Τι είναι η φωνολογική ενημερότητα ;
Η φωνολογική ενημερότητα είναι η ικανότητα του παιδιού να αναλύει τα τμήματα του λόγου, δηλαδή να αναλύει την πρόταση σε λέξεις, την λέξη σε συλλαβές ή φωνήματα και να μπορεί να ενώνει τις λέξεις για να δημιουργεί προτάσεις, να μπορεί να ενώνει τις συλλαβές για να δημιουργεί λέξεις και να ενώνει τα φωνήματα για να δημιουργήσει λέξεις. Είναι δηλαδή η ικανότητα του παιδιού να χειρίζεται με συνειδητό τρόπο τα στοιχεία της γλώσσας. Η φωνολογική ενημερότητα είναι από τις βασικές ικανότητες που πρέπει να έχει κατακτήσει το παιδί για να αναπτυχθεί η αναγνωστική του ικανότητα και η ικανότητα του γραπτού λόγου. Η έλλειψη της φωνολογικής ενημερότητας είναι ένας ισχυρός παράγοντας ύπαρξης των αναγνωστικών και των μαθησιακών δυσκολιών.
Πότε αρχίζει να αναπτύσσεται η φωνολογική ενημερότητα ;
Η φωνολογική ενημερότητα αρχίζει να αναπτύσσεται από μικρή ηλικία, περίπου στα 3 έτη του παιδιού, από την στιγμή που το παιδί αρχίζει να χρησιμοποιεί φρασούλες και μικρές προτάσουλες βασικής δομής. Επιπλέων η αποστήθιση και η παραγωγή τραγουδιών και ποιημάτων βοηθούν την ενίσχυση της φωνολογικής ενημερότητας.
Πώς να ενισχύσουμε την φωνολογική ενημερότητα του παιδιού ;
1.Το κουνελάκι της πρότασης : Φτιάξτε πλαστικοποιημένα κουνελάκια ή κουνελάκια κατασκευές και πάρτε βαμβάκια ή πον-πον για ουρίτσες. Κάθε φορά που λέτε μια πρόταση σε κάθε λέξη της πρότασης βάλτε μια ουρίτσα σε ένα κουνελάκι
2.Παιχνίδι με παλαμάκια ή χοροπηδητά : Ξεκινώντας πάντα από δισύλλαβες απλές λέξεις κάθε φορά κάντε μαζί με το παιδί τόσα παλαμάκια ή χοροπηδήστε τόσες φορές όσες είναι οι συλλαβές της λέξης.
3.Εύρεση συλλαβής : πείτε στο παιδί μια συλλαβή και ζητήστε να βρει ποια λέξη από τις 2 προτεινόμενες την περιέχει.
4.’’Ποια λέξη ξεκινάει από ….’’ : Ζητήστε κάθε φορά από το παιδί να σας πει λέξεις που ξεκινούν από διάφορες συλλαβές π.χ. ‘’Πες μου μια λέξη που να ξεκινάει από ‘γα’ ‘’.
5.’’Ποια λέξη ξεκινάει από …’’ no2 : Ζητήστε από το παιδί να σας πει λέξεις που ξεκινούν από διάφορους ήχους π.χ. ‘’Πες μου μια λέξη που να ξεκινάει από ‘γ’ ‘’.
6.’’Ποιες λέξεις μοιάζουν μεταξύ τους ;’’ : Πείτε στο παιδί 2 ζευγάρια λέξεων όπου το 1 ζευγάρι θα μοιάζει μεταξύ τους ενώ το άλλο όχι και ζητήστε να σας πει ποιες 2 λέξεις μοιάζουν π.χ. μπότα-κότα, μήλο-λάδι.
Τα παιδιά που πηγαίνουν σχολείο και ξέρουν ανάγνωση και γραφή αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να τις πραγματοποιήσουν μέσω γραπτού λόγου και της ανάγνωσης.
Κόντε -Χασάν Μπουσρά
Λογοθεραπεύτρια (Πτυχιούχος Α ΤΕΙ Πατρών)
