και οι μαγαζάτορες και οι καταναλωτές.
Απαιτείται όθεν Κρατική μέριμνα για την προστασία των καταναλωτών αλλά και των ίδιων των ξυλεμπόρων απαιτώντας τα εισαγόμενα καυσόξυλα να συνοδεύονται από πιστοποιήσεις όπου ν’ αναγράφεται όχι μόνο απλά πως πρόκειται για καυσόξυλα δρυός, όπως νομίζω ότι ανεπαρκώς γίνεται, αλλά και το είδος της δρυός για να ρυθμίζεται ανάλογα και η τιμή αγοράς. Ν’ αναγράφεται δηλ. στην πιστοποίηση, κατά περίπτωση, δρυς η ευθύφλοιος ή δρυς η Ρόμπουρ ή δρυς η Πλατύφυλλος κ.λπ. Σημειωτέο ότι υπάρχουν στην φύση πάρα πολλά είδη δρυός, με ανάλογες για το καθ’ ένα ιδιότητες.
Αν αποτολμούνταν κάτι περισσότερο και δίνονταν ποιοτικά χαρακτηριστικά και στα καυσόξυλα – σημαντικό πλέον προϊόν ευρείας κατανάλωσης – θα μπορούσε να έχουμε καυσόξυλα δρυός Α’ κατηγορίας ή καυσόξυλα δρυός Β’ κατηγορίας ή καυσόξυλα οξιάς τάδε κατηγορίας… Πάντα ταύτα για τον προσδιορισμό αντικειμενικών τιμών και την προφύλαξη των καταναλωτών.  
Ξάνθη 14 Δεκεμβρίου 2012
Ιωάννης Γκεβρέκης
Επίτιμος Δασάρχης