Γιώργου Μαρκατάτου
Η διακήρυξη του Πόρτο, όπως θα περάσει στην ευρωπαϊκή ιστορία θα αναμοχλεύει ενδεχόμενες λύσεις κοινωνικού περιεχομένου σε μια κοινωνία με σπασμένα τα πλευρά . Οι λόγοι που η ευρωπαϊκή κοινωνία είναι με σπασμένα τα πλευρά1 είναι κυρίως δυο: η ατολμία μέτριων ταγών της ΕΕ να χορηγήσουν τους απαραίτητους πόρους και η αμφίβολης προέλευσης πανδημία με τα εξαιρετικά αμφίβολα μέτρα για τη μείωση της φτώχειας και των ανισοτήτων σε κάθε έκφανση της κοινωνικής ζωής. Χάθηκε η μοναδική ευκαιρία να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι οι πολιτικοί ταγοί της Ευρώπης με τα συλλογικά όργανα εργαζομένων και εργοδοτών!
Χάθηκε (ή στην καλύτερη περίπτωση απομακρύνθηκε) μια σοβαρή στιγμή να πλησιάσουν οι Ευρωπαίοι το χτίσιμο μιας κοινωνίας με μείωση των ανισοτήτων και της φτώχειας για να πάνε προς μια ομαλή ανάπτυξη με δίκαιη μοιρασιά της πίτας!
Ακόμη και ο πρόεδρος του συμβουλίου στη δήλωση που έκανε μετά το πέρας των εργασιών της συνόδου κορυφής του Πόρτο της Πορτογαλίας, στην προσπάθεια να μιλήσει για την εδραίωση της ικανότητας της ευρωπαϊκής αδελφότητας, δεν έκρυψε τη μετάθεση στο απώτερο μέλλον της «πολιτικής» συζήτησης για τη χορήγηση με κατάλληλους πόρους που θα οδηγήσουν σε σύγκλιση της κοινωνίας, μετά τη νέα αύξηση των ίδιων πόρων.
Το τραγικό είναι ότι ενώ οι αρχικές προβλέψεις ήθελαν να συμμετέχουν στη σύνοδο κορυφής και οι κοινωνικοί εταίροι, κυρίως τα ευρωπαϊκά συνδικάτα εργαζομένων και εργοδοτών, μικρομεσαίων και αυτοαπασχολούμενων, τα μηνύματα , σύμφωνα πάντα με τον πρόεδρο Μισέλ2 «…πριν από λίγα λεπτά μέσω των μηνυμάτων που μεταφέρθηκαν εδώ με ειλικρίνεια και θέληση» από τους κοινωνικούς εταίρους που προανέφερα! Άλλο πράγμα να είσαι παρών και να θέτεις το πρόβλημα και τη λύση του και άλλο να στέλνεις ραβασάκια!
Υπενθυμίζουμε ότι η σύνοδος κορυφής αυτή αφορούσε τις 20 αρχές του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων που έχουν ως στόχο να οδηγήσουν προς μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη η οποία είναι δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς και γεμάτη ευκαιρίες. Και ταυτόχρονα σύμφωνα με ευρωπαϊκή έρευνα, διαβάζουμε σε δελτίο τύπου της 7/5/21 του Κοινοβουλίου, « οι πολίτες επιθυμούν ισχυρότερη διαχείριση κρίσεων σε επίπεδο ΕΕ»3.
Στο πλαίσιο που ακολουθεί συγκεντρώσαμε τις τρεις βασικές αρχές που θα ασκήσουν επιρροή για το μέλλον της ΕΕ, (οι στόχοι για αυτήν τη δεκαετία, που πρότεινε η Επιτροπή τον Μάρτιο 2021)
Αν εξετάσει κανείς, ακόμη και πρόχειρα, το όλο σκηνικό θα καταλάβει ότι για παράδειγμα, το ταμείο ανάκαμψης, δεν ανάγκασε τα κράτη μέλη να επιτύχουν στόχους κοινωνικής επένδυσης, όπως συμβαίνει με τα πράσινα και ψηφιακά προγράμματα. Άρα δε μιλούμε για μια Ευρώπη των λαών, παρά για μια Ευρώπη των «εχόντων και κατεχόντων». Γι αυτό θεωρώ ότι οι στόχοι του πλαισίου είναι μέτριοι και περιορισμένοι στην προικοδότηση μόνο με τα ψίχουλα που πέφτουν από το τραπέζι των εχόντων!
Οι τρεις φιλόδοξοι στόχοι της ΕΕ4
Στόχοι έως το 2030
- τουλάχιστον το 78 % του πληθυσμού ηλικίας 20 έως 64 ετών θα πρέπει να εργάζεται έως το 2030
- τουλάχιστον το 60 % όλων των ενηλίκων θα πρέπει να παρακολουθεί κατάρτιση κάθε χρόνο έως το 2030
- ο αριθμός των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να μειωθεί κατά τουλάχιστον 15 εκατομμύρια
Και τα κοινοτικά κείμενα ρίχνοντας το ανάθεμα στην κρίση του κορωνοϊού υπολογίζουν:
- Το ποσοστό απασχόλησης στο 72,4 % έως το τρίτο τρίμηνο του 2020.
- Έως το 2016 μόνο το 37 % των ενηλίκων συμμετείχαν σε μαθησιακές δραστηριότητες κάθε χρόνο.
- Το 2019 περίπου 91 εκατομμύρια άτομα (εκ των οποίων 17,9 εκατομμύρια ήταν παιδιά ηλικίας 0-17 ετών) αντιμετώπιζαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ.
Όσον αφορά τη διακήρυξη του Πόρτο, σε επίπεδο έκφρασης ενότητας και αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19 οι πολιτικοί μας μιλούν εύγλωττα για την ήπειρο της κοινωνικής συνοχής και της ευημερίας, αλλά και απολογιστικά, μας υπενθυμίζουν ότι η ολοκληρωμένη δράση σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο έχει προστατεύσει εκατομμύρια ζωές, θέσεις εργασίας και επιχειρήσεις. Και βέβαια, δεν παραλείπουν να μας υπενθυμίζουν τους άνισα κατανεμημένους πόρους του μέσου «Next Generation EU,και το ρόλο που θέλουν να παίξει προς τη μεταρρυθμιστική τροχιά για μια δίκαιη, βιώσιμη και ανθεκτική ανάκαμψη.
Στην ουσία βέβαια, η διάσκεψη του Πόρτο είναι ένα έξυπνα στημένο ευχολόγιο που έχουν ανάγκη να ακούσουν τα αυτιά των Ευρωπαίων πολιτών.
Και σε περιπτώσεις όπως η χώρα μας, ακόμη και οι ίδιοι οι «διανεμητές της πίττας» είδαν και προχώρησαν σε ισχυρή ανακατανομή πόρων του προγράμματος SURE (βλέπε το σημείωμα μας με τίτλο: όταν η ανάλυση δικαιώνεται!), καθώς η Ευρώπη ανακάμπτει σταδιακά από την πανδημία COVID-19, και πρέπει να προχωρήσει στη μετάβαση από την προστασία στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στη βελτίωση της ποιότητας των θέσεων εργασίας.
Τονίζουμε στα θετικά της δήλωσης την προτεινόμενη μέριμνα, ώστε οι νέες και οι νέοι να καταστούν η κινητήρια δύναμη της χωρίς αποκλεισμούς πράσινης και ψηφιακής ανάκαμψης για την οικοδόμηση της Ευρώπης του μέλλοντος, μεταξύ άλλων με την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των δράσεων που ήδη έχουν δρομολογηθεί.
