«Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε πώς προχωρούμε.
Να αισθάνεσαι δε φτάνει μήτε να σκέπτεσαι μήτε να κινείσαι
μήτε να κινδυνεύει το σώμα σου στην παλιά πολεμίστρα,
όταν το λάδι ζεματιστό και το λιωμένο μολύβι αυλακώνουνε τα τειχιά»
Γιώργος Σεφέρης
Ακόμα μια σχολική χρονιά ξεκίνησε. Με κάποια παρατράγουδα βέβαια, διαφορετικά φέτος. Και το σχολείο της σοφίας, η χαρά της μάθησης, που μας μεταμορφώνει όταν συγκλονίζει τα θεμέλιά μας και μας ξαναορθώνει, γίνεται συχνά βάρος…
Άραγε όμως μαθαίνουμε μόνο στο σχολείο; Ό,τι αξιοποιούμε όλοι μας καθημερινά, για να πορευτούμε στη ζωή σαν άνθρωποι, το μαθαίνουμε αλήθεια μόνο στα σχολικά μας χρόνια;
Δε μαθαίνουμε άραγε στον δρόμο, στις πλατείες, στις καθημερινές μας συναναστροφές, σε αρνητικές και θετικές εμπειρίες; Για παράδειγμα, όταν μια «κυρία» κλέβει τη σειρά στον φούρνο, κάνοντας φασαρία και επιβάλλοντας τη θέλησή της με αναίδεια και με το χτένισμα κομμωτηρίου που διαθέτει;
Ή όταν μια άγνωστη κοπέλα, σου δίνει το πορτοφόλι που ξέχασες πάνω στο αμάξι, όταν αυτό σταματά τυχαία μπροστά της, με μόνη – μόνη! – ανταμοιβή ένα ειλικρινές «ευχαριστώ» κι ένα χαμόγελο γεμάτο αγάπη κι ελπίδα, καθώς υπάρχουν ακόμα απλά άνθρωποι;
Ή όταν τα παιδιά στις πλατείες δε σταματούν να παίζουν και να ζητούν πάντα να μείνουν κι άλλο, να τρέξουν κι άλλο, να φτιάξουν μόνα τους κι άλλο αίνιγμα, που θα ακονίσει το μυαλουδάκι τους;
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες η σκέψη τρέχει στους δασκάλους, που ο καθένας μας είχε την τύχη να περάσουν από τη ζωή του και απλά την καθόρισαν, την άλλαξαν για πάντα. Οι δάσκαλοι αυτοί μπορεί να είναι ένας γονιός, ένας παππούς ή μια γιαγιά, που παρά τα όποια ελαττώματά τους, το παράδειγμά τους στέκεται ακόμα και για πάντα μπροστά στα μάτια μας αλλά και στα χέρια μας.
Μπορεί να ήταν ένας εκπαιδευτικός, που με τον τρόπο του απέναντι στα παιδιά και κυρίως με τη στάση ζωής του που αχνοφαινόταν στο σχολείο, αποτέλεσε πρότυπο και μια από τις πιο αγαπημένες αναμνήσεις.
Μπορεί να ήταν μια σχέση, που μας πρόσφερε τόσα και που μας έκανε να ανθίσουμε ή τελικά μας ισοπέδωσε.
Για όλους αυτούς, για τους μεγαλύτερους από μας αλλά και για τα παιδιά μας, που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο υπήρξαν στη ζωή μας δάσκαλοι, ας σκεφτούμε μια λέξη, μόνο μια λέξη απ’ όσα μας έδωσε η συναναστροφή μας μαζί τους. Κι αυτήν τη λέξη ας την κάνουμε δώρο σε άλλους ανθρώπους, ας τη μοιραστούμε ή αν χρειάζεται, ας την ξορκίσουμε.
Είναι κι αυτός ένας τρόπος να συνεχίσουμε ες αεί μια ιδιότυπη «ανασκαφή» μέσα μας, σαν αυτή που είναι απαραίτητη, όχι για να περάσουμε τις πανελλήνιες και να αποκτήσουμε τα πολυπόθητα «φτυχία», αλλά για να κατακτήσουμε μια άλλη, μονάκριβη και ξεχασμένη ίσως μέσα στη λαίλαπα της υλικής και φτηνής πολυτέλειας που μας κατακλύζει, την ευτυχία.
Ίσως έτσι ακούσουμε κι έναν μακρινό Αθηναίο, έναν από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, να παραδέχεται απλά «Γηράσκω ἀεὶ πολλά διδασκόμενος» (Σόλων ο Αθηναίος). Αλλά κι έναν άλλον αρχαίο, έναν Ρωμαίο αυτήν τη φορά, φιλόσοφο και αυτοκράτορα του 2ου αι. μ.Χ., τον Μάρκο Αυρήλιο, που στο έργο του «Τὰ εἰς ἑαυτὸν» προτρέπει στους αιώνες: «Ἔνδον σκάπτε, ἔνδον ἡ πηγὴ τοῦ ἀγαθοῦ καὶ ἀεὶ ἀναβλύειν δυναμένη, ἐὰν ἀεὶ σκάπτῃς».
Καλή σχολική χρονιά!
Νατάσα Μιχαηλίδου
Αρχαιολόγος-μουσειολόγος-ξεναγός
